Hazar Gölü'nde (Elazığ) geç pleyistosen-holosen dönemi iklimsel değişimlerin sedimantolojik ve jeokimyasal bulgular ile saptanması
Sedimentological and geochemical properties of late pleistocene-holocene sedimentary records in lake Hazar, East Anatolian, Turkey
- Tez No: 373000
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KÜRŞAD KADİR ERİŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Hazar Gölü, Pleyistosen-Holosen, Karot, Sismik, Taraça, Lake Hazar, Pleistocene-Holocene, Core, Seismic, Terrace
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 145
Özet
Hazar Gölü Elazığ il merkezinin 22 km güney doğusunda yer almaktadır. Gölün deniz seviyesinden yüksekliği 1248 m olup, 7 km genişliğinde, 25 km uzunluğunda, 82 km2'lik alanı kapsar ve derinliği 225 m'ye ulaşmaktadır. Doğrultu atımlı sol yönlü bir fay kuşağı olan Doğu Anadolu Fayı Sistemi (DAFS) üzerinde oluşmuş yarı graben görünümünde bir havzasıdır. Hazar Gölü havzası soğuk karasal özellik göstermektedir. Yıllık ortalama sıcaklık değeri 12,9 °C ve yıllık ortalama yağış 551,7 mm'dir. Bu çalışma, 2011 yılında Jeoloji Mühendisliği Bölümü'nde yürütülmeye başlayan 111Y045 nolu Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) projesi kapsamında gerçekleştirilmiştir. Bu Çalışmada, Hazar Gölü'nden alınan çökel karotlarında yapılan sedimantolojik, jeokimyasal analizler sayesinde göl ve çevresinde Pleyistosen- Holosen dönemi süresince hüküm sürmüş iklim ve göl seviyesi değişimlerini araştırmayı amaçlamaktadır. Bu amaçla alınan karotlarda yapılan TOC, Manyetik Duyarlılık, Tane Boyu, XRF ve Radyokarbon analizleri sonucu karotların gösterdikleri fiziksel ve jeokimyasal özellikleri ortaya konulmuştur. Karotlarda kronostratigrafik birimler detaylı olarak ortaya konulmuş ve karot çökellerinden elde edilen 14C yaşlara göre ise bu birimlerin Geç Pleyistosen-Holosen dönemlerinde (son 15 bin yıl) çökeldikleri saptanmıştır. Hazar Gölü'nde yapılan karot ve sismik çalışmaların yanı sıra çökellerin gösterdikleri fiziksel ve jeokimyasal analizler sonucunda Geç Pleyistosen'den Genç Buzul dönemine (Younger Dryas) geçişte yaşanan düşük göl seviyesi, belirgin çökelme yüzeyini yansıtan ana uyumsuzluk yüzeyi ile temsil edilmektedir. Sismik profillerde Geç Pleyistosen- Holosen geçişini temsil ederken, bu yüzey aynı zamanda profillerde -73 m kıyı çizgisini de temsil eder. Holosen'in başlangıcında kıyısal aşma şeklinde biriken transgresif çamur yaygısı bu uyumsuz yüzeyi örtmektedir. Holosen süresince sürekli göl seviyesi yükselimleri -63, -56, ve -38 m'lerde duran kıyı taraçaların varlığından da anlaşıldığı gibi durağan su seviyesi ile kesikliğe uğramıştır. Holosen süresince devam eden göl seviyesi yükselimleri sismik profillerde üç farklı seviyede istiflenmiş delta birimlerinin varlığından da anlaşılabilmektedir. Bu yaygın deltaik sistem göl çevresinde en büyük drenajı temsil eden Kürkçayı Nehri'nden kaynaklandığı ortaya çıkarılmıştır.
Özet (Çeviri)
SUMMARY Sedimentological and Geochemical Properties of Late Pleistocene-Holocene Sedimentary Records in Lake Hazar, East Anatolian, Turkey The Lake Hazar, which is situated 22 km far from the southeast of Elazığ city. Recently, it has a elevation of 1248 m, and is a a 25 km-long and 7 km-wide. The Hazar Lake is a pull-apart basin located along the strike-slip left lateral East Anatolian Fault System (EAFZ). The Hazar Lake Basin represents a continental cold climate. The average annual temperature is around 12,9 °C and and precipitation of 551,7 mm. This study has been established within TUBİTAK Project of 111Y045 number that began to execute in the Geology Department since 2011. The aim of this study is to investigate paleo-climate and lake level changes in Lake Hazar during Late Pleistocene to Holocene by using sedimentologic and geochemical multi-proxies obtained from the core sediments. For his purpose, TOC, magnetic susceptibility, radiocarbon, grain size analysis of the core sediments have been documanted in this study. The chronostratigraphic units have been well established in detail in the cores on the basis of 14C ages obtained from the cores, which were deposited during the Late Pleistocene to Holocene (the last 15 ka). As a result of core and seismic studies together with pysical and geochemical analysis of the sediments, the transition from the Late Pleistocene to the Younger Dryas is represented by a major unconformity surface, implying a widespread unconformity surface. In the seismic profiles, the -73 m wave-cut terrace has been beveled into the this surface. At the beginning of the Holocene, transgressive, undisturbed mud drapes cover the unconformity surface in the form of coastall onlapping. During the Holocene, progressive lake level rises were modulated by stillstands, as evidenced by coastal terraces at -63 m, - 56 m and -38 m. The continued lake level increase during the Holocene can also be deduced by presences of deltaic sediments observed in the seismic profiles. These extensive deltaic sediments were presumably sourced from Kürkçayı River, which is the biggest drainage system around the lake.
Benzer Tezler
- Hazar Gölü sedimentinde jeolojik devirlere bağlı olarak bazı elementlerin konsantrasyonlarının belirlenmesi
Determining the concentration level of some elements caused by geological cycles in the sediments of Hazar Lake
EYYÜP ÖNDER AKKOYUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Su ÜrünleriFırat ÜniversitesiSu Ürünleri Temel Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGÜR CANPOLAT
- Hazar Gölü'nde (Elazığ) Pleyistosen-Holosen Dönemi yüksek çözünürlü iklim ve su seviyesi değişimleri
Hazar Lake (Elazig) Pleistocene-Holocene climate and water level changes in high definition
SELDA ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Jeoloji MühendisliğiFırat ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KÜRŞAD KADİR ERİŞ
- Hazar inci balığı (Alburnus heckeli Battalgil, 1943)' nın büyüme özelliklerinin araştırılması
The investigatin of growth characteristics in Hazar bleak (Alburnus heckeli Battalgil, 1943)
HATİCE BAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Balıkçılık TeknolojisiFırat ÜniversitesiSu Ürünleri Temel Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN ÇALTA
- Hazar Gölü'nde sediment tane boyuna bağlı olarak bazı elementlerin konsantrasyonlarının belirlenmesi
Defining concentration of some elements in relation with sediment grain size in Lake Hazar
FADİME KURTOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Su ÜrünleriFırat ÜniversitesiSu Ürünleri Temel Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGÜR CANPOLAT