İmamü'l-Haremeyn el-Cüveyni'de bilgi teorisi
Theory of knowledge according to Imam al-Haramayn al-Juwaini
- Tez No: 370565
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜLYA ALPER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Cüveynî hicrî V. asırda yaşamış, Eş'arî kelâm ekolüne mensup bir âlimdir. Aynı zamanda, mütekaddim dönem Eş'arî kelâmının son âlimi ve müteahhir dönemin kendisiyle başlatıldığı Gazzâlî'nin hocasıdır. Kendisine kadar ulaşan ilmî geleneği hazmetmiş, yeniden yorumlamış ve mezhebinin gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur. Böylece, mütekaddim dönemle müteahhir dönem arasında bir köprü vazifesi görmüştür. Düşünceleri klasik mantığın tanım anlayışına yakınlık gösteren Cüveynî, bilginin hakiki mânada tanımının yapılmayacağını savunmuştur. Ona göre bilgi ancak bölümleme yoluyla tarif edilebilir. Yani ne olduğu değil, ne olmadığı ortaya konabilir. Yaptığı bölümlemenin ardından bilgi 'kesin, vakıaya mutabık ve sürekli' bir inanç olarak ortaya çıkmaktadır. Bilgi temelde kadîm ve hâdis olmak üzere ikiye ayrılır. Kadîm bilgi Allah'a ait ezelî bir sıfatken hâdis bilgi insanın bir arazıdır. Hâdis bilgiyse zorunlu ve kesbî olmak üzere iki kısımdır. Bunlardan ilkinin elde edilmesinde insanın dahli bulunmamakta; ikincisiyse insanın çabasıyla elde edilmektedir. Bilgi özü itibariyle kesin ve zorunludur. Dolayısıyla kesbî ve zorunlu bilgi birbirinin mukabili değildir. Bilginin hasıl olması öncelikle Allah'ın dilemesine ve yaratmasına bağlıdır. Bilgi kaynakları her ne kadar zorunlu bilgiye ulaştırsalar da elde edilen bilginin zorunluluğu kaynakların kendi zatlarından kaynaklanmaz. Bunlar Allah'ın sürüp gitmesine izin verdiği âdet böyle devam ettiği için zorunludur. Adetullah'ın değişmesi durumunda bu bilgi kaynakları bilgi vermeyebilir. Dinin temeli olan Allah'ın varlığı, kelâmı ve bu kelâmının doğruluğu ancak akılla bilinebilir. Böylece aklı dinin temeline yerleştirmiştir. Allah'ın bilgisine ulaştıran nazar ise dinen vaciptir. Aynı şekilde, eşyanın iyiliği ve kötülüğü de ancak dinen bilinebilir. Böylece o ahlakın dini temelli olduğunu kabul etmiştir.
Özet (Çeviri)
Juwaini is a scholar lived in V. century and member of Ash'ariyya. Also he is precedent Ash'ari madhab's last scholar and Gazzali's master. He accepts the knowledge reach him, reinterprets it and contibutes to advance of Ash'arısm. He plays a role as a crossover between precedent and mutaakhkhrin period of Ash'arism. His thouhgt is close to classical logic about definitions, so he asserts that kowledge cannot be defined exactly, but can be decsribed through classification. Knowledge is a 'certain, realistic and permanent' belief, according to his knowledge's classification. Knowledge consists of two parts generally. One of these is God's knowledge called as khadim, and the other is human's knowledge called hadis. Hadis is divided into two part. The first is necessary konowlegde. This occurs without humans power. The other is inferential knowledge. This is related to human power. Knowledge is accurate in terms of its essential qualities. In this sence, the necessary and the inferential knowledge are not opposites. Knowledge's occurrance is firstly dependent on God's will. Although knowledge's sources deliver to accurate knowledge, its accuracy is not derived from their essance, but only based on sunnetullah. If Allah changes his sunnah, information sources maynot deliver to knowledge. Religion's foundation is depend on God's existense, his speech and his speech's truthfulness. All is known via intellect. So, he put the intellect in basic of religion. However, that things are good or bad is known through religion. Thus, he accepts that basics of ethic is based on religion.
Benzer Tezler
- Kelâm–usûl-i fıkıh ilişkisi(İmâmü'l-Harameyn el-Cüveynî ekseninde)
Kalâm and usul-al-fiqh relationship within the context of İmam al Haramayn al-Juwayni
RECAİ ÇETRES
Doktora
Türkçe
2014
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN YURDAGÜR
- İmâmü'l-Haremeyn el-Cüveynî'de imâmet teorisi
The theory of imāmah in Imām Al-Haramayn al-Juwaynī
ENES ER
Doktora
Türkçe
2024
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK SANCAR
- İmâmü'l-Haremeyn el-Cüveynî'de rü'yetullah
Ruyetullah in Imam al-Haremeyn al-Juwaynî
İREM KARALAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinZonguldak Bülent Ecevit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT AKIN
- İmâmül Harameyn el-Cüveynî'de Hüsün-Kubuh meselesi
The issue of Husn-Qubh in İmâmü'l-Harameyn el-Cüveynî
ELİF GÜL YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinSiirt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FADIL AYĞAN
- Cüveynî'de tanım teorisi
Al-Juveyni's theory of definition
MEHMET AKTAŞ
Doktora
Türkçe
2020
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE KELPETİN ARPAGUŞ