Asal ve eşasal alt modüller yardımıyla modül ve halka karakterizasyonlarının belirlenmesi
Determination of characterizations of modules and rings with the aid of prime and coprime submodules
- Tez No: 373940
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA ALKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Matematik, Mathematics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Bu tezin amacı, eşasal altmodüllerin ve bu altmodüller yardımıyla tanımlanan bazı kavramların, modül ve halka karakterizasyonlarının belirlenmesinde nasıl kullanılabileceklerini ve bilinen modül sınıfları ile olan ilişkilerini araştırmaktır. Birinci bölümde, halka ve modül kuramına ilişkin tez çalışmamızın sonraki bölümlerinde kullanılacak olan bazı önbilgiler verilmiştir. İkinci bölümde, literatürde eşasal altmodüllere ilişkin yer alan bazı sonuçlar verilmiştir. İkinci bölümden sonra gelen üç bölüm, tamamen özgün olacak şekilde düzenlenmiştir. Üçüncü bölümde, ilk olarak değişmesiz halkalar üzerindeki eşasal modüllerin bazı karakterizasyonları verilmiş ve farklı modül sınıfları ile olan ilişkileri araştırılmıştır. Daha sonra, bir modülün eşasal bölüm modüllerinden yararlanılarak bu modülün ekli asalları ile ilgili birtakım sonuçlar elde edilmiştir. Son olarak, eşasal modül kavramı ile dar boyut kavramı arasındaki ilişkiler araştırılmış ve eşasal modül kavramından yararlanılarak max özelliğine sahip olan modüller için birtakım sonuçlar verilmiştir. Dördüncü bölümde, eşasal radikal kavramı ele alınmış ve bu kavramdan yararlanılarak modüller ve halkalar için bazı karakterizasyonlar elde edilmiştir. Bu bölümde halkalardaki m-sistem kavramının modüller için duali olan m^{∗}-sistem kavramı ortaya atılmış ve bir altmodülün eşasal radikali m^{∗}-sistem kümeleri vasıtasıyla karakterize edilmiştir. Bunun yanısıra, bir modülün sokulu ile eşasal radikalinin ne zaman eşit olacağı sorusu ele alınmış ve bir halka üzerindeki her modülün bu eşitliği sağlamasının halka için ne anlama geldiği araştırılmıştır. Ayrıca belirli modüllerin eşasal radikallerinden yararlanılarak, basit halkaların ve sağ Artin halkaların bazı karakterizasyonları verilmiştir. Beşinci bölümde, aşamalı halkalar üzerinde aşamalı eşasal ve eşasalımsı altmodül kavramları tanımlanmış ve bu altmodüllerin karakterizasyonlarına yer verilmiştir. Ayrıca değişmeli bir aşamalı Noether halka üzerindeki her aşamalı injektif modülün bir aşamalı sekonder gösterime sahip olduğu kanıtlanmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this thesis is to investigate how the notion of coprime submodules and some other notions defined with the help of coprime submodules are used to determine characterizations of rings and modules and to figure out how these notions effect on some known module classes. In the first chapter, some preliminary information concerning ring and module theory which will be used in the subsequent chapters is given. In the second chapter, some results concerning coprime submodules in the literature are given. It is organized in a way that after the second chapter, the three chapters are completely original. In the third chapter, firstly, some characterizations of coprime modules over noncommutative rings are given and some relationships with the different module classes are investigated. Then, by using coprime quotient modules of a module, a number of results concerning attached primes of this module are obtained. Finally, some relationships between the notion of coprime module and the notion of hollow dimension are investigated and a number of results concerning modules with the max property are given by using the notion of coprime module. In the fourth chapter, the notion of coprime radical is dealt with and some characterizations for rings and modules are obtained by using this notion. In this chapter, the notion of m^{∗}-system which is the dual notion of m-systems in rings for modules is come up with and coprime radical of a submodule is characterized via m^{∗}-system sets. In addition to this, the question that in which cases the coprime radical of a module is equal to the socle of this module is dealt with and the rings over which every module satisfies this equality are investigated. Furthermore, some characterizations of simple rings and right Artinian rings are given by using coprime radicals of certain modules. In the fifth chapter, the notions of graded coprime and graded coprimary submodules over graded rings are defined and some characterizations of these submodules are given. It is also proved that every graded injective module has a graded secondary representation over a commutative graded Noetherian ring.
Benzer Tezler
- Asal ve yarıasal halkalarda çarpımsal genelleştirilmiş türevler
Multiplicative generalized derivations in prime and semiprime rings
YUSUF GÜRSOY
- Asal ve yarı-asal gamma halkalarda permuting tri-türev
Permuting tri-deriv ation in prime and semi-prime gamma rings
DURAN ÖZDEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
MatematikCumhuriyet ÜniversitesiMatematik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. M. ALİ ÖZTÜRK
- Asal ve yarı asal halkalarda merkezleyen ve genelleştirilmiş türevler üzerine
On centralizers and generalized derivations in prime and semiprime rings
ALİ DOĞAN
- Asal ve yarıasal halkalar üzerinde değişmeli ve merkezleyen dönüşümler
Commuting and centralizing maps on prime and semiprime rings
UTKAN UTKANER