Makine çevirisinde yeni bir bilgisayımsal yaklaşım
A novel computational approach in machine translation
- Tez No: 382465
- Danışmanlar: PROF. DR. YILMAZ KILIÇASLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol, Computer Engineering and Computer Science and Control
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trakya Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 119
Özet
Bilişsel süreçlerde bağlantısallık ve biçimsellik şeklinde ortaya çıkan ayrım, özünde bilişsel işlevlerin aşamalı gelişiminin ürünüdür ve bir ayrımdan çok katmanlı bir yapıya işaret eder. Doğal dil işlemede biçimsel yaklaşımların tek başına yetersiz kalması da geliştirilen biçimsel sistemlerin, bağlantısal temeller üzerine oturtulmamasından kaynaklanmaktadır. Bu tez çalışmasının ardındaki temel motivasyon da bağlantısal dayanaklı ontolojilerin makine çevirisinde kullanılabilecek biçimsel yapıdaki aradillerin oluşturulmasında temel olabileceği düşüncesi olmuştur. Bu noktadan yola çıkarak, dillerarası kavramsal eşlemeler bağlantısal bir şekilde gerçeklenmeye çalışılmış, ardından bu eşlemeler üzerinde temellenen aradil yapıları biçimsel bir çerçeve içinde modellenmiştir. Son olarak, kavram kafesleri şeklinde biçimselleştirilen ontolojiler, aradil yapıları olarak kullanılmış ve böylece edimsel bilginin süreç odaklı makine çevirisine eklemlenmesi sağlanarak bu ontolojilerin işlevsellikleri sınanmıştır. Ortaya konan çeviri sisteminin, Türkçe bir çocuk hikayesine uygulanması ile elde edilen test sonuçları, çeviri sonuçlarında filtre olarak kullanılan kavram kafeslerinin, makine çevirisini geliştirme açısından umut verici bir potansiyele sahip olduğunu ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
The distinction emerged as associativeness and formality in cognitive processes is fundamentally the product of the gradual development of cognitive functions and this indicates a multi-stratified structure. Since formal systems which have been developed for natural language processing are not based on associative grounds, formal approaches that are merely used in natural language processing lead to limited systems. The main motivation behind this thesis is the thought that ontologies based on associativeness could serve as the core of forming formal-structured interlingua that could be used in machine translation. Therefore, it is tried to realize cross-language conceptual mapping on the basis of associativeness; then, interlingual structures based on these mappings are modeled within a formal framework. At the end, ontologies formed as concept lattices are used as interlingual structures and functionalities of the ontologies are tested via incorporating pragmatic information into process-oriented machine translation. Test results retrieved from the application of the developed translation system to a child story reveal that concept lattices used as filters in translation results have a promising potential with regard to the development of machine translation.
Benzer Tezler
- Makine çevirisinde çözümleme yaklaşımları üzerine bir çalışma
A study on decoding approaches in machine translation
EMRE ŞATIR
Doktora
Türkçe
2021
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolEge ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN BULUT
- A comparative study on the performance of Google Translate between the translation of different text types in the light of the multidimensional quality metrics
Multidimensional quality metrics ışığında farklı metin türlerinin çevirisi arasında Google Translate'in perfromansı üzerine karşılaştırmalı bir çalışma
GÜLNAZ GÖZEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Mütercim-TercümanlıkAtılım ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NÜZHET BERRİN AKSOY
- Yazılı Türkçe dilinden Türk işaret diline (tid) makine çevirisi sistemi
Text to sign language machine translation system for Turkish
CİHAT ERYİĞİT
Doktora
Türkçe
2017
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE KÖSE
- An evaluation on the outputs of the machine translation and the independent post-editors focused on literary texts
Edebi metinler odaklı makine çevirisi ve bağımsız post-editörlerin çıktıları üzerine bir değerlendirme
HÜSEYİN EŞME
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mütercim-TercümanlıkAtılım ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU TÜRKMEN
- Лингво-стилистические особенности ложныхдрузей переводчика
Tuzak kelimelerin çevirisinde dilbilimsel ve üslupbilimselözellikler
ŞUHEDA RENGİN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Rusça
2024
Mütercim-TercümanlıkKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALTANAT MAMBAYEVA