Sığ akifer sorunlarının belirlenmesinde sentetik jeoelektrik izleme çalışmaları
Synthetic geoelectrical monitoring studies in determination of the problems in shallow aquifers
- Tez No: 374019
- Danışmanlar: PROF. DR. MAHMUT GÖKTUĞ DRAHOR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeofizik Mühendisliği, Geophysics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Bu tez kapsamında sığ bir akifer sisteminde oluşan tabakalanma ve sıvı akışlarını belirlemek için iki-boyutlu standart ve zamana bağlı ters-çözüm yaklaşımları, periyodik zaman aralıkları yardımıyla incelenmiştir. Ayrıca modellemede elektriksel özdirenç etkisi de yapay modelleme çalışmalarıyla test edilmiştir. Elektrik özdirenç yönteminde araziden ölçülen değer, yeraltındaki özdirenç değişimlerine, dizilim geometrisine ve yapıların boyut ile derinliklerine bağlı olarak değişen görünür özdirençtir. Bu nedenle yukarıda söz konusu olan değişkenlerden bağımsız ve gerçeğe daha yakın yüzeyaltı modeli ve değerleri elde etmek için ters-çözüm işleminin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Özellikle yüzey altında oluşan değişimler yardımıyla yaratılan farkları ve dinamik değişimleri belirlemek için zamana bağlı ters-çözüm çalışmaları büyük önem taşımaktadır. Bu tez kapsamında, jeolojik veriler ve 2012 yılı meteorolojik verileri yardımıyla oluşturulan Balçova jeotermal sahasına ilişkin sentetik sığ akifer modeli oluşturulmuş ve yeraltı değişimleri standart ile zamana bağlı ters-çözüm yaklaşımları yardımıyla belirlenmiştir. Ters- çözüm aşamaları mevsimsel yağışlar da göz önünde alınarak oluşturulan yağışlı-kuru, yağışlı-orta ve orta-kuru dönemleri için yerine getirilmiştir. Bu aşamada dipol-dipol, ekvatoryal dipol, pol-pol, Schlumberger ve Wenner dizilimleri kullanılarak, standart ve zamana bağlı ters-çözüm yaklaşımları başarılmıştır. Zamansal değişimleri ortaya çıkarabilmek için yüzde değişim işlemi yardımıyla standart ve zamana bağlı ters-çözüm yaklaşımları karşılaştırılmıştır. Tez kapsamında; zamana bağlı ters-çözüm yönteminin standart ters-çözüm yöntemine göre gürültüye daha az duyarlı olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca dipol-dipol dizilimi her iki ters-çözüm yaklaşımında da diğerlerine göre daha gerçekçi sonuçlar vermiştir. Bu çalışma jeotermal sistemlerdeki yüzey ve derin kökenli su girdilerinin ve sıcaklık değişimlerinin oluşturacağı özdirenç değişimlerinin uygulanan yöntemler yardımıyla belirlenebileceğini ortaya çıkarmıştır. Böylece gelecekteki arazi çalışmaları için dinamik ortam modellemesinin önemi kullanılan iki farklı ters-çözüm yaklaşımı ve dizilim sınamaları yardımıyla ortaya çıkmıştır.
Özet (Çeviri)
In this thesis, two-dimensional standard inversion and time-lapse inversion approaches implemented by periodic time intervals were investigated in order to determine the layer stratification and fluid changes occurred in shallow aquifer system. In addition, the electrical resistivity array effects in the modelling were tested using synthetic modelling studies. In the electrical resistivity method, the measured value in the field is the apparent resistivity that changes according to subsurface resistivity variations, type of array geometry, and dimensions and depth of the structures. Therefore, the inversion process should be fulfilled to get more realistic values and subsurface model, which is independent above cited variables. Particularly, time-lapse inversion studies are great important to determine the dynamic changes and the differences created by the variations occurred in the subsurface. In this thesis, the synthetic shallow aquifer model of Balçova geothermal area was constituted by using the geological and meteorological data of 2012, and the subsurface variations were investigated by standard and time-lapse inversion approaches. Inversion stages were performed for rainy-dry, rainy-middle dry and middle dry-dry periods, considering seasonal rainfalls. At this stage, standard and time-lapse inversion approaches were examined by using dipole-dipole, equatorial dipole, pole-pole, Schlumberger and Wenner arrays. Standard and time-lapse inversion approaches were compared by the percentage change process to reveal the temporal changes. Time-lapse inversion approach is less sensitive to the noise than the standard inversion approach within the scope of this thesis. In addition, dipole-dipole array was given more realistic results in both inversion approaches. This study was revealed the determination of resistivity variations resulted from the temperature and the water inputs that originate from the surface and deep system in geothermal systems. Therefore, this study showed that the importance of modelling performed on dynamic environments was demonstrated by two different inversion processing and array testing for the future field studies.
Benzer Tezler
- Investigation of managed aquifer recharge site suitability through multi-tiered decision making approach
Yönetilen akıfer besleme sahası uygunluğunun çok kriterli karar verme yaklaşımı ile incelenmesi
RACHID MOHAMED MOUHOUMED
Doktora
İngilizce
2023
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZGER
- Yamanlar dağı ve Menemen Ovası'nın içme suyu amaçlı hidrojeolojisi
Hydrogeology of Yamanlar mountain and Menemen Lowland for the purpose of potable water
YÜKSEL ATEŞLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Jeoloji MühendisliğiDokuz Eylül ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEVKİ FİLİZ
- İnönü ovası (Eskişehir) akiferinin kirlenme hassasiyetinin belirlenmesi
Determination of pollution vulnerability of İnönü Plain (Eskişehir) aquifer
ÖZLEM GÜLLÜ
Doktora
Türkçe
2014
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÇELİK
- Erciş-Çaldıran-Muradiye (Van) bölgesinin hidrojeolojik ve jeotermal incelenmesi
Hydrogeological and geothermal studies of the Ercis-Caldiran-Muradiye (Van) region
HACER DÜZEN
Doktora
Türkçe
2017
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRETTİN KORAL
YRD. DOÇ. DR. RÜSTEM PEHLİVAN
- Investigation of the recharge and discharge mechanisms of a complex aquifer system by using environmental isotopes and noble gases
Kompleks akifer sistemlerinde beslenim ve boşalım mekanizmalarının çevresel izotoplar ve asal gazlar aracılığıyla belirlenmesi
ŞEBNEM ARSLAN
Doktora
İngilizce
2008
Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN YAZICIGİL
PROF. DR. PETER SCHLOSSER