Dünyada finansallaşma süreci ve Türkiye deneyimi
Global financialization process and experience in Turkey
- Tez No: 375341
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET FATİH CİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Financialization, Capitalism, Heterodox Economics, Political Economy, Neo-Liberalism, Co-Integration Test
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 183
Özet
Bu tez, XV. ve XVI. Yüzyıla kadar uzanan kapitalizmin en temel karakteristiğini oluşturan sermaye birikim mekanizmasının izini sürmektedir. Sermaye birikiminin kaynağına göre, İngiltere'de başlayan sanayi devrimine kadar geçen dönem“ticari kapitalizm”olarak adlandırılırken, sanayi devriminden sonraki dönem ise“artık-değerin”sömürülmesi üzerine kurulu olan“sanayi kapitalizmi”olarak nitelendirilmiştir. Sanayi kapitalizminin birinci evresi“rekabetçi dönem”olarak adlandırılırken, sermayenin merkezileşmesi ve yoğunlaşması dönemi ise“tekelci kapitalizm”(emperyalizm) olarak nitelendirilmiştir. 2. Dünya Savaşı'nın sonunda ABD'nin politik, askeri ve ekonomik hegemonyasında kurulan“Bretton Woods”sistemi sayesinde, uluslararası ticaretin artması, sabit sermaye yatırımlarına bağlı olarak ortalama büyüme hızının ve refah düzeyinin yükselmesi sonucunda“Altın Çağını”yaşayan kapitalizm, 1960'ların ortalarından itibaren kâr oranlarındaki düşüş ve 1970'lerdeki“Bretton Woods”sisteminin çökmesiyle oluşan stagflasyonist ortamdan çıkmak için finans kapitalin çıkarlarını esas alan, küreselleşmenin sağladığı teknolojik olanaklardan da yararlanarak, yeni liberal ideolojinin rehberliğinde küresel bir finansallaşma süreci başlamıştır. Heterodoks sosyal bilimciler tarafından geliştirilen“finansallaşma”kavramı bu tezde; Kapitalizmin sermaye birikim mekanizmasının sanayi alanından finans alanına kayma süreci olarak tanımlanmıştır. Finansallaşma sürecine bütünsel bir bakış geliştirilerek dört boyutta ele alınmıştır. Bunlar; finansallaşmanın alt yapısının oluşumu, makroekonomik işleyiş süreci, mikroekonomik işleyiş süreci ve finansallaşmanın sonuçlarıdır. Bu tezde finansallaşmanın Türkiye Ekonomisi'ndeki gelişiminin ekonomi politiği üzerinde durulmuş ve finansallaşma sürecinin sonucunda ortaya çıkan değişim analiz edilmiştir. Bu bağlamda öncelikle OECD ve DPT veri seti kullanılarak dört adet finansallaşma göstergesi oluşturulmuştur. Daha sonra bu finansallaşma göstergeleriyle DPT veri setinden elde edilen sabit sermaye yatırımlarının GSYİH içindeki payı arasında uzun dönemde (1975-2010) bir ilişki olup olmadığı Engle-Granger (1987) Eş-Bütünleşme Testi, Johansen - Juselius (1990) Eş-Bütünleşme Testi ve Vektör Hata Düzeltme Modeliyle analiz edilmiştir. Finansallaşma göstergeleriyle sabit sermaye yatırımlarının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla içindeki payı arasında temel hipotezimizi destekleyen uzun dönemde negatif anlamlı ilişki bulunmuştur. Bu çalışmada ayrıca finansallaşma göstergeleriyle sermaye/emek gelirleri endeksi arasında uzun dönemde pozitif bir ilişkinin varlığı test edilmiştir. Bu bağlamda finansallaşma göstergeleriyle, İstanbul Sanayi Odası'nın 1982-2010 dönemini kapsayan veri seti kullanılarak elde edilen sermaye/emek gelirleri endeksi arasındaki kısa ve uzun dönem ilişki analiz edilmiştir. Bu modelde de Engle-Granger (1987) Eş-Bütünleşme Testi, Johansen -Juselius (1990) Eş-Bütünleşme Testi ve Vektör Hata Düzeltme Modeli gibi zaman serisi analiz yöntemleri kullanılmıştır. Türkiye'nin en büyük 1000 sanayi kuruluşu baz alındığında, bu süreçte; bir yandan sermaye gelirleri emek gelirleri karşısında nisbi olarak artarken, diğer yandan, sermaye gelirlerini ağırlıklı olarak, esas faaliyet dışından elde edilen spekülatif gelirler oluşturmaktadır. Sonuç olarak; 1980 sonrası dönemde Türkiye Ekonomisi'nde bazı kendine has özellikleri de içinde barındıran bir finansallaşma süreci yaşandığı görülmektedir.
Özet (Çeviri)
In this thesis, the trail of capital accumulation mechanism, which forms the basic characteristic of capitalism dating back as far as the XV and XVI centuries, is investigated. Depending on the source of capital accumulation, the period prior to the industrial revolution which began in Britain is called the“commercial capitalism”, while the period after the industrial revolution is referred to as the“industrial capitalism”. Industrial capitalism is based on the exploitation the“surplus value”. The first stage of industrial capitalism is called the“competitive stage”and the period of centralization and concentration of capital is called the“monopoly capitalism”(imperialism). Living its“Golden Age”at the end of World War II due to the“Bretton Woods”System that was established under the U.S. political, military and economic hegemony, and as a result of growth in the international trade as well as an increase in the average growth rate and in the level of welfare, Capitalism has initiated a global financialization process which is guided by the neo-liberal ideology that is based on the protection of the interests of finance capital, and makes use of the technological advantages delivered by the globalization process. This initiation was done due to the decline of profit rates beginning mid-1960's and due to the need to come out of the stagflation environment resulted from the collapse of the“Bretton Woods”System in 1970's. The concept of“financialization”, developed by heterodox social scientists, is defined in this thesis as“the process of shift of capital accumulation mechanism of capitalism from the industrial area to the financial area”. A holistic view of the process of financialization has been developed and addressed in four dimensions. These are: the formation of infrastructure of financialization, macroeconomic operation process, microeconomic operation process, and the consequences of financialization. This thesis focuses on the political economy of development of financialization in the economy of Turkey and analyses the emerging change as a result of the process of financialization. In this context, four financialization indicators are developed by using, primary, the OECD and SPO (State Planning Organisation-Turkey) data sets. Then, the existence of a long term (1975-2010) relationship between these financialization indicators and the share of fixed investment in GDP, as obtained from the SPO data set, is investigated using Engle-Granger (1987) Co-Integration Test, Johansen - Juselius (1990) Co-Integration Test and the Vector Error Correction Model. It is found that there is a negative and significant relationship between the financialization indicators and share of fixed investment in GDP, supporting our basic hypothesis. The presence of a positive relationship between financialization indicators and the capital/labor income indices in the long term was also tested in this study. In this test, short and long term relationship between financialization indicators and the capital/labor income indices, as obtained from Istanbul Chamber of Industry data covering the period 1982-2010, was analyzed. In the analyses, time series analysis methods such as Engle-Granger (1987) Co-Integration Test, Johansen-Juselius (1990) Co-Integration Test and Vector Error Correction Model were used. On the basis of the analysis of Turkey's largest 1000 industrial enterprises, there is a relative increase in capital gains against the relative labor income on one hand, and on the other hand, capital gains are obtained mainly from speculative operations performed outside the main occupational areas of these enterprises. As a result in the period fallowing 1980's a financialization process with peculiarty particular to Turkey has been experienced.
Benzer Tezler
- 2008 ekonomik krizi ve Covid19 pandemi krizinin maliye politikaları üzerindeki etkisi
The effect of the 2008 economic crisis and the Covid19 pandemic crisis on financial policies
BESTE BAKİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MaliyeMersin ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİLMİYE YASEMİN ÖZUĞURLU
- Yoksulluğun finansallaşması: Mikro finans uygulamaları
Financialization of poverty: Microfinance practices
EMİNE MELİSA İNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEM DİŞBUDAK
- Açık ekonomi makro ekonomi modellerinde beklenti ve spekülatif köpük kavramlarının analizi
Analysis of expectation and speculative buble concepts in open economy macroeconomics models
KAAN İRFAN ÖĞÜT
- Türkiye ekonomisinde finansallaşma ve büyümenin istikrarı
Financialization and stabilization of growth in turkish economy
TOGAN KARATAŞ
- Finansal olmayan işletmelerde finansallaşma: Borsa İstanbul'da bir uygulama
Fi̇nancialization of non financial corporations: A research in Istanbul Stock Exchange
ARZU ÇİRLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İşletmeOndokuz Mayıs Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DURMUŞ YILDIRIM