Ankara ili ve çevresindeki kene türlerine ait bazı ekolojik ve epidemiyolojik veriler
Some ecological and epidemiological data belonging to tick species in ankara and around
- Tez No: 387177
- Danışmanlar: PROF. DR. KADRİ ZAFER KARAER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Parazitoloji, Tıbbi Biyoloji, Veteriner Hekimliği, Parasitology, Medical Biology, Veterinary Medicine
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Parazitoloji (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 368
Özet
Keneler birçok viral, bakterial (rickettsial türlerde dahil) ve protozoan hastalık etkenlerini taşımaktadırlar. Bu yüzden insan ve hayvanları etkileyen kene-kaynaklı hastalıkların epidemiyolojisinde önemli role sahiptirler. Kene-kaynaklı hastalıkların önemi dolayısıyla kenelerin önemi tüm dünyada giderek artmaktadır. Kene-kaynaklı hastalıklar tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaygın olarak görülmektedir. Keneler hastalık yapan mikroorganizmaların naklinde sadece vektörlük rolü üstlenmezler, aynı zamanda da rezervuardırlar. Kene-kaynaklı hastalıkların dağılımı vektör kenelerin ve/veya rezervuar konakların yayılımı ile alakalıdır. Kene-kaynaklı hastalıkların epidemiyolojisinin saptanmasında kenelerin türleri, yayılımları, yoğunlukları, konak tercihleri başlıca faktörlerdir. Tüm bunlar göz önünde tutularak Ankara ve çevresinde seçilen 3 farklı habitatta kenelerin epidemiyoloji ve ekolojisi hakkında veriler toplamak amaçlanmıştır. Bu çalışma ocak 2013-nisan 2015 tarihleri arasında yapılmıştır. Kenelerin toplandığı yerler Ankara iline ait; Akyurt, Ayaş, Bala, Beypazarı, Çamlıdere, Çubuk, Elmadağ, Gölbaşı, Güdül, Kalecik, Kazan, Kızılcahamam, Nallıhan, Polatlı ilçeleri ve Ankara merkez, Bolu iline ait; Gerede, Mengen ilçeleri ve Bolu merkez, ve Kırşehir ilinin Mucur ilçesidir. Keneler evcil hayvanlardan, sığır, koyun, keçi, merkep, at, kedi ve köpeklerden; kümes hayvanlarından, tavuk, hindi ve Beç tavuklarından; yabani hayvanlardan, yaban tavşanı, yaban domuzu, tilki Anadolu Yaban Koyunu, kara kaplumbağası, kirpi, gelengi, tarla faresi, kara tavuk, leş kargası, saksağan ve kızıl şahinlerden toplanmıştır. Ayrıca insanlardan da keneler toplanmıştır. Çalışma süresince toplam 10.016 kene toplanmıştır. Bunlardan 8957 kene konaktan elde edilmiş olup, 1058 kene ise aç halde doğadan toplanmıştır. Ayrıca 1 kenede doymuş ve yumurtlamak için saklandığı yerden (doğadan) elde edilmiştir. Çalışmada elde edilen kenelerden 4'ü argasidae ailesine bağlı kene türleriyken, 10012'si ixodidae ailesine bağlıdır. Konaktan; 1541 H. excavatum, 1390 H. marginatum, 258 H. aegyptium, 7 H. anatolicum, 6 H. excavatum, 1192 Hyalomma spp. (nimf), 142 Hyalomma spp. (larva), 232 I. ricinus, 30 I. laguri, 5 I. hexagonus, 1 I. frontalis, 6 Ixodes spp. (nimf), 1100 Ha. parva, 76 Ha. sulcata, 37 Ha. punctata, 11 Ha. erinacei, 8 Haemaphysalis spp. (nimf), 1198 Rh. bursa, 979 Rh. turanicus, 191 Rh. sanguineus, 1 Rhipicephalus spp. (nimf), 508 D. marginatus, 4 D. reticulatus, 1 Dermacentor spp. (nimf) ve 4 Argas reflexus toplanmıştır. Doğadan aç halde; 69 H. marginatum, 31 H. excavatum, 9 H. aegyptium, 7 I. ricinus, 829 Ha. parva, 22 Ha. sulcata, 5 Ha. punctata, 1 Ha. inermis, 43 Rh. turanicus, 13 Rh. bursa, 27 D. marginatus ve 2 D. reticulatus toplanmıştır. Ayrıca 1 adet doymuş haldeki D. 315 marginatus dişisi de yerde bulunmuştur. Toplanan kenelerin 8628'i ergin, 1246'sı nimf ve 142'si larva formlarında olduğu tespit edilmiştir. Bu tezde yapılan çalışma ile 3 farklı bölgede 2 yıldan fazla sürede keneler toplanmış ve bu kenelere ait detaylı epidemiyolojik ve ekolojik veriler elde edilmiştir. Çalışma süresince keneler çok çeşitli memeli, sürüngen ve kanatlı hayvanlardan ve insanlardan toplanmıştır. Bununla beraber bölgedeki konak arayan aç kenelerde toplanmıştır. Bir yandan kenelerin ekolojisi üzerine veriler toplanırken diğer yandan bu bölgedeki kenelerin dağılımları ve yoğunlukları gibi epidemiyolojik verilerde elde edilmiştir. Ek olarak bölgedeki insanlara tutunan keneler de toplanmış ve insanlara yatkınlık duyan kene türleri hakkında da veri sahibi olunmuştur. Bu çalışma ile Türkiye'deki keneler hakkında özelliklede yaban hayatı ayağındaki bazı bilinmeyenlere ışık tutacak veriler elde edilmiştir. Özellikle doğada konak arayan aç kenelerin ekolojileri dolayısı ile de mikrohabitatları hakkında önemli veriler elde edilmiştir. Epidemiyoloji açısından kenelerin çok çeşitli konaktan ve doğadan aç halde toplanması bölgedeki gerçek yaygınlığa en yakın sonucu elde etmemize neden olmuştur. Hatta bazı bilinmeyen türlerinde bölgedeki varlığı gösterilmiştir. Bunlardan yeni bilgi olarak I. frontalis, I. laguri ve D. reticulatus gibi hakkında çok fazla veri olmayan keneler de net bir şeklide bildirilmiştir. Tüm bölgelerden elde edilen kenelerin bölgedeki ilçe bazlı yayılım ve yoğunluk haritaları meydana getirilmiştir. Böylece gelecekte bölgedeki görülebilecek olası hastalıklar içinde bir erken uyarı sistemi babında olmuştur. Sonuç olarak bu elde edilen verilerin bölgedeki kene-kaynaklı hastalıklarla mücadele ve korunma noktasında kullanılabileceği aşikardır. Ayrıca kenelerin yayılımlarının belirlenmesi ile de bölgesel kene kontrolü yapılacak yerlerinde ortaya çıkmasını sağlamış ve mücadele yöntemine de yol gösterici niteliğinde olmuştur. Bu çalışma ile belirli bir bölgedeki detaylı kene çalışması açısından da model çalışma olmuş ve bunun ülke bazında uygulanması ile birçok hastalığın önüne geçilebileceği kanısına varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Ticks transmit a broader range of viral, bacterial (including rickettsial) and protozoan pathogens. Therefore, it has a major role in the epidemiology of the tick-borne diseases affecting humans and animals. The importance of tick-borne diseases and also ticks is increasing all over the world. Tick-borne diseases are widespread in Turkey, just as in the case all over the world. Ticks are not only vectors for pathogen microorganism, but they are also the main reservoirs of these pathogens. Distribution of tick-borne diseases is determined by the spread of vector ticks and reservoir hosts. Tick species, their distribution, density, host preference are major factors in determine of tick-borne diseases. The aim of this study is that to determine the epidemiology and ecology of ticks in three different habitats located in Ankara and around. This study was conducted between January 2013-April 2015. The ticks that are collected in Ankara belong to, Akyurt, Ayaş, Bala, Beypazarı, Çamlıdere, Çubuk, Elmadağ, Gölbaşı, Güdül, Kalecik, Kazan, Kızılcahamam, Nallıhan, Polatlı provinces and central provinces, whereas the ticks in Bolu come from Gerede, Mengen provinces and central premises. The study also examines ticks from Mucur provinces in Kırşehir. Ticks were collected from domestic animals; cattle, sheep, goat, donkey, horse, cats and dogs; poultry; chicken, turkey and Guinea fowl; wild animals; hares, wild boars, foxes, Anatolian wild sheep, tortoises, hedgehogs, Turkish Souslik, voles, blackbirds, carrion crows, magpies and log legged buzzards, and also humans. Among a total of 10016 ticks, 8957 ticks from hosts, 1058 ticks from nature as unfed and one from nature as engorged, were collected during the study. Of these ticks 4 were argasid and 10012 were ixodid. One thousand forty one H. excavatum, 1390 H. marginatum, 258 H. aegyptium, 7 H. anatolicum, 6 H. excavatum, 1192 Hyalomma spp. (nymph), 142 Hyalomma spp. (larvae), 232 I. ricinus, 30 I. laguri, 5 I. hexagonus, 1 I. frontalis, 6 Ixodes spp. (nymph), 1100 Ha. parva, 76 Ha. sulcata, 37 Ha. punctata, 11 Ha. erinacei, 8 Haemaphysalis spp. (nymph), 1198 Rh. bursa, 979 Rh. turanicus, 191 Rh. sanguineus, 1 Rhipicephalus spp. (nymph), 508 D. marginatus, 4 D. reticulatus, 1 Dermacentor spp. (nymph) and 4 Argas reflexus were collected from hosts. Sixty-nine H. marginatum, 31 H. excavatum, 9 H. aegyptium, 7 I. ricinus, 829 Ha. parva, 22 Ha. sulcata, 5 Ha. punctata, 1 Ha. inermis, 43 Rh. turanicus, 13 Rh. bursa, 27 D. marginatus and 2 D. reticulatus were collected from nature as unfed ticks. Also, one D. marginatus engorged female was detected under the vegetation. Eight thousand six hundred twenty eight adult, 1246 nymph and 142 larvae were detected in the collected ticks. 317 In this thesis study, the ticks have been collected from 3 different regions over more than two years and detailed epidemiological and ecological data related to these ticks have been achieved. Ticks were collected from a wide variety of mammalian, reptilian and birds, and also humans during the study. Questing ticks were collected as unfed from nature at the same time. In this way, data upon ecology of ticks has been collected, while epidemiological data about distribution and density of ticks in these areas has been obtained. Ticks were additionally collected from humans in the areas, so ticks that indicate affinities to humans have been found out. With this study, important information about wild life of ticks in Turkey has been obtained. Especially, important data about questing ticks and their microhabitats has been collected in this study. The closest results to the actual prevalence of ticks in this area were obtained through th fed tick collection process from both a wide variety of hosts and nature at the same time. Furthermore, tick species that were not encountered in certain areaa such as I. frontalis, I. laguri and D. reticulatus have been clearly reported. The maps showing the distribution and density of collected ticks were created in a district-based format. In this way, these tick maps can be used to predict the tick-borne diseases and may be embedded into the early warning systems in the future. As a result of this study, the obtained data regarding epidemiology and ecology of tick can be used to fight against tick-borne diseases and their prevention. The determination of the distribution of the ticks in this area has shown the places that required regional ticks control. Hence, it will undoubtedly help in the struggle with ticks and tick-borne diseases. In addition to all, this study has been a model study for Turkey. Many tick-borne diseases can be prevented by implementing similar strategies across the country.
Benzer Tezler
- Çorum ili civarında yayılış gösteren kemiricilerde (Ordo:Rodentia) kene enfestasyonunun ve kırım kongo kanamalı ateşi (KKKA) taşıyıcılığının araştırılması
Researches on the tick infestation and the vectoring of crimean congo hemorrhagic fever (CCHF) on rodents (Ordo:Rodentia) in Çorum province
CEREN TİLGEN
- Ankara ve çevresindeki kenelerde Babesia türlerinin araştırılması
Investigation of Babesia species in ticks in Ankara and its surroundings
SİNEM TUNÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ParazitolojiÇankırı Karatekin ÜniversitesiVeterinerlik Parazitolojisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BANUÇİÇEK YÜCESAN
- Ankara İli ve çevresindeki şeker pancarlarında görülen virüs hastalıklarının tesbiti üzerinde araştırmalar
Başlık çevirisi yok
BİNNUR KIYMAZ
- Ankara ili ve çevresindeki akarsularda bulunan bazı tatlı su balıklarından izole edilen gr( - ) bakterilerin izolasyonu ve antibiyotik dirençliliklerinin incelenmesi
The analysis of isolation and antibiotic resistance of gram ( - ) bacteria isolated from some freshwater fishes inhabited the rivers in Ankara and its environment
NEBAHAT AYTUNA ÇERÇİ
- Ankara ili ve çevresindeki bal arılarının (apis mellifera L.) paraziter hastalıklar yönünden incelenmesi
The Investigation of honeybees (apis mellifera L.) for parasitic diseases in Ankara and its environment
ASLI ÖZKIRIM