Geology and oil possibilities of the Çiçekdağ, Akçakent (Kırşehir) region
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 35936
- Danışmanlar: PROF.DR. BURHAN ERDOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1994
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
oz Çankırı-Çorum Havzası Tersiyer boyunca kırıntılı bir tortul havza olarak gelişmiştir. Yerköy, Çiçekdağ ve Akçakent arasındaki bölgeyi kapsayan çalışma alanı havzanın güney kenarına karşılık gelir. Çalışma alanında temeli Kırşehir Masifi'nin bir parçası olarak kabul edilen magmatik bir kuşak oluşturur. Bu çalışmada Çiçekdağ Kuşağı olarak adlandırılan bu kuşak birbirinden farklı iki kaya grubu içerir. Çiçekdağ kuşağı içinde altta Çökelik volkanitleri yer alır. Bu birim mafik volkanitler, yastık lavlar ve masif diabazlardan yapılıdır. Volkanik seri içinde ender olarak gözlenen ince mikrokristalin kireçtaşı merceklerinde Turoniyen-Santoniyen aralığını simgeleyen mikrofosiller saptanmıştır. Çökelik volkanikleri çalışma alanının güney bölümlerinde ve daha güneyde Kırşehir'e doğru metamorfiktirler ve belirgin foliasyon sunarlar. Bu volkanik seri Yozgat magmatikleri olarak adlandırılan granitik plütonlar ile bunların yarıderinlik ve yüzey eşdeğerleri tarafından kesilirler. Yozgat magmatitleri mineralojik ve kimyasal olarak granitten diyorite kadar değişirler ve granit, granodiyorit monzonit ve monzodiyorit türü kayalar içerirler. Bu farklı bileşimli kayalar dokusal olarak çok kısa mesafede belirgin farklılıklar sunarlar. Yozgat magmatikleri I. tipi, kalk-alkaline karakterlidirler ve olasılıkla bir dalma zonunun üzerinde Santoniyen-Geç Paleosen aralığında oluşmuşlardır. Çiçekdağ Kuşağı, Çankırı-Çorum Havzası'nın Geç Paleosen-Eosen yaşlı tortul istifi tarafından açısal uyumsuz olarak üstlenir. Bu istif içinde denizel ve karasal tortullar yanal ve düşey yönde birbirlerine geçerler ve aynı zamanda andezitik, bazaltik bileşimli volkanik arakatkılar içerirler. Çalışma alanında Çankırı-Çorum Havzası'nın Tersiyer istifi kırmızı renkli çakıltaşları, kumtaşları, silttaşları veçamurtaşlarından yapılı İncik Formasyonu ile başlar. İncik Formasyonu yanal yönde sığ denizel, fosilli kireçtaşı ve şeyllerden yapılı Yoncalı Formasyonu'na geçer. Yoncalı Formasyonu içindeki kireçtaşı düzeyleri Kocaçay üyesi olarak adlanmıştır. Bu birimler içinden alınan en eski yaş Geç Paleosen ve en genç yaş ise Geç Eosendir. Bayat Formasyonu olarak adlanan andezitik, bazaltik lav ve tüfler Geç Paleosen-Eosen istifi içinde değişen kalınlıklara sahip düzeyler olarak gözlenir. Bayat Formasyonu andezit, andezitik bazalt ve trakiandezit türü kayalardan yapılıdır ve kalk-alkalin karekterlidir. Geç Paleosen-Eosen yaşlı bu istif, Miyosen yaşlı Kızılırmak Formasyonu tarafından açısal uyumsuz olarak üstlenir. Kızılırmak Formasyonu karasal çakıltaşları, kumtaşları silttaşları ve çamurtaşlarından yapılıdır ve üste doğru kalın jips düzeyleri içeren çamurtaşlarından yapılı olan Bozkır Formasyonu'na geçer. Tüm bu birimler Pleyistosen yaşlı Değim Formasyonu tarafından açısal uyumsuz olarak üstlenirler. Çankırı-Çorum Havzasının güney kenarı Eosen boyunca sakin bir tortullaşma alanı niteliğindedir. Buna karşın kuzey kenarda Ankara Melanjı'na ait tektonik dilimler tortullaşma ile eşzamanlı olarak havza içine doğru itilmişlerdir. Bu kenar boyunca havza tortulları içinde kaba dokulu kırıntılı tortullar, kanal dolguları, olistostromal oluşuklar ve olistolitik bloklar yaygın olarak gözlenir. Havzadaki tortul istifin toplam kalınlığı kuzeyden güneye doğru azalır ve güney kenarda karasal tortullar baskınlık kazanır. Çalışma alanında bu karasal tortullar doğrudan temeli üstlerler. Bu fasiyes değişimi havzanın güney kenarının petrol ve gaz potansiyelini olumsuz yönde etkiler. Aynı zamanda Bayat volkanizması da bu bölgedeki petrol potansiyeli üzerinde olumsuz rol oynamıştır. Çankırı-Çorum Havzasının temel birimleri olasılıkla, Sakarya ve Kırşehir kıtalarıarasındaki yakınsama sonucunda gelişmiştir. Geç Kretasede, Tetis Okyanusunda bir ada yayının ürünü olarak gelişen Çökelik volkanikleri, sıkışma sonucunda Kırşehir Platformu üzerine itilmiştir. Bu çarpışmadan sonra Tetis kabuğu Kırşehir Masifinin altına dalmış ve Yozgat magmatikleri masifin içine yerleşmiştir. Çankırı-Çorum Havzası bu çarpışma zonu üzerinde bir dağarası havza olarak gelişmiştir ve devam eden sıkışma nedeniyle Sakarya Kıtasının güney kenarında gelişmiş olan ofiyolitik melanj havza tortullarının içine doğru itilmiştir. Vi
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The Çankırı-Çorum Basin developed mainly as a detrital sedimentary basin during the Tertiary time. In this study, 8 sheets of 1/25000 scale map were geologically studied between Yerköy, Çiçekdağ and Akçakent which correspond to the southern margin of the Çankırı-Çorum Basin. In the study area, the basement of the basin is composed of a magmatic belt which is considered as a part of the Kırşehir Massif. In this study, these basement units were named as the Çiçekdağ Belt which consists of two distinct rock associations. The older rocks are composed of mafic volcanics, pillow-lavas, massive diabases and submarine hyaloclastics which were named as the Çökelik volcanics. They include, as rare occurrences, thin lenses of cherty micrites which yield microfossils of the Turonian-Santonian age. The Çökelik volcanics are cut by the Yozgat magmatics which are composed of the granitic plutons and volcanic equivalents of the same plutonic rocks. Starting from the southernmost part of the study area and continuing further south away from the study area, the Çökelik volcanics become metamorphic and show distinct foliation. The Yozgat magmatics vary from granite to diorite and their geochemical compositions range from granite, granodiorite, monzonite and to monzodiorite. Texturally, they considerably change in very short distances. Chemical compositions of the Yozgat magmatics suggest that, they are I-type and calc-alkaline in nature. They were probably formed above a subduction zone in the Santonian-Late Paleocene time. The sedimentary succession of the Çankırı-Çorum Basin unconformably overlies the Çiçekdağ Belt and they range in age from the Late Paleocene to Late Eocene. Both marine and continental sediments interfinger with eachother laterally and vertically inthe Çankırı Basin and they also include andesitic to basaltic volcanic interlayers. The Tertiary sequence starts with the terrestrial sediments which consist of red conglomerates sandstones, siltstones and mudstones which are named as the İncik Formation in this study. The İncik interfingers with shallow marine deposits including dominantly fossiliferous shales and thin limestone lenses which are all named as the Yoncalı Formation. Thin limestone lenses in the Yoncalı Formation are named as the Kocaçay member. These units yield the Late Paleocene-Eocene fossils and have graditional boundaries with each other. The andesitic and basaltic lavas and tuffs of the Bayat Formation are present in these Late Paleocene-Eocene units as intercalations. They range in thickness from 10 to 500 m. These volcanics are mainly composed of andesite, andesitic basalt and trachyandesite. The chemical analyses indicate that, they are dominantly calc-alkaline in nature. These Late Paleocene-Eocene rocks are unconformably overlain by the Miocene Kızılırmak Formation consisting of conglomerates, sandstones and shales. The Kızılırmak grades upward into the gypsiferous beds of the Bozkır Formation. The Pleistocene detrital sediments of the Değim Formation overlie the older units unconformably. The southern margin of the Çankırı-Çorum Basin was a tectonically calm area during the Eocene period. On the contrary, along the northern margin tectonic slices of the Ankara Melange thrust into the Çankırı Basin during the Entire period of sedimentation. Along this margin coarse grained detrital rocks, submarine channel fills, olistostromal facies and olistolitic blocks are dominant. The total thickness of the sedimentary sequence of the Çankırı-Çorum Basin is thinner along the southern margin compared to the northern edge and change laterally into the terrestrial deposits. In the study area these continental deposits directly overlie the rocks of the Çiçekdağ Belt. As the Tertiary succession changes iiinto the continental deposits toward southern margin of the basin, they are no longer considered to be source rock for oil or natural gas. In addition to that, the volcanism played also a negative role in the oil potential of the Çankın-Çorum Basin. The basement units of the Çankın-Çorum Basin were formed probably by convergence of the Sakarya and Kırşehir continents in the Late Cretaceous time. The Çiçekdağ Belt was considered to be formed in an arc environment of the Tethyan ocean and later upon collision with the Kırşehir continent, it thrust over the Kırşehir Platform. The metamorphism of the Kırşehir Massif occured by this collision. After this collision the Tethyan ocean subducted southward below the Kırşehir Massif and the Yozgat magmatics with granitic plutons and volcanic succession were formed. The Çankırı Basin is interpreted to be formed as an intermountain basin between the Kırşehir and Sakarya continents. As the convergence continued during the Eocene period ophiolitic melanges were formed along the southern margin of the Sakarya continent and thrust continiously into the basin along its northern margin. m
Benzer Tezler
- Batı Karadeniz Akçakoca kuzeyi (deniz) yer altı jeolojisi ve petrol imkanlarının kuyu ve sismik kesitlerle incelenmesi
Investigation of subsurface geology and oil possibilities with well data and seismic sections, northern Akçakoca (offshore), Western Black Sea
AHU ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT COŞKUN
- Adıyaman-Kahta güneyi (Çalgan-Karaköprü-Alidağ) Mardin grubu karbonatlarının yer altı jeolojisi ve petrol potansiyelinin incelenmesi
Investigation of subsurface geology and petroleum possibilities of mardin group carbonates in southern Adiyaman-Kahta area (Çalgan-Karaköprü-Alidağ region)
BERRİN BELMA YAZAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT COŞKUN
- Seyitömer (Kütahya) yöresi petrollü şeyllerinin ekonomik kullanım olanaklarının araştırılması
Investigation of economicallly utilization possibilities of the Seyitömer (Kütahya) area oil shales
İLKER ŞENGÜLER
Doktora
Türkçe
1999
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURETTİN SONEL
- Akseki-Aydınkent (Antalya) arasının jeolojisi ve petrol olanakları
Geology and petroleum possibilities of Akseki-Aydınkent (Antalya)
MUSTAFA ALBAYRAK
Doktora
Türkçe
1995
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURETTİN SONEL
- Adıyaman ili kuzeyinin jeolojisi ve petrol olanakları
The geology of northern Adiyaman province and its petroleum possibilities
ALAİDDİN BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Jeoloji MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL GÜRBÜZ