Otizm davranış kontrol listesi Türkçe versiyonu geçerlik ve güvenirlik çalışmaları
Reliability and validity studies of the Turkish version of autism behavior checklist
- Tez No: 373600
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM HALİL DİKEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
Geçmiş yıllarda seyrek rastlanan durumlar içerisinde değerlendirilen Otizm Spektrum Bozuklukları (OSB), son yıllardaki araştırma bulgularına göre bu özelliğini yitirmiştir. OSB günümüzde diğer gelişimsel yetersizliklerin çoğundan daha sık görülmekte ve bu nedenle ülkeleri erken tanılama ve eğitim konularında önlemler almaya itmektedir. Günümüzde, OSB'nin güvenilir olarak tanılanmasında kullanılabilecek biyolojik testler ya da görüntüleme teknikleri bulunmadığından, OSB yalnızca bireyin davranışlarının gözlenmesi ve raporlanması yoluyla tanılanabilmektedir. Özellikle yurt dışında, OSB'nin değerlendirilmesinde kullanılan standart araçlar değerlendirme sürecinde uzmanlara yardımcı olmakta ve yaygın olarak kullanılmaktadır. Ülkemizde, OSB'ye yönelik araçların kullanımı son yıllarda artmakla birlikte, bunların sayısı henüz yeterli düzeyde değildir. Amerika Birleşik Devletlerinde geliştirilmiş olan Otizm Davranış Kontrol Listesi (ODKL), OSB'ye yönelik, uzun yıllardır kullanılmakta olan güvenilir ve geçerli bir araçtır. Bu araç, kısa sürede sonuç vermesi ve kolay kullanımı nedeniyle ülkemiz koşullarına uygun olarak değerlendirilmiş ve bu çalışma ile Türkçe uyarlamasının yapılması amaçlanmıştır. Aracın uyarlama çalışmaları dilsel eşitliğin sağlanması ile başlamış, ancak ortaya çıkan gereksinimler doğrultusunda ODKL'ye, orijinalinde bulunmayan bir takım eklemeler yapılmasına karar verilmiştir. Araca, OSB'yi tanılamada kullanılacak ek maddeler eklenmiş ve bütün maddelerin altına açıklamalar yazılmıştır. Bu değişiklikler sonrasında yapılan pilot çalışma bulguları aracın ana uygulama için uygun olduğunu göstermiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 21 ilden OSB tanısı almış 969 çocuk oluşturmaktadır. Geçerlik çalışmalarında değerlendirilmek üzere de zihinsel yetersizlik gösteren 164 çocuktan veri alınmıştır. Çalışma kapsamında yapılan geçerlik çalışmaları; faktör analizleri, Gilliam Otistik Bozukluk Dereceleme Ölçeği 2-Türkçe Versiyonu (GOBDÖ 2 -TV) ile ölçüt bağımlı geçerliğinin sınanması ve OSB ile zihinsel yetersizlik gösteren gruplar arasında aracın ayırt ediciliğinin belirlenmesidir. Bunlara ek olarak, yaş, cinsiyet, zihinsel yetersizlik ve konuşma davranışlarına göre ODKL puanlarının farklılaşıp farklılaşmadığı da analiz edilmiştir. Yapılan güvenirlik analizleri ise; test-tekrar test güvenirlik düzeyinin, iç tutarlılık katsayısının ve madde katsayılarının belirlenmesi olmuştur. Son olarak ise aracın kullanımı için gerekli olan kesme puanları ve yüzdelik dilimlerin analizleri yapılmıştır. Yapılan açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri ODKL'nin ana grup maddelerinin (49 maddenin) iki faktörlü yapı altında toplanabileceğini göstermektedir. Araçtaki 57 madde içerisindeki sekiz madde ise faktör analizi sonrasında araçtan elenmiştir. Aracın GOBDÖ 2-TV ile korelasyon düzeyi ölçüt bağımlı geçerliğini desteklerken, OSB ve zihinsel yetersizlik gösteren gruplar arasında ayırt etme gücü tatmin edici düzeylerde görülmüştür. ODKL puanları yaş ve cinsiyet bağlamında farklılaşmamakla birlikte, zihinsel yetersizlik ve konuşma değişkenleri açısından farklılıklar görülmüştür. Yapılan güvenirlik analizlerinin bulguları da, test-tekrar test güvenirlik düzeyinin, iç tutarlılık katsayılarının ve madde katsayılarının gerekli koşulları sağladığını göstermiştir. Son olarak, aracın OSB'nin değerlendirilmesinde kullanılan kesme puanları ve DSM V ile uyumlu olan yüzdelik dilim karşılığı puanlar belirlenmiştir. Yapılan bütün bu çalışmalar sonucunda, ODKL'nin yeterli geçerlik ve güvenirlik düzeylerine sahip, Türkiye için uygun bir tanılama aracı olduğu yorumu yapılabilir.
Özet (Çeviri)
According to the study findings in recent years, Autism Spectrum Disorders (ASD), while considered as low incident occurrences in the past, have lost this characteristic. Today, ASD have more prevalence than many other developmental disabilities, which force countries to take precautions about early assessment and education. Since there are no reliable biological tests or medical imaging methods to diagnose ASD, it can only be diagnosed through the observation and reporting the individual. Especially in abroad, standard instruments assist specialists during the assessment process and are used extensively. In our country, while the use of these instruments has been increased in recent years, it is difficult to say that the number and use of these tools for screening and diagnosis are sufficient. Autism Behavior Checklist, developed in United States of America, is a reliable and valid instrument for ASD, which is in use for many years. Since this instrument can be completed in a short time and has a simple use, it is considered suitable for the conditions of our country and aimed for adaptation to Turkish. The adaptation studies of the instrument began with the language equivalence, however because of the occurring needs it is decided to make some additions on ODKL which are not present in the original version. Additional items to be used in the diagnosis of ASD are added to the tool and explanations are written under all items. Findings of the pilot study after these changes showed that the instrument is suitable for the main study. The sample of the main study consists of 969 pupils from 21 cities who have OSB diagnoses. Besides, in order to be evaluated in validity analysis, data were collected from 164 students with intellectual disability. The validity analysis which were conducted in the study were; factor analysis, determination of correlation coefficients with Gilliam Autism Rating Scale 2 Turkish Version (GARS 2-TV) and determination of instrument's discrimination between OSB and intellectual disabilities. The reliability studies were; test-retest analysis, internal consistency and item coefficient analysis. After that, analyses were conducted to see whether ABC scores differed according to the variables of age, sex, intellectual disability and speech. Finally, percentiles and cut off scores were determined. Factor analysis revealed that ABC's main items (49 items) can be grouped under a two factor structure. Confirmatory factor analysis supported this finding. Eight items out of 57 items in the instrument were eliminated factor analysis. The correlation level of the instrument with Turkish Version of GARS-2 and the discrimination power between OSB and groups with intellectual disability were found to be satisfying. While no difference between age and sex were observed, intellectual disability and speech variables are differed according to ABC scores. The results of the reliability analysis showed that test retest reliability, internal consistency coefficients and item coefficients met the necessary requirements. Finally, score equivalents of percentiles in order to use the instrument with DSM V, were determined. According to results of these studies, it can be commented that ABC is a diagnostic instrument which have the required reliability-validity levels to be used in Turkey.
Benzer Tezler
- Çocukluk otizmini derecelendirme ölçeği Türkçe formu geçerlik ve güvenirlik çalışması
The study for the validity and the reliability of the childhood autism rating scale- Turkish version
SEÇİL İNCEKAŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2009
PsikiyatriDokuz Eylül ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BURAK BAYKARA
- Denver erken başlama modeli kontrol listesi geçerlik güvenirlik çalışması
Early start denver model curriculum checklist for young children with autism
MİNE AKKAYNAK
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimTrakya ÜniversitesiEngelli Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEŞİM FAZLIOĞLU
PROF. DR. İLHAN TOKSÖZ
- Sosyal iletişim ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği
Validity and reliability of the social communication questionnaire Turkish version
SİBELNUR AVCİL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2011
PsikiyatriDokuz Eylül ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. H.BURAK BAYKARA
- Otizmde yaşam kalitesi anketi- ebeveyn sürümünün Türkçe geçerlilik ve güvenilirliği
Turkish validity and reliability of quality of life in autism questionnaire-parent version
BÖRTE GÜRBÜZ ÖZGÜR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
BiyoistatistikAdnan Menderes ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HATİCE AKSU
- Otizm spektrum bozukluğu tanılı çocukların sosyal iletişim düzeyleri ve annelerinin aleksitimi düzeyleri ile normal gelişen çocukların sosyal iletişim düzeyleri ve annelerinin aleksitimi düzeylerinin karşılaştırılması
Comparison of the social communication levels of children diagnosed with autism spectrum disorder and their mothers' alexythimi levels with the social communication levels of normally developing children and their mothers' alexythimi levels
EMEL İZGİ DEMİR