Geri Dön

Tekirova ofiyolit napı'nda (Kemer-Altınyaka, gb antalya) serpantinleşme ile ilişkili mineral oluşumlarının incelenmesi

Investigation of mineral formations related to serpentinization in the Teki̇rova ophiolite nappe (Kemer-Altinyaka, sw Antalya)

  1. Tez No: 363963
  2. Yazar: CANAN YILMAZ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HÜSEYİN YALÇIN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2014
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Cumhuriyet Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 104

Özet

İnceleme alanı Batı Toroslar (GB Anadolu) bölgesinde Antalya, Kemer ve Kumluca boyunca yüzeyleyen Antalya Birliği'ne ait Tekirova Ofiyolit Napı'nı kapsamaktadır. Bu projede ofiyolitik kayaçlardaki başlıca serpantin ve eşlik eden diğer mineral oluşumlarının dağılımları, kökeni, evrimi, parajenetik ilişkileri, mineralojik-petrografik ve jeokimyasal özelliklerinin araştırılması amaçlanmıştır. Tekirova Ofiyolit Napı; değişik boyutta tektonik dilimler halinde kesiksiz ofiyolit dizilimi ile bunlara sokulum yapan magmatik kayaçların çevresinde oluşan pirometasomatikler; ayrıca bozuşma ürünlerini içermektedir. Tekirova Ofiyolit Napı'nda farklı zamanlarda neoformasyon ve/veya transformasyon mekanizmaları ile ofiyolit oluşumu (pirometasomatizma), okyanus tabanı (serpantinleşme) ve yüzeysel ortamlarda (lisvenitleşme) gelişmiş üç tür mineralizasyon bulunmaktadır. İnceleme alanında ofiyolitik birimlere ait olmak üzere toplam 81 adet mineral ve kayaç örneği alınmış olup; bunlar optik mikroskopi (OM), taramalı elektron mikroskobu (SEM), X-ışınları difraksiyonu (XRD) ve jeokimyasal analiz gibi yöntemler ile araştırılmıştır. OM incelemelerine göre; ilksel ofiyolitik kayaçları; ultramafikler (peridodit: lerzolit ve piroksenit: piroksenit, klinopiroksenit), mafikler (gabro, diyorit ve diyabaz), volkanikler (bazalt) ve radyolaritler temsil etmektedir. Pirometasomatikler; skapolit, diyopsit, pirop türü granat, pistazit türü epidot ve tremolit gibi tipik metamorfik mineraller içeren –fels türü kayaçlara sahiptir. Serpantinleşme-sırasında oluşan kayaçlar bütünüyle serpantinitlerden oluşmaktadır. Serpantinleşme-sonrası kayaçlar ise ofikarbonat, ofisilikat ve ofioksitlerdir. OM ve özellikle SEM incelemelerine göre; serpantinitlerdeki serpantin minerallerinden antigorit şeritimsi, lizardit levhamsı ve krizotil lifsi morfolojileri ile birbirlerinden ayırt edilebilmektedir. Serpantinleşme-sonrası kayaçlardaki manyezit, kalsit ve dolomitler trigonal prizmatik, hidromanyezitler monoklinik levhamsı prizmatik, hidrotalsitler hekzagonal levhamsı tabletler, brusitler levhamsı ve/veya iğnemsi, tremolitler iğnemsi, hematitler ditrigonal levhamsı, karışık tabakalı klorit-smektit/C-S ve illit-smektit/I-S ince yaprakcıklar biçiminde gözlenmektedir. XRD incelemelerine göre; bozuşma ürünü mineraller karbonat (kalsit, dolomit, aragonit, manyezit, hidromanyezit, hidrotalsit), oksit ve sülfür (brusit, götit; hematit, pirit), fillosilikat (smektit, illit, klorit, talk, karışık tabakalılar klorit-vermikülit/C-V, klorit-smektit/C-S, illit-smektit/I-S) ve diğer silikatlardır (kuvars, epidot, anlsim). Serpantinleşme-sırası evresinin başlıca minerali olan serpantinler A- (klinokrizotil-2M1), C- (lizardit-1T) ve D- (lizardit-2H1) yapısal grupları içerisinde yer alan üç farklı politipi ile temsil edilmektedir. Ana ve iz element kimyasına göre; serpantinlerin Fe-lizardit, amfiboller Fe-tremolit ve hidromanyezitler Ca-hidromanyezit bileşimindedir. Bu minerallerin iz ve REE kondrit-normalize değerleri; belirgin bir ayrımlaşmayı ve benzer bir köken kayacı işaret etmektedir. Serpantin ve tremolitlerin duraylı izotop (δ18O ve δD) değerleri; oluştukları evreye göre değişmekte; hipojen ve okyanusal (serpantinleşme-sırası), süperjen ve Alpin tipi (serpantinleşme-sonrası) bölgelerde yer almaktadır. Tremolit-su ve serpantin-su oksijen izotop ayrımlaşması verilerinden itibaren tremolit ve okyanusal serpantinler için  200 C, Alpin tipi serpantinler için  100 C sıcaklık değerleri elde edilmiştir. Manto bileşimli magmatik su başlangıç bileşimi olarak alındığında ise deniz suyunun sıcaklığına göre  100 C daha yüksek sıcaklıklara ulaşılmıştır.

Özet (Çeviri)

The study area covers the Tekirova Ophiolite Nappe belonging to Antalya Unit outcropping along Kemer and Kumluca in the Western Taurus region (SW Anatolia). In this project, the investigation of distribution, origin, evolution, paragenetic relationships, mineralogic-petrographic and geochemical properties from mainly serpentine and the accompanying other mineral formations in the ophiolitic rocks were aimed. Tekirova ophiolite nappe contains continuous ophiolite sequence as tectonic slices of different sizes and pyrometasomatics formed of around igneous rock intrusion, and also alteration products. Three types of mineralization are present in the Tekirova Ophiolite Nappe that are developed in the environments of the ophiolite formation (pyrometasomatism), ocean floor (serpentinization) and surface (listwaenitization) by the neoformation and/or transformation mechanisms at different times. A total of 81 mineral and rock samples of the ophiolitic units in the study area were taken and these were searched by methods such as optical microscopy (OM), scanning electron microscopy (SEM), X-ray diffraction (XRD) and geochemical analysis. According to the OM investigations, the primary ophiolitic rocks represents ultramafics (peridodite: lherzolite and pyroxenite: pyroxenite, clinopyroxenite), mafics (gabbro, diorite and diabase), volcanics (basalt), and radiolarites. Pyrometasomatics have -fels type rocks containing typical metamorphic minerals such as scapolite, diopside, pyrope type of garnet, pistacite type of epidote, and tremolite, such as is typical of rocks that contain minerals. The syn-serpentinization rocks formed of fully serpentinite. The post-serpentinization rocks are of ophicarbonate, ophisilicate and ophioxides. The serpentine minerals in the serpentinites can be distinguished from each others by morphologies of ribbon-like of antigorite, platy of lizardite and fibrous of chrysotile on the basis of the OM and especially SEM investigations. The forms of magnesite, calcite and dolomite as trigonal prismatic, hydromagnesite as monoclinic platy prismatic, hydrotalcite as hexagonal platy tablets, brucite as platy and/or needle-like, tremolite as acicular, of hematite as ditrigonal platy, mixed-layers chlorite-smectite/C-S and illite-smectite/I-S as thin sheets are observed in the post-serpentinization rocks. The alteration minerals are of carbonate (calcite, dolomite, aragonite, magmesite, hydromagnesite, hydrotalcite), oxide and sulfur (brucite, goethite, hematite, pyrite), phyllosilicate (smectite, illite, chlorite, talc, mixed-layers chlorite-vermiculite/C-V, chlorite-smectite/C-S, illite-smectite/I-S) and other silicates (quartz, epidote, anlcime) based on XRD studies. Serpentines are essential minerals of syn-serpentinization stage and they are represented by three different polytypes within A- (clinocrysotile-2M1), C- (lizardite-1T) and D- (lizardite-2H1) structural groups. According to major and trace element geochemistry; serpentines, amphibole and hydromagnesite are defined as Fe-lizardite, Fe-tremolite and Ca-hydromagnesite in compositions, respectively. Trace and REE chondrite-normalized values of these minerals indicate a significant differentiation and a rock with similar origin. The stable isotope (δ18O and δD) values of serpentines and tremolite , in which they differ according to the formation stage, and is situated in the regions of the hypogene-oceanic (syn-serpentinization-order) and supergene-Alpine type (post-serpentinization). Temperature values of  200 C for oceanic serpentines and 100 C for Alpine-type ones were obtained by means of tremolite-water and serpentine-water oxygen isotope fractionation from data for tremolite.  100  C higher temperatures than those of the sea water were reached by taking magmatic water with the mantle composition as the starting composition.

Benzer Tezler

  1. Kumluca (Antalya) kuzeyinde yer alan ofiyolit topluluğunun jeolojik konumu ve ekonomik potansiyeli

    Geological setting and economical potential of the ophiolite assemblages in the north of Kumluca (Antalya)

    MEHMET USLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Jeoloji MühendisliğiSüleyman Demirel Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FUZULİ YAĞMURLU

  2. Sarısu-Kemer (Antalya) arasındaki jeolojik yapıların olası mühendislik problemleri üzerindeki etkileri

    The effects of geological structures between Sarısu-Kemer (Antalya) on possible engineering problems

    NUH ARSLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Jeoloji MühendisliğiAkdeniz Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. VOLKAN ÖZAKSOY

  3. Tekirova (Antalya) ofiyolitleri'nin doğal ve yapay radyoaktivite (gama) seviyeleri ve insan sağlığı üzerine etkisinin belirlenmesi

    Determination of the effects of teki̇rova (Antalya) opiolities on natural and artified radioactivity (gama) levels and human health

    SEZER ÜNAL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2017

    Jeoloji MühendisliğiAkdeniz Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA GÜRHAN YALÇIN

  4. Tahtalı dağ (Antalya) ve dolayının jeolojisi

    Başlık çevirisi yok

    MUSTAFA ŞENEL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1986

    Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Üniversitesi

    Jeoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET AKARTUNA

  5. Tekirova ( Antalya ) ofiyolitlerinde yer alan izole daykların petrolojisi, jeokimyası ve petrojenezi

    Petrology, geochemistry and petrogenesis of isolated dikes from the Tekirova ophiolite ( Antalya, Turkey )

    ALPER GÜNEŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Jeoloji MühendisliğiAkdeniz Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURDANE İLBEYLİ