Geri Dön

Klasik Dönem İslam felsefesinde kozmolojik argüman ve modern fizikteki gelişmeler

The cosmological argument in the Classical Islamic philosophy and the developments in modern physics

  1. Tez No: 383393
  2. Yazar: MEHMET MUSTAFA EVLİ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. FEHRULLAH TERKAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2014
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İslam Felsefesi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 287

Özet

Kozmolojik argüman, âlem hakkındaki bazı gerçekliklerden yola çıkarak Tanrı'ya ulaşmaya çalışan a posteriori bir argümandır. Felsefe tarihinde belli bazı tenkitlere maruz kalan argüman, dayandığı ana doktrinlere bağlı olarak değişen çeşitli formlarda inşa edilmiştir. Bu formlar, İlk Muharrik Delili, İlk Neden Delili, İmkan Delili, Yeter Sebep Delili, Hudûs Delili şeklinde sınıflandırılabilir. Bu çalışmanın birinci bölümü, kozmolojik argüman hakkında genel bilgiler vermenin yanı sıra argümanın farklı formlarını temel teorileri açısından tarihsel gelişimleri içerisinde incelemeyi amaçlamaktadır. İkinci bölümde, klasik dönem İslam filozoflarından el-Fârâbî, İbn Sînâ, el-Ğazâlî ve İbn Ruşd'ün düşünce dünyalarında kozmolojik argümanın farklı formlarının ne derece yer aldığı tesbit edilmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölüm ise modern fizikteki gelişmelere ayrılmış ve bu gelişmelerin kozmolojik argümanın formlarıyla ne kadar örtüştüğü, adı geçen İslam filozoflarının yaklaşımları penceresinden ele alınmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak denilebilir ki kozmolojik argümanın değişik formlarına fikir atlasında yer veren filozoflar, bu yolla Tanrı'nın varlığını ispatlamaya çalışmışlardır. Ancak bu ispat yöntemini kullanarak dinin temellerini bilimsel gelişmeler ile örtüştürmek bilim dünyasında durağanlığa neden olacağı gibi dini düşüncede de skolastisizme yol açacaktır. Ancak şu kadar denilebilir ki zihinleri Tanrı'nın varlığı düşüncesine yaklaştıran bir takım a posteriori deliller vardır. Ve bu deliller baktığınız perspektife göre bilim tarihinin her döneminde takipçilerini Tanrı'nın varlığına ulaştırabilmektedir.

Özet (Çeviri)

The cosmological argument is an a posteriori argument which intends to go from certain facts about the cosmos to the existence of God. The argument, which was subjected to certain criticisms in the history of philosophy, has been advanced in various forms depending on the central doctrine on which it is based. These various forms are: argument from the Prime Mover, the First Cause argument, the contingency argument, the principle of sufficient reason, and the Kalam cosmological argument. This study offers in the first part some background knowledge about the argument and then examines each form of the argument through their main starting points in their historical developments. In the second part, the endeavour is to determine how the various forms of cosmological argument took part in the thoughts of such Islamic philosophers, as el-Fârâbî, Ibn Sînâ, el-Ğazâlî and Ibn Rusd. And the third part offers a summary of developments in modern physics and analyzes how they correspond to the various forms of the cosmological argument through the views of the Islamic philosophers. This study concludes that the thinkers who employ the various forms of the cosmological argument in their mindset intend to prove the existence of God through this argument. However, one needs to be wary of the pitfall of making religious teachings and scientific developments evidence for one another in using this argument as it may cause the stagnation in scientific investigations on the one hand and lead to scholasticism in religiousous thought. But it should also be said that there are certain a posteriori arguments that have in fact inspired certain scientific minds in every period of the history of science towards the idea of the existence of God.

Benzer Tezler

  1. Erken dönem Osmanlı devlet ve toplum yapısı içindeki gaza anlayışının potlaç ile İslam kozmolojisi perspektifinden yeniden değerlendirilmesi

    Ghaza approachment in the early Ottoman state and social structure from the perspective of Islamic cosmology and potlach

    EKREM ASLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Tarihİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi

    Tarih ve Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH TOK

  2. Sonsuzluk kavramının mantıksal ve felsefi analizi-kindî merkezli bir inceleme

    An analysis on the notion of eternity from the aspects of logic and philosophy-based on kindi's ideas

    MEMDUH TAHA BAŞARAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    DinHitit Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEVLÜT UYANIK

  3. Klasik İslâm felsefesinde insan kavramı

    The concept of human in classical Islamic philosophy

    MUSTAFA VACİD AĞAOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    FelsefeBursa Uludağ Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YAŞAR AYDINLI

  4. Farabi ve İbn Sina'nın bilgi teorilerinin çağdaş epistemoloji açısından analizi

    Analysis of Farabi and Avicenna's theories of knowledge in terms of contemporary epistemology

    HACER ERGİN ÖZKAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HASAN YÜCEL BAŞDEMİR

  5. Nasreddin Tusi ve Ahmet Hamdi Akseki'nin ahlak anlayışlarının karşılaştırılması (Ahlakı Nasıri ve Ahlak Dersleri adlı eserler ışığında)

    Comparison of Nasreddin Tusi and Ahmet Hamdi Akseki's understanding of morality in the light of works named 'Akhlaq-i Nasiri' and 'Ahlak Dersleri̇'

    MAHİDE POLAT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    DinErciyes Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. SALİH YALIN