Türkiye'de basın özgürlüğü ve 2003 yılı sonrası uygulamalar
Freedom of press in Turkey and practices after the year 2003
- Tez No: 377594
- Danışmanlar: PROF. DR. MURAT ÖZGEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Gazetecilik, Journalism
- Anahtar Kelimeler: Basın, basın özgürlüğü, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, basın tarihi, Press, freedom of press, European Court of Human Rights, history of press
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gazetecilik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 368
Özet
İfade özgürlüğünün en etkin kullanım araçlardan biri olan basın, çoğulcu demokratik rejimlerde, dördüncü kuvvet olarak yer alması nedeniyle tartışmasız bir öneme sahiptir. Basın, meşruiyetini kendisini demokratik rejimin bir parçası olarak gören bu görüşten alırken, aynı şekilde devlet de meşruiyetini ve güvenilirliğini basının denetim gücüyle sağlamakta; belgelemektedir. Basın özgürlüğü; haber, düşünce ve bilgilere ulaşma, onları yorumlama, yayınlama ve dağıtabilme olarak özetleyebileceğimiz hak ve özgürlüklerden oluşmaktadır. Sorumluluklar çerçevesinde kullanılabilecek bu hakkın her özgürlük gibi çeşitli nedenlerle sınırlandırılması da kaçınılmazdır. Bu sınırlamalar, toplumdan topluma farklılık arz etmekle birlikte; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları, demokratik ülkelerde bu sınırlama alanının gittikçe daraltılması yönünde bir eğilim olduğunu göstermektedir. Türkiye, 2001 yılından itibaren, gerek 5187 sayılı Basın Kanunu'yla gerekse 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu'nun ilgili maddeleriyle ifade ve basın özgürlüğüne yönelik yeni düzenlemelere yönelmiş, bu düzenlemelerde uluslararası standartlar yakalanmaya çalışılmıştır. Ancak yaklaşık aynı dönemlerde yapılan bu düzenlemeler arasında bile çelişkiler ve tutarsızlıklar mevcuttur. Nitekim Türkiye'de tutuklu gazeteci sayısında son yıllarda meydana gelen artış da söz konusu iyileştirmelerin uygulamaya yansıtılamadığını göstermektedir. Türkiye'de basın özgürlüğünü olumsuz etkileyen bir diğer unsur ise medya sektöründe meydana gelen ticarileşme ve yoğunlaşmadır. Bütün dünyada basın özgürlüğünü etkileyen bu unsurlar, günümüzde klasik anlamdaki sansürün yerini oto sansüre bırakmasına ve gazetecilerin kendilerinin ya da medya patronlarının maddi çıkarlarını mesleki etik değerlerin önüne koymasına neden olmuştur. Demokratik sistemin vazgeçilmez bir unsuru olan basının kamusal bir görev ifa ettiği gerçeği gerek gazeteciler gerekse iktidarlar tarafından ihmal edilmektedir. Gazetecinin kişisel çıkarlar adına ya da basın özgürlüğünü kısıtlayan olumsuz unsurlar nedeniyle kamusal görevini yerine getirememesi durumunda, başta demokrasi ve halk iradesi olmak üzere siyasal sistemi ayakta tutan bütün değerler zarar görecektir. Bu nedenle, bir yandan mesleki etik değerler gözden geçirilirken diğer yandan devletin pozitif edim yükümlülüğü çerçevesinde gerekli tedbirler alınması suretiyle basının yasal ve maddi bağımsızlığı tesis edilmelidir.
Özet (Çeviri)
Press, one of the most effective use tool of the freedom for expression, has an unarguable importance because of its place in pluralistic democratic regime as fourth force. As press takes its legality from this view which sees itself as a part of democratic regime, similarly the government ensures and certify its legality and security with the media's supervision power. Freedom of press consists of rights and freedoms which can be summerized as printing, publishing and distributing news, thoughts, comments and analysis and critics freely. This right that can be used within responsibilities is limited by certain reasons as all other freedoms. Although these limits range in different communities, the verdicts of European Court of Human Rigts show the increasingly tend to restrict the scope of the article in democratic countries. Since 2001 Turkey has targeted new arrengements which expands the area of freedom of press by Press Law no. 5187, Penal Code no:5237 and Antiterrorism Law no: 3713, to conform to international standards. But even these arrengements which have been made approximately, have conflicts and inconsequences. Just as, the rate of increase in the number of journalists under arrest in Turkey indicates that the developments couldn't be reflected to the practice of judiciary. Another factor which effect adversely freedom of press is the commercialization and condensation in media sector. These factors effecting freedom of press in entire world cause replacement of classical censorship with self-censorship and journalist themselves or media bosses positioning their benefits before professional ethics values. The truth that press, one of the indispensable element of democratic system, fulfills a public mission has been neglected by both journalists and governments. If a journalist can't do his duty because his personal benefits or adverse factors restricting freedom of press, democracy and popular sovereignty being in the first place, all the values keeping political system alive will be damaged. For this reason, while on one hand professional ethics is being reviewed, on the other hand needed measurements must be taken within the scope of governments deed responsibility, press's legal and material freedom must be constituted.
Benzer Tezler
- Türk-İngiliz siyasi ve ekonomik ilişkilerinin Türk turizmine yansımaları (1970-2010)
Reflections of Turkish-British political and economic relations on Turkish tourism (1970-2010)
MUHAMMET NİMET ÇAVUŞ
Doktora
Türkçe
2022
TarihAnkara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECDET AYSAL
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları çerçevesindeTürkiye'de siyasi partilerin kapatılması rejimi
Başlık çevirisi yok
MUHAMMET BOZ
Doktora
Türkçe
2003
Siyasal BilimlerGazi ÜniversitesiSiyaset ve Sosyal Bilimler Bilim Dalı
PROF. DR. HAYATİ HAZIR
- Serological investigation of peste des petits ruminants in lambs in Iraq-Kirkuk region
Irak–Kerkük bölgesinde kuzularda küçük ruminant vebası (pestedes petits ruminants ppr)'ın seroprevalansı
SARWAT KHORSHED RAHEEM
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Sağlık YönetimiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSağlık Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN KOZAT
- Ulusal basında düşünce yazarı kadın gazeteciler
Women coloumnists in the national press
GÜLSÜM ÇALIŞIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
GazetecilikAnadolu ÜniversitesiBasın ve Yayın Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EMİNE DEMİRAY