Geri Dön

Ergenlerde siber zorbalık ve mağduriyeti yordayan risk etmenlerini belirlemeye yönelik bütüncül bir model önerisi

Holistic model determining risk factors which predict cyber bullying and victimization in adolescents

PDF İndir

  1. Tez No: 382052
  2. Yazar: YÜKSEL EROĞLU
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SIRRI AKBABA
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Bütüncül model, siber mağduriyet, siber zorbalık, Cyber bullying, cyber victimization, holistic model
  7. Yıl: 2014
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Uludağ Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 422

Özet

Bu araştırmanın temel amacı siber zorbalık ve mağduriyet için risk faktörlerini belirlemektir. Bu amaçla oluşturulan bütüncül model sosyodemografik değişkenleri, kişiliği, saldırganlığı, özgeciliği, benlik tasarımını, anne ve baba niteliklerini, arkadaşlık niteliklerini, okul iklimini ve problemli internet kullanımını içermektedir. Ayrıca bu araştırmada siber zorba, mağdur ve zorba/mağdurları birbirinden ve siber zorbalığa hiçbir biçimde karışmamış bireylerden ayıran faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla kurulan lojit modelde bağımsız değişkenler olarak bütüncül modelde yer alan değişkenler kullanılmıştır. Son olarak olumlu arkadaşlık niteliğinin, anne ve baba nitelikleri ile siber zorbalık ve mağduriyet arasındaki ilişkide oynadığı düzenleyici rol incelenmiştir. Araştırmada betimsel araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırma Bursa'nın çeşitli liselerinde öğrenim gören 606 ergenle yürütülmüştür. Veri toplama araçları olarak kişisel bilgi formu, Ergen Aile Süreci Ölçeği Anne ve Baba Formu, Arkadaşlık Niteliği Ölçeği, Özgecilik Ölçeği, Benlik Tasarımı Envanteri, Saldırganlık Ölçeği, Problemli İnternet Kullanımı Envanteri Ergen Formu, Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi ve Siber Mağduriyet ve Zorbalık Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde hiyerarşik regresyon analizi ve çok kategorili isimsel lojistik regresyon analizi kullanılmıştır.Araştırma bulguları bütünleyici modelin hem siber zorbalığın hem de siber mağduriyetin % 47'sini açıkladığını göstermiştir. Bütünleyici modelde hem siber zorbalığı hem de siber mağduriyeti en çok açıklayan bağımsız değişken anne baba nitelikleridir. Anne baba nitelikleri siber zorbalığın %9'unu, siber mağduriyetin ise % 20'sini yordamıştır. Siber zorbalık statülerini birbirinden ve siber zorbalığa hiçbir biçimde karışmayan bireylerden ayıran faktörleri belirlemek için kurulan lojit modele göre problemli internet kullanımının artması ve babanın izleme davranışının azalması siber zorba, mağdur ve zorba/mağdurların tümü için risk faktörüdür. Diğer bir deyişle siber zorba, mağdur ve zorba/mağdurlar problemli internet kullanımı ve babanın izleme davranışının yetersiz olması yönüyle siber zorbalığa hiçbir biçimde karışmamış bireylerden farklılaşmaktadır. Son olarak olumlu arkadaşlık niteliklerinin, anne ve baba nitelikleri ile siber zorbalık ve mağduriyet arasındaki ilişkide düzenleyici rol oynamadığı görülmüştür.

Özet (Çeviri)

The basic purpose of this study is to determine risk factors for cyber bullying and victimization. Holistic model which is established for this purpose include sociodemographic variables, personality, aggression, altruism, self-concept, mother and father qualities, friendship quality, school climate, and problematic internet use. Furthermore, it is aimed to determine factors which distinguish cyber bullies, cyber victims, and cyber bully/victims between each other and individuals who are not involved in the three categories of cyber bullying. The variables which are placed on holistic model is utilized as independent variables in a logit model which is built for this purpose. Finally, the moderation role of positive friendship qualities in the relationship between mother and father qualities and cyber bullying and victimization is explored. Descriptive research design is used in this study. This research is done with 606 adolescents who go to different high schools in Bursa. The Personal Information Form, the Adolescent Family Process Measure, the Friendship Qualities Scale, the Altruism Scale, the Self-Concept Inventory, the Aggression Questionnaire, the Problematic Internet Use Inventory-Adolescent Form, the Personality Test based on Adjectives, and the Cyber Victimization and Bullying Scale is utilized as data gathering tools. Hierarchical regression analysis and multinominal logistic regression analysis are utilized for analyzing data.Findings have indicated that holistic model explained 47 % of variance in both cyber bullying and victimization. Both cyber bullying and victimization is mostly explained by mother and father qualities in holistic model. 9 % of the cyber bullying and 20 % of the cyber victimization are explained by mother and father qualities. According to logit model, increases in problematic internet use and decreases in father monitoring behaviors are risk factors for cyber bullies, cyber victims, and cyber bully/victims. In other words, cyber bullies, cyber victims, and cyber bully/victims are differentiated students who are not involved in the three cateogories of cyberbullying with respecto to problematic internet use and ineffective father monitoring behavior. Finally, it is seen that positive friendship qualities do not moderate the relationship between mother and father qualities and cyber bullying and victimization.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    397422

    Ergenlerde siber zorbalık ve mağduriyetin, anne-baba ve akran ilişkilerine göre incelenmesi

    Review of cyberbullying and cyber victimization in adolescents according to parent and peer relationship

    SEÇİL ÖZDEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. HAYRİYE GÜZİN SÜBAŞI

  2. Tez No

    512629

    Ergenlerde siber zorbalık ve siber mağduriyetin yordayıcıları olarak akılcı olmayan inançlar psikolojik sağlamlık ve psikolojik ihtiyaçlar

    Irrational beliefs, psychological resilience and psychological needs as predictions of cyber bullying and victimization in adolescents

    YUNUS SABANCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Eğitim ve ÖğretimGaziantep Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ ÇEKİÇ

  3. Tez No

    419862

    Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuk ve ergenlerin siber zorbalık ve mağduriyeti ile ilişkili etmenlerin araştırılması

    Investigation of factors associated with cyber bullying and victimization among children and adolescents with attention deficit hyperactivity disorder

    REZZAN AYDIN GÖRÜCÜ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    PsikiyatriAnkara Üniversitesi

    Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CİHAT KAĞAN GÜRKAN

  4. Tez No

    349467

    Ergenlerde görülen siber zorba/mağdur yaşantılarının utanç/suçluluk ve intikam duyguları çerçevesinde incelenmesi: Bursa ili örneği

    Analyzing the cyber bullying and victimization among adolescents in the framework of shame/guilt and revenge

    YAŞAR DİLBER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Eğitim ve ÖğretimYeditepe Üniversitesi

    Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HALİL EKŞİ

  5. Tez No

    839276

    Depresif bozukluk tanılı ergenlerde intihar davranışı sıklığı ve şiddetinin otistik özellikler ile ilişkisi

    The relationship between the frequency and severity of suicidal behavior and autistic features in adolescents diagnosed with depressive disorder

    ANIL ALTUNKAYA

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    PsikiyatriEge Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SEZEN KÖSE

Geri Dön