Erken dönem uyumsuz şemalar, ebeveynlik biçimleri ve psikolojik belirtiler ile psikolojik dışlanmanın tehdit ettiği ihtiyaçlar arasındaki ilişkiler
The relationship between early maladaptive schemas, parenting styles and psychological symptoms and the needs threats
- Tez No: 365024
- Danışmanlar: PROF. DR. GONCA SOYGÜT PEKAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 165
Özet
Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinde erken dönem uyumsuz şemalar, ebeveynlik biçimleri ve psikolojik belirtiler ile psikolojik dışlanmanın tehdit ettiği ihtiyaçlar arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Çalışmaya Hacettepe Üniversitesi'nde lisans eğitimine devam etmekte olan 133 öğrenci katılmıştır. Değişkenlerin ölçülmesi amacıyla katılımcılara Young Şema Ölçeği Kısa Form-3 (YŞÖ-KF3), Young Ebeveynlik Ölçeği (YEBÖ), Semptom Değerlendirme Ölçeği (SA-45), İhtiyaç Tehdidi Ölçeği ve Demografik Bilgi Formu uygulanmıştır. Yapılan regresyon analizleri sonucunda baba ebeveynlik biçimlerinden Koşullu/Başarı Odaklı ebeveynlik biçimindeki artışın benlik değerindeki düşüşü; Kötümser/Endişeli ebeveynlik biçimindeki artışın benlik değerindeki artışı yordadığı dikkat çekmiştir. Ek olarak babanın sergilediği Aşırı İzin Verici/Sınırsız ve Kötümser/Endişeli ebeveynlik biçimindeki artış kontrol ihtiyacındaki artışı; buna karşın Cezalandırıcı ebeveyenlik biçimindeki artış kontrol ihtiyacındaki düşüşü yordamaktadır. Anne ebeveynlik biçimlerinin psikolojik dışlanma tarafından tehdit edilen dört ihtiyaç boyutunu (ait olma ihtiyacı, benlik değeri, kontrol, anlamlı varoluş ihtiyacı) yordamadığı görülmüştür. Psikolojik belirtilerle psikolojik dışlanma tarafından tehdit edilen ihtiyaçlardan üçü (ait olma ihtiyacı, kontrol ve anlamlı varoluş ihtiyacı) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmazken kişilerin kaygı puanındaki artış benlik değerindeki artışı; fobik kaygı puanındaki artış benlik değerindeki düşüşü yordamaktadır. Ek olarak kişilerarası duyarlılık puanındaki artış ise benlik değerindeki düşüşü yordamaktadır. Araştırma sonuçları Kopukluk ve Reddedilmişlik, Zedelenmiş Otonomi ve Kendini Ortaya Koyma, Zedelenmiş Sınırlar, Diğerleri Yönelimlilik ve Aşırı Tetikte Olma ve Bastırılmışlık şema alanları ile psikolojik dışlanmanın tehdit ettiği ihtiyaçlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmadığını göstermiştir. Sonuç olarak, bulgular ebeveynlik biçimleri ve psikolojik belirtilerin psikolojik dışlanma tarafından tehdit edilen dört temel ihtiyaçla ilişkili olabileceğini göstermiştir. Kuram ve uygulamalar için destekleyici olan bu bulgular alan yazın ışığında tartışılmıştır. Anahtar Sözcükler Erken dönem uyumsuz şemalar, ebeveynlik biçimleri, psikolojik belirtiler, psikolojik dışlanma
Özet (Çeviri)
This study was designed to examine the relationship between early maladaptive schemas, parenting styles, psychological symptoms and the need threats in university students. The sample of the study consisted of 133 undergraduate students studying at Hacettepe University. Aforementioned variables were assessed by Young Schema Questionnaire- Short Form 3, The Turkish versions of the Young Parenting Inventory, Symptom Assesment Inventory, Need Threat Scale. A series of regression analyses revealed that perceived paternal Conditional/Success-Oriented parenting style predicted the decrease in self esteem. The Pessimistic/Anxious paternel parenting style predicted the increase in self esteem. Extreme Permissive/Unlimited and Pessimistic/Anxious paternal parenting styles predicted the increase in the need of control. On the other hand paternal Punitive parenting style predicted the decrease in perceived control. Unexpectedly, none of the maternal parenting styles predicted basic need threats. Analyzing the relationship between psychological symptoms and self-esteem, results showed that the increase in anxiety score predicted the increase in self esteem and phobic anxiety predicted the decrease in self esteem. Moreover, the decrease in self-esteem predicted by the increase in interpersonal sensitivity. Finally, analyses showed that there is no significant relationship between five schema domains and basic need threats. In conclusion, findings pointed out the predictive power of early maladaptive schemas, perceived parenting styles and psychological symptoms on need threats. The results of this study were discussed in the light of the relevant literature. Key Words Early maladaptive schemas, parenting styles, psychological symptoms, ostracism
Benzer Tezler
- Associated factors of psychological well-being: Early maladaptive schemas, schema coping processes, and parenting styles
Psikolojik sağlık ile ilişkili faktörler: Erken dönem uyumsuz şemalar, şema baş etme biçimleri ve ebeveynlik biçimleri
ALİ CAN GÖK
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜLİN GENÇÖZ
- Üniversite öğrencilerinde algılanan ebeveynlik biçimleri, erken dönem uyumsuz şemaları, benlik kurguları, ayrılma-bireyleşme ve duygu düzenleme güçlüğünün psikolojik belirtilerle ilişkisi
The relationship of perceived parenting styles, early maladaptive schemas, self construal, separation-individuation, and difficulties of emotional regulation to psychological distress in Turkish university students
MEHİN AKHUN
Doktora
Türkçe
2012
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GONCA SOYGÜT PEKAK
- Algılanan ebeveynlik biçimleri ve obsesif kompulsif belirtiler arasındaki ilişki: Erken dönem uyumsuz şemaların aracı rolü
The mediator role of early maladaptive schemas betweenn perceived parenting styles and obsessive compulsive symptoms
PINAR YAZICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiOkan ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RUKİYE İREM ERDEM ATAK
- Alkol ve madde bağımlılığı ile erken yaş dönemi uyum bozucu şemalar arasındaki ilişki
The relationship between early maladaptive schemas and alcohol and drug addiction
SERAP GÜNELTAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BAHAR KÖSE KARACA
- Algılanan ebeveynlik biçimleri, bağlanma biçimleri, erken dönem uyumsuz şemalar ve psikolojik farkındalık arasındaki ilişkiler
The relationships among perceived parenting styles, attachment styles, early maladaptive schemas and psychological mindedness
MEHMET MELİH DEVECİ