Üniversite öğrencilerinde travma sonrası büyümeyi yordayan çeşitli değişkenlerin Türk ve Amerikan kültürlerinde incelenmesi: Bir model önerisi
Exploring various variables as predictors of posttraumatic growth on university students in Turkish and American cultures: A model proposal
- Tez No: 365042
- Danışmanlar: PROF. FERHUNDE ÖKTEM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Adult Attachment, Posttraumatic Growth, Core Beliefs, Rumination, Coping Styles, Path Analysis, Reliability and Validity, Cross-Cultural Mode
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 255
Özet
Bu çalışma, yakın bir ilişkinin bitmesinin ardından Türk ve Amerikalı üniversite öğrencilerinde travma sonrası büyümenin olası çoklu yordayıcılarını bütüncül bir model çerçevesinde incelemeyi amaçlamıştır. Bu amaç doğrultusunda ilk olarak, Olay İlişkili Ruminasyon Envanteri ve Temel İnançlar Envanteri'nin Türkçe'ye uyarlama çalışmaları (N=600) yürütülmüştür. Araştırma örneklemini, A.B.D.'nin Charlotte Kuzey Carolina Üniversitesi'nin farklı fakülte ve bölümlerinde öğrenim gören 198 üniversite öğrencisi ve Türkiye'deki çeşitli üniversitelerin fakülte ve bölümlerinde eğitimine devam eden 194 öğrenci katılımcı oluşturmuştur ve veriler internet tabanlı sistemler aracılığıyla toplanmıştır. Çalışmada, bağlanma biçimleri ve travma sonrası büyüme arasındaki ilişkide ruminasyon biçimleri, başa çıkma biçimleri, genel belirti (depresyon, kaygı ve stres) düzeyleri ile temel inançların sarsılma düzeyinin aracı rolü bütüncül bir model çerçevesinde Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) analizi kullanılarak sınanmıştır. Yürütülen Yol Analizi sonuçları, bağlanmaya yönelik kaygı ve kaçınmadaki bireysel farklılıkların ilişkisel kayıpların ardından gözlenen travma sonrası büyüme sürecine katkı sağlayabileceğini ortaya koymaktadır. Bu doğrultuda, yakın ilişkilerin bitmesinin ardından gelen duygusal stresle mücadele ve büyüme sürecinde Amerikalı katılımcılarda kaygılı bağlanmaya sahip bireylerde, amaçlı (deliberate) ruminasyon biçimleri, kendiliğe yönelik inançların sorgulanması, genel belirti düzeyi ve aktif başa çıkma, planlama ve olumlu yönde yeniden yorumlamayı içeren bir dizi işlevsel davranışsal başa çıkma yolunun kullanılmasının travma sonrası büyümeye katkı sağladığı yönündedir. Türk katılımcılardan elde edilen bulgular, Amerikan örneklemine benzer biçimde kaygılı bağlanmanın amaçlı ruminasyon, kendiliğe yönelik temel inançların sorgulanması, genel belirti düzeyi, aktif başa çıkma, planlama ve olumlu yönde yeniden yorumlamayı içeren başa çıkma yollarının kullanılması aracılığıyla travma sonrası büyümeye aynı yönde katkı sağladığı yönündedir. Amerikalı örneklemden farklı olarak Türk katılımcıların bağlanmaya yönelik kaçınma düzeylerinin de, amaçlı ruminasyon ve işlevsel başa çıkma biçimlerini zıt yönde yordayarak travma sonrası büyümeye katkı sağladığı bulunmuştur. Çalışmanın bulguları mevcut alanyazın ışığında tartışılmış, çalışmanın sınırlılıkları, yeni çalışmalar için öneriler ve bulguların klinik doğurguları değerlendirilmiştir. Anahtar Sözcükler : Yetişkinlikte Bağlanma, Travma Sonrası Büyüme, Temel İnançlar, Ruminasyon, Başa Çıkma Biçimleri, Yol Analizi, Geçerlik ve Güvenirlik, Kültürler Arası Model
Özet (Çeviri)
The purpose of this study was to examine the multiple predictors of posttraumatic growth in Turkish and American university students following a relationship break up. Firstly, Turkish reliability and validity studies (N=600) were conducted for The Event Related Rumination Inventory and The Core Beliefs Inventory. Participants of the study consisted of 198 students from the University of North Carolina at Charlotte, USA and 194 students from various universities in Turkey who were recruited through an online system. Structural Equation Modelling (SEM) was conducted to test the suggested mediated model for rumination styles, coping styles, distress (depression, anxiety, stress) level, and the disruption level on the core beliefs between attachment styles and posttraumatic growth. The results of the path analysis revealed that the individual differences on attachment anxiety and avoidance have the power to predict posttraumatic growth processes following a break-up through certain coping styles, rumination, current distress level and core beliefs. Accordingly, in the American sample, the results demonstrated that deliberate rumination, core beliefs about the self, active coping, planning, positive reinterpretation and recent stress level positively mediated the relationship between attachment anxiety and posttraumatic growth. In the Turkish sample, similar to these results, it was found that attachment anxiety indirectly and positively predicted post traumatic growth through deliberate rumination, core beliefs about the self, active coping, planning, positive reinterpretation and recent stress level, whereas attachment avoidance also negatively predicted posttraumatic growth through coping styles, deliberate rumination, and core beliefs about the self in the Turkish sample. The results of the study were discussed with respect to the relevant literature as well as limitations of the present study. Lastly, suggestions for future studies and clinical implications of the findings were evaluated.
Benzer Tezler
- Travma yaşamış üniversite öğrencilerinde travma sonrası büyümeyi yordayan değişkenlerin incelenmesi
Investigation of variables that provided post-traumatic growth in university students with trauma
HAMİDE MERVE DOĞANÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜRKAN DOĞAN
- Travma deneyimi yaşayan üniversite öğrencilerinin başa çıkma tutumları ve travma yaşantısı sonrası büyümeyle ilişkili faktörler
Coping styles of the trauma-experienced university students and the factors contributing to posttraumatic growth
CEREN ALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiAcıbadem Mehmet Ali Aydınlar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEYDA TÜRK
- Üniversite öğrencilerinde travma sonrası büyümenin yordanmasında bağlanma ve bilişsel duygu düzenlemenin rolü
Başlık çevirisi yok
MERVE YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiHasan Kalyoncu ÜniversitesiPsikolojik Danışma ve Rehberlik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEMRE ERTEN TATLI
- Posttraumatic growth in college students: Role of rumination, perceived social support and self-efficacy
Üniversite öğrencilerinde travma sonrası büyüme: Ruminasyon, algılanan sosyal destek ve öz yeterliğin rolü
MERVE İBRİKOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Eğitim ve ÖğretimYeditepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞEN KÖSE ŞİRİN
- Suriyeli mülteci üniversite öğrencilerinde travma sonrası büyüme ile manevi başa çıkma arasındaki ilişkinin incelenmesi
A study of the relationship between post-trauma growth and spiritual coping in Syrian refugee university students
İNAS BEKDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiTravma ve Afet Çalışmaları Uygulamaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. IŞIK KARAKAYA