Geri Dön

Neoliberal dönemden günümüze Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası politikalarının döviz kurları üzerindeki etkisi

The impact of the Central Bank of the Republic of Turkey's policies on exchange rates from the neoliberal era to the present

  1. Tez No: 950895
  2. Yazar: ZEHRA COŞKUN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ŞİŞMAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Bankacılık, Banking
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Uluslararası İktisat Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 56

Özet

1980'li yıllarda başlayan neoliberal serbestleşme adımları ile birlikte sermaye hareketlerinin serbestleşmesiyle finansallaşma olgusunun tüm dünyada yayılmasıyla Türkiye ekonomisinde de sermaye hareketleri serbestleşme sürecini başlatmıştır. Bu süreç, TCMB, para politikasının temel araçları ile döviz kuru politikaları arasındaki dengeyi sağlamak adına çeşitli müdahalelerde bulunmuştur. Neoliberal dönemin başlangıcından bu yana hem iç hem de dış şoklarla karşılaşan Türk Lirası'nın değeri; TCMB'nin politika faizlerindeki değişiklikler, döviz rezervleri yönetimi ve swap işlemleri ile likidite operasyonları ile stabil hale getirilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın amacı, 1970–2025 döneminde TCMB'nin temel araçlarının ağırlıklı olarak USD/TL kuru hareketleri üzerindeki etkisini bütüncül bir tarihsel çerçeve ile ortaya koymaktır. Bu çalışmada, öncelikle kapsamlı bir literatür incelemesiyle gerekli döviz kuru tanımları, döviz kuru sistemleri, uluslararası para sisteminin evrimi ve TCMB'nin amaçları, yapısı ve para otoritelerinden bağımsızlığı üzerinde durulmuştur. Daha sonra Neoliberal dönemden günümüze TCMB'nin politika faizi kararları, döviz rezerv müdahaleleri ve zorunlu karşılık düzenlemeleri gibi araç seti kapsamlı bir şekilde değerlendirilmektedir. Ayrıca TCMB'nin ekonomik kriz dönemlerindeki (2001, 2008, COVID-19) rol derinlemesine ele alınmıştır. 1980'lerden itibaren kademeli olarak devletin iktisadi hayattaki müdahale ve düzenlemelerinin azaltılması aynı zamanda TCMB, 2001 yasası ile hem yasal hem de operasyonel bağımsızlığı değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, TCMB'nin döviz kuru politikalarında krizlere karşı esnek araç seti kullanımı ve rezerv yönetiminde sürdürülebilirlik unsurlarının bir arada yürütülmesinin kısa dönemli fiyat istikrarı ve finansal istikrarı güçlendirdiği görülmektedir.

Özet (Çeviri)

The neoliberal liberalization measures that commenced in the 1980s, together with the liberalization of capital movements and the global proliferation of financialization, initiated the process of capital movement liberalization in the Turkish economy. Throughout this process, the Central Bank of the Republic of Turkey undertook various interventions to maintain a balance between its core monetary policy instruments and its exchange rate policies. The value of the Turkish lira, which has been subject to both domestic and external shocks since the beginning of the neoliberal era, has been sought to be stabilized through the Central Bank of the Republic of Turkey's adjustments to policy interest rates, management of foreign exchange reserves, swap operations, and liquidity interventions. The objective of the study is to present, within a comprehensive historical framework, the effects of the Central Bank of the Republic of Turkey's primary instruments on USD/TRY exchange rate movements over the 1970–2025 period. In this study, first, through a comprehensive literature review, the necessary exchange rate definitions, exchange rate regimes, the evolution of the international monetary system and the objectives, structure and independence of the Central Bank of the Republic of Turkey from the monetary authority have been examined. Thereafter, from the onset of the neoliberal era to the present, the Central Bank of the Republic of Turkey's policy interest rate decisions, foreign exchange reserve interventions, and reserve requirement regulations are comprehensively assessed. Additionally, the role of the Central Bank of the Republic of Turkey during the economic crisis periods of 2001, 2008, and COVID-19 has been examined in depth. The gradual reduction of state intervention and regulation in economic life since the 1980s and the assessment of the Central Bank of the Republic of Turkey's legal and operational independence under the 2001 law have been undertaken. In conclusion, it is observed that the Central Bank of the Republic of Turkey's use of a flexible toolkit in its exchange rate policies against crises and the concurrent implementation of sustainability elements in reserve management have strengthened short-term price stability and financial stability.

Benzer Tezler

  1. Erken Cumhuriyet Dönemi'nden günümüze İstanbul'da değişen konut söyleminin reklamlar üzerinden analizi

    Analysis of the changing housing discourse in Istanbul over advertisements from Early Republican Period to present

    PINAR ŞAHİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SİNAN MERT ŞENER

  2. Türkiye'nin idari reform politiği

    Public administration reform politics of Turkey

    HÜSEYİN YAYMAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    Kamu YönetimiAnkara Üniversitesi

    Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BİRGÜL GÜLER

  3. Kentsel bir altyapının biyopolitikası: D-100 karayolu

    Biopolitics of an urban infrastructure: D-100 highway

    ERDEM ÜNGÜR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ARZU ERDEM

  4. Diyarbakır'da Cumhuriyet'ten günümüze konut dokusu değişiminin üç mahalle üzerinden incelenmesi: Yenişehir, Muradiye ve Fırat Mahalleleri

    An examination of the transformation of residential pattern from the Republic era to the present in Diyarbakir through three districts: Yenişehi̇r, Muradiye, and Fırat Neighborhoods

    MUZAFFER BARAN GÜLSÜN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HALE GÖNÜL

  5. The transformation of an industrial location: Dilovasi from 1990s to present

    Bir sanayi bölgesinin dönüşümü: 1990'lardan günümüze Dilovası

    EVREN MEHMET DİNÇER

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2007

    EkonomiBoğaziçi Üniversitesi

    Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. NADİR ÖZBEK