İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin olumlu psikolojik sermaye algılarının iş doyumları ve örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisi
Effect of perceived positive psychological capital of primary school teachers on their job satisfaction and organizational commitment
- Tez No: 387208
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İMAM BAKIR ARABACI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Psikolojik sermaye, İş doyumu, Örgütsel bağlılık, Psychological capital, Job satisfaction, Organizational commitment
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Eko. Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 223
Özet
Bu araştırmanın genel amacı, ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin olumlu psikolojik sermaye algılarının, iş doyumu ve örgütsel bağlılık düzeyleri üzerindeki etkisini belirlemektir. Betimsel nitelikte ve ilişkisel tarama modelindeki bu araştırmanın çalışma evrenini, 2012–2013 eğitim-öğretim yılında Diyarbakır il merkezindeki ilköğretim okullarında görev yapan 9102 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini belirlemek amacıyla Cochran'ın örneklem büyüklüğü belirleme formülünden yararlanılmış ve belirlenen sayı minimum değer olarak kabul edilmiştir. Bu doğrultuda 1495 ölçek dağıtılmış ve geri dönen 1035 ölçekten 900 ölçek değerlendirmeye alınmıştır. Bu araştırmada veri toplama araçları olarak Luthans vd., (2007) tarafından geliştirilen“Psikolojik Sermaye Ölçeği”(Psychological Capital Scale); Weiss vd., (1967) tarafından geliştirilen Minnesota İş Doyum Ölçeği (Minnesota Satisfaction Questionnaire) ve Üstüner (2009) tarafından geliştirilen“Öğretmenler için Örgütsel Bağlılık Ölçeği”kullanılmıştır. Elde edilen verileri analiz etmek amacıyla SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) paket programı ile parametrik ve non-parametrik testler uygulanmış, AMOS (Analysis of Moment Structures) programı ile model oluşturulmuş ve böylece öğretmenlerin psikolojik sermaye algılarının, iş doyumları ve örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Betimleyici ve temel analizlerin sonuçlarına göre, öğretmenlerin psikolojik sermaye algılarının genel olarak“yüksek”düzeyde olduğu, bu düzeyin öğretmenlerin cinsiyetlerine, yaşlarına, medeni durumlarına ve branşlarına göre farklılık göstermediği, ancak mesleki kıdem ve okul türü değişkenlerine göre farklılık gösterdiği; öğretmenlerin iş doyumlarının genel olarak“orta”düzeyde olduğu, bu düzeyin öğretmenlerin cinsiyetlerine, medeni durumlarına ve branşlarına göre farklılık göstermediği, ancak yaş, mesleki kıdem, öğrenim durumu ve okul türü değişkenlerine göre farklılık gösterdiği ve son olarak öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarının genel olarak“orta”düzeyde olduğu, bu düzeyin öğretmenlerin medeni durum ve branşlarına göre farklılık göstermediği, ancak cinsiyet, yaş, mesleki kıdem, öğrenim durumu ve okul türü değişkenlerine göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Yapısal eşitlik modellemesi aracılığı ile yapılan analiz sonuçlarına göre, öğretmenlerin psikolojik sermaye algılarının, iş doyumu ve örgütsel bağlılık düzeylerini pozitif yönde etkilediği ve anlamlı bir şekilde yordadığı; ayrıca aracılık testi sonuçlarına göre iş doyumunun, psikolojik sermaye ile örgütsel bağlılık arasında aracılık etkisinin olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to assess the influence of perceived positive psychological capital of primary school teachers on their job satisfaction and organizational commitment level. The target population of this research, which falls in descriptive and relational screening model, is 9102 teachers working in primary schools in the city of Diyarbakır during 2012-2013 educational year. In order to determine research sample, Cochran's sample size formula was employed and the outcome was taken as the minimum number. In this regard, 1495 questionnaires were distributed and 900 out of the 1035 returned questionnaires were evaluated. The research used as data collection tools Psychological Capital Scale, developed by Luthans et al. (2007), Minnesota Satisfaction Questionnaire, developed by Weiss et al. (1967), and Organizational Commitment Questionnaire for Teachers, developed by Üstüner (2009). Parametric and nonparametric tests were applied through SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) to analyse collected data, and a model was developed through AMOS (Analysis of Moment Structures) program in order to assess the effect of perceived psychological capital of teachers on their job satisfaction and organizational commitment level. Results of descriptive and basic analyses show that teachers' perception of psychological capital is generally“high”and the level does not vary according to their gender, age, marital status and field, yet it varies depending on their professional seniority and the type of school they work in. Furthermore, the level of job satisfaction among teachers is generally“intermediate”and the level does not vary according to their gender, marital status and branch, but it varies depending on their age, professional seniority, educational background and the type of school they work in. Finally, the level of organizational commitment of teachers is mostly“intermediate”and it does not vary according to their marital status and branch, yet it varies depending on their gender, age, professional seniority, educational background and the type of school they work in. Results of structural equation modelling indicate that teachers' perception of psychological capital positively influences and significantly predicts their job satisfaction and organizational commitment. According to the results of mediation test, job satisfaction has mediation effect between psychological capital and organization commitment.
Benzer Tezler
- Çalışanların örgütsel adalet algıları ile psikolojik sermaye düzeyleri arasındaki ilişki: Doğu Akdeniz bölgesinde bir ilde bir alan araştırması
Relationship between organizational justice perceptions and the level of psychological capital of teachers: A field research in a province in East Mediterranean
TUBA BIYIKBEYİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
İşletmeKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA TAŞLIYAN
- Öğretmenlerin Eğitim Fakültesinde aldıkları eğitime ve istihdam edilebilirlik algılarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi
Examining teachers' views on the education they recieved at the Faculty of Education and their perceptions of employability
CAHİDE KİBAROĞLU
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERKAN KOŞAR
- Pozitif psikoloji uygulamaları eğitiminin öğretmenlerin psikolojik sermaye ve öznel iyi oluş düzeylerine etkisi
The effect of positive psychology practices training on teachers' psychological capital and subjective well-being levels
DİĞDEM ILGAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiUygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERİDE GÖKBEN HIZLI SAYAR
- İlköğretim okulu öğretmenlerinin olumlu disiplin yöntemlerini öğrenme ihtiyacı
The need of positive discipline methods of primary school teachers
ERCAN KIZILKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Eğitim ve ÖğretimUludağ ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞERMİN KÜLAHOĞLU
- Kamu ve özel ilköğretim okulu sınıf öğretmenlerinin psikolojik sözleşme algıları ve iş çevresine uyum düzeyleri ile ilişkisi
The relationship between psychological contract perceptions and person-environment fit levels of public and private elementary school teachers
NİHAN DEMİRKASIMOĞLU
Doktora
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İNAYET AYDIN