Geri Dön

Toplum düzeninin sağlanmasında yazılı olmayan hukukun rolü

Başlık çevirisi mevcut değil.

  1. Tez No: 36950
  2. Yazar: MEHMET TAN
  3. Danışmanlar: PROF.DR. MUSTAFA E. ERKAL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Hukuk, Sosyoloji, Law, Sociology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 1994
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 149

Özet

ÖZET Sosyal bir varlık olan insanın kurmuş olduğu sosyal hayatta bir düzenin gerekliliği şarttır. Müşterek hayatın devamı, sözkonusu ve neticede ihtilâfların anlaşma ve uzlaşma haline dönüştürülmesiyle mümkündür. Sosyal dechğimiz bu düzen sayesindedir ki, insan için en tabii yaşama çevresi olan toplum hayatı meydana gelmiş ve devam edecektir. Bir toplumun varlığını sürdürebilmesi için toplumsal, dünyevi, yani fertler veya gruplar arasında gerekli ilişkileri sağlayabilecek ve koruyabilecek birtakım kurallar koluşturulması gerekir. Başka bir anlatımla sosyal hayatta fertlerin tutum ve davranışlarının belirli kural ve ölçülere göre örgütlenmiş olması mecburidir ki biz bunlara norm diyoruz. Fertler, içinde yaşadıkları grup, toplum ve kültürün değerlerim genellikle benimseyerek, bunları muhakeme ve seçimleri birer ölçüt olarak kullanırlar. Sosyal değerler de, toplum içinde işleyen ve değerlendirmelerde kullanılan standartlardır. Değerler, sosyal ilişkilerin gelişmesinde ve ihtiyaçların çözümlenmesinde yardım ederler. Bununla beraber sosyal nornlar da insanlar arasındaki münasebetleri düzenleyen kurallardan ibarettir. Bir toplumda; müşterek ihtiyaçlar, müşterek tarih, akıl ve iz'an ve maneviyat, sosyal normların oluşmasını etkileyen önemli unsurlardır. Toplum, kendi bünyesinden çıkardığı bu kurallara kendisini uymak zorunda hissedecektir. Zaman içerisinde bu sosyal kurallar yazılı hale getirilerek hukukileşebilmektedir. 140Hukuk, zaman içinde oluşan sosyal bir olgudur. Toplum içinde yaşamak, insan için vazgeçilmez ve kaçınılmaz olduğundan, insan topluluğunun her yerde, bir hukuk düzeninin de var olduğu görülmektedir. İnsanın tabiatı gereği, fertlerden meydana gelen toplumlarda hukuk vazgeçilmez bir ihtiyaç olarak kendini göstermektedir. Toplumdaki ferdi ve içtimâi ilişkilerin bir düzen içinde devam edebilmesinin şartı yine hukuktur. Yani hukukun varlığım; insanın tabiatı, toplumdaki güç ilişkilerinin düzenlenmesi ve dengelenmesi ve toplumdaki sosyal adaletin sağlanması ihtiyacı gerekli kılmaktadır. Hukukun varlığını gerekli kılan nedenlerden biri de toplumsal realitedir. Hukukun praktik amacım toplumsal realite tayin eder. Ferdin ve toplumun ihtiyaçlarından doğan ve onları gidermek isteyen hukuk, onların tüm real ilişlerinin ojvektif nitelikteki yasaları altmda bulunur. Hukukun varlığım gerekli kılan bir diğer neden de toplumsal düzenin sağlanması ihtiyacı ve gerekliliğidir. Ferdin ve toplumun varlığım koruyabilmesinin ve devam ettirebilmesinin şartı toplum düzenidir, bunun da şartı tabii ki hukuktur. Toplumdaki ilişkilerin bir düzen içerisinde yürütülmesi, toplumsal yasanım zorunlu bir sonucudur. Sosyal hayat bir düzeni gerektirir. Bunu sağlamak için, değişik nitelikli kurallar sözkonusudur. Bunlara“sosyal düzen kuralları”denir. Bu kuralların amacı, toplum içindeki fertlerin birbirlerine ve topluma, toplumun da fertlere karşı tutum ve davranışlarını düzenlemek, çıkar çatışmaları arasında bir denge kurmak, kısaca toplum düzenini sağlamaktır. Sosyal düzeni sağlayan kurallar, bir yandan fertlerin özgürlüklerini kullanmalarına imkân hazırlar, bir yandan da onların özgürlüklerini sınırlar. Unutmamak gerekir ki her düzenlemede bir sınırlama vardır. Bu durum sosyal hayatin tabii bir sonucudur. Önemli olan ferdi yarar ile sosyal yarar arasında bir dengenin sağlanmasıdır. Sosyal hayatı düzenleyen bu kurallar; din kuralları, ahlâk kuralları, örf ve âdet kuralları, nezaket kuralları ve hukuk kurallarıdır. Din kuralları, insanlar arasındaki ilişkileri düzenlerken ihtilâf ve çekişmeleri önleyerek, barış ve huzurun temininde önemli bir konuma sahiptir. Sosyal davranışlarda çeşitli yönlendirmelerde bulunarak sosyal 141düzenin sağlanmasında ve kollektif tercihlerde önemli etkiler göstermektedir. Ahlâk kuralları, sosyal hayatı ve bu hayat içinde kişilerin davranış ve ilişkilerini düzenleyen kurallardır. Ahlâk kuralları, sosyal hayatta insanların gerek kendilerine karşı, gerekse insanlara karşı olan davranışlarından doğruluk, dürüstlük ve iyi niyetlilik esaslarına göre hareket etmelerini sağlar. Toplum hayatmda birlik, bütünlük ve mutluluğun kaynağı ahlâk kurallarıdır. Örf ve âdet kuralları, toplum yasanımda fertler arasında daha yakın ve sağlıklı ilişkilerin kurulması, ferdin cemiyete uyumunu ve cemiyetin bütünleşmesinin temininde önemli role sahiptir. Aslmda örf ve âdetsiz bir toplum, bir sosyal yapı düşünmek de zordur; çünkü bunlar sosyal ilişkileri düzenlerler. Hukuk kuralları, kendilerinden sapılması halinde, toplumun örgütlenmiş ve zor kullanılmasını belirten müeyyidelerle rasyonel olarak karşıladığı sosyal normlardır. Hukuk kuralları, fertlerin toplum içindeki davranışlarım düzenleyen, ülkeden ülkeye, dönemden döneme değişebilen kurallardır. İnsanlar topluluk halinde birbirleri ile değişik ilişkiler içinde yaşarlar. Bu ilişkiler ailede, köyde, kentte türlü biçimlerde ortaya çıkar. Bu ilişkilerin uyum halinde devamı topluluk hayatı bakımından büyük önem taşır. Sosyal bir çevrede yaşayan insanlar arası ilişkilerin düzenlenmesinde hukuk en önemli rolü oynar. Sosyal düzenin sağlanmasında, sosyal ihtiyaçların karşılanmasında ve sosyal hayatm can daman olan adaletin sağlanmasında hukukun büyük fonksiyonunu inkar edemeyiz. Görgü (nezaket) kuralları, toplum hayatındaki insanların belli bir olayda hep aynı biçimde davranmaları sonucunda ortaya çıkarlar. Fertlerin kendi benzerleri ile karşılaştıkları ya da belli bir faaliyete katıldıkları zaman nasıl davranmaları gerektiğini gösterir. Bu kurallar, her toplumun özelliklerine, dinine, tarihine, ırk yapışma, gelenek ve göreneklerine göre değişir. Bu kurallar bireyleri sosyal ilişkilerde belirli davranış biçimlerine uymaya zorlarlar. 142Toplumsal değerlerin yabancılaşma ve anomiye konu olması, sosyal hayatta bir takım dengesizliklere ve düzensizliklere neden olabilmektedir. Toplum içinde işleyen, insanların tavır ve hareketlerini değerlendirmede kullanılan“sosyal değerler”sosyal ilişkilerin gelişmesinde ihtilâfların çözümlenmesinde yardım ederler. Sosyal kontrol, toplum üyelerinin, diğerlerince beklenilen tarz ve şekilde hareket etmelerini tahmin edebilmemizi sağlayan mekanizmalardır. Sosyal kontrol toplum düdeninin korunması için, fertlerin tavır ve hareketlerine etki yapmasını sağlayan metotlardır. Böylece sosyal kontrol mekanizması, sosyal sistemlerin istikrarını ve düzenini sağlar. Yabancılaşma, ferdin mensubu bulunduğu toplumun değerlerine ve çevresine ilgisinin yok kolması, hatta kendi toplum değerlerine karşı olmasıdır. Yabancılaşma ikisinin tam olarak duygusal ve davranış yönünden toplumdan kopması demektir. Anomi, hızlı toplumsal dönüşün dönemlerinde değerler sistemi ve normatif yapının toplumsal yapı ile ilişki ve uyumunun bozulması ve toplumu oluşturan fertlerin davranış, düşünce ve eylemleri üzerindeki belirleyici ve yönlendirici mteliğinin yitirilmesi halidir. Toplum düzeninin sağlanmasında yazılı olan hukuk kuralları ile yazılı olmayan hukuk kurallarım arasında sözkonusu bir ilişkinin ve işbMiğinin gerekliliği bir realite olarak ortadadır. Hukuk ile ahlâk kuralları arasındaki ilişki birbirlerini destekleyici ve teyid edici niteliktedir. Ahlâkın gerçekleşmesinde hukukun, hukukun gerçekleşmesinde de ahlâkın önemi büyüktür. Ve haliyle ahlâk ile hukuk arasında zaruri olarak ahenk ve uygunluk sözkonusudur. Hukukla örf arasındaki ilişkide de büyük ölçüde uygunluk olmakla beraber bazı küçük farklar da sözkonusu olabilmektedir. Hukuk kuralları ile örf ve âdet kuralları arasında, kuralların ortaya çıkışı ve yürürlük kaynaklan bakımından farklılıklar sözkonusudur. Toplumsal hayatı kolaylaştırma ve düzenleme bakımından da ortak amaca sahiptirler. Hukuk ile din arasındaki kilişki de amaç bakımından aynıdır. Gerek hukuk kurallarının gerekse din kurallanmn ortak hedefi, insanların bir arada yaşarken ilişkilerini tanzim ederek sosyal hayatı düzenlemektedir. 143Toplumsal hayatın kendi şartlan bir takım kuralların varlığım zorunlu kılmıştır. Hukukta bu zorunlu ihtiyacın ortaya çıkardığı toplumsal bir olgu ve gerçekliktir. Sosyal hayatı düzenlemek amacıyla, kanun koyucular tarafından vaz'edilen yazılı hukuk kuralları (kanunlar), toplumun gerçekleri ve öncelikleri gözönünde bulundurularak yapılmalıdır. Yazılı hukukun kaynaklarından biri de örf ve âdet kurallarımn yazılı hale dönüştürülmesi yoluyla oluşturulduğu söylenebilir. Yani fiili durumu yazılı hale getirmek suretiyle yazılı hukuk oluşturulmuştur. Hukuk kuralı haline dönüşmüş olan geleneklerin tümü örf ve âdet hukukunu oluşturur. Yetkili bir otoritenin iradesi olmaksızın kendiliğinden oluşan ve uygulanabilme gücüne ulaşan örf ve âdet hukuku kuralları hukukun önemli kaynaklarmdandır. Örf ve âdet hukuku olma niteliğini kazanmış olan kurallar yazılı hukukun yarımda ve onunla birlikte hukuki ilişkiler alanında uygulama imkânı bulurlar. 144

Özet (Çeviri)

Özet çevirisi mevcut değil.

Benzer Tezler

  1. Yoksulluk ve işsizlik göstergeleri temelinde Türkiye'nin bölgesel refah haritası

    Turkey's regional welfare map based on poverty and unemployment indicators

    NURTEN EBRU ÖZDEMİR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriKocaeli Üniversitesi

    Çalışma Ekonomisi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DOĞA BAŞAR SARIİPEK

  2. Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi

    Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque

    EVREN YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE

  3. Digital control of a hot water supply system using solar energy

    Başlık çevirisi yok

    MEHMET EMİN GEZMİŞOĞLU

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1991

    Enerjiİstanbul Teknik Üniversitesi

    PROF.DR. M. KEMAL SARIOĞLU

  4. A new framework for decentralized social networks: Harnessing blockchain, deep learning, and natural language processing

    Merkezsiz sosyal ağlar için yeni bir çerçeve: Blok zinciri, derin öğrenme ve doğal dil işlemeyi kullanmak

    AMIR AL KADAH

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolSakarya Üniversitesi

    Yazılım Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ DENİZ BALTA

  5. İran ekonomisinde ithal ikamesi ve yapısal değişmenin ekonometrik analizi

    Başlık çevirisi yok

    HEDAYAT MONTAKHAB

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1990

    Ekonomiİstanbul Üniversitesi

    Ekonometri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET KILIÇBAY