Lider-üye etkileşim algısı ile örgütsel sessizlik davranış algısı arasında öz denetim kişilik özelliğinin aracılık rolü: Otel işletmeleri üzerine bir araştırma
Mediation role of the personality trait of self-control between the leader-member exchange perception and the organizational silence behaviour perception: A study on hospitality businesses
- Tez No: 388155
- Danışmanlar: PROF. DR. YÜKSEL ÖZTÜRK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Turizm, Tourism
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Turizm İşletmeciliği Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Turizm İşletmeciliği Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 294
Özet
21. Yüzyılda işletmelerin sahip olduğu sosyal sermaye giderek önem kazanmaktadır. Özellikle emek yoğun faaliyet gösteren konaklama işletmelerinde yöneticiler ile işgörenler arasındaki sosyal sermayenin gücü, işletmelerin başarısındaki önemli bir kriter olarak görülmektedir. Sosyal sermayesini güçlü tutmak isteyen yöneticiler, çalışanları ile ilgili etkileşimlerini önemsemelidir. Lider ile üyenin etkileşim kalitesi ve sıklığı tarafların davranışlarının temelini oluşturmaktadır. Lider-üye etkileşim algısının, çalışanların davranışlarını şekillendirebileceğinden hareketle, örgütlerde fikir, öneri ve olumlu eleştirilerin kasıtlı olarak ifade edilmemesi olarak tanımlanan örgütsel sessizlik davranışı ele alınmıştır. İşletmelerde görülen örgütsel sessizlik, gelişim, yenilik, etkin karar alma, verimlilik, motivasyon ve performans için potansiyel bir engeldir. Bilinçli, amaçlı, kasıtlı ya da proaktif şekilde sergilenen örgütsel sessizlik davranışının temelinde, kişilik önemli bir yer edinmektedir. Kişilik özelliklerine bağlı olarak yapılan sınıflandırmalarda beş temel kişilik özelliği üzerinde durulmuştur. Bu araştırmada işletmelerde en önemli ve vazgeçilemez olarak tanımlanabilecek olan öz denetim kişilik özelliği ele alınmıştır. Öz denetim kişilik özelliğini betimleyen sıfatlar ile bireylerde başarı için olması gereken nitelikler benzerdir. İşletmelerde çalışanların öz denetim sahibi olması, hedeflenen amaçlara ulaşmayı kolaylaştıracak önemli bir anahtardır. Bu kapsamda gerçekleştirilen araştırmanın temel amacı lider-üye etkileşim algısı ile örgütsel sessizlik davranışı arasındaki etkileşimi ve bu etkileşimde öz denetim kişilik özelliğinin aracılık etkisini belirlemektir. Araştırmanın amacı çerçevesinde, lider-üye etkileşimi, öz denetim ve örgütsel sessizlik konularında ayrıntılı literatür çalışması yapılmış; Türkiye'de faaliyet gösteren 4 ve 5 yıldızlı otel işletmelerinde görev yapan 420 yönetici ve 640 işgörenden anket tekniği ile veri toplanmıştır. Lider-üye etkileşimi, öz denetim ve örgütsel sessizlik ölçeklerine ilişkin geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları tamamlandıktan sonra, Kültür ve Turizm Bakanlığı internet sayfasından ulaşılan konaklama işletmelerinin e-posta adreslerine online şekilde hazırlanan anket gönderilmiş ayrıca Antalya, İstanbul, Muğla, Ankara ve İzmir'de bulunan otellere anketler elden ulaştırılmıştır. Toplanan verilerin analizinde“yüzde”,“frekans”,“bağımsız örneklemler için t-testi”,“tek faktörlü varyans (Anova) analizi”,“Tukey (HSD) testi”,“korelasyon”,“basit ve hiyerarşik regresyon”, yapısal eşitlik modellemesi-LISREL analizleri kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre lider-üye etkileşim algısı, örgütsel sessizlik ve öz denetim, cinsiyet, yaş, medeni durum, çalışılan işletmenin yıldız sayısı, konumu, sahip olunan deneyim ve çalışılan departmana göre istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık göstermektedir. Araştırma hipotezlerinin testine yönelik olarak gerçekleştirilen analizler sonucunda ise, yöneticilerin ve işgörenlerin lider-üye etkileşim algısının örgütsel sessizlik davranışını etkilediği; yöneticilerin ve işgörenlerin lider-üye etkileşim algısı ile örgütsel sessizlik davranışı ilişkisine öz denetim kişilik özelliğinin aracılık ettiği tespit edilmiştir. Bulgulara bağlı olarak konaklama işletmelerinde örgütsel sessizlik davranışının optimum seviyeye çekilmesinin, lider-üye etkileşim algısının güçlendirilmesinin ve öz denetimin harekete geçirilmesinin önemi üzerinde durulmuş ve konuya ilişkin öneriler geliştirilmiştir. Anahtar Kelimeler : Lider-üye etkileĢimi, örgütsel sessizlik, öz denetim, otel iĢletmeciliği, turizm.
Özet (Çeviri)
Social capital owned by enterprises is gaining more and more importance in the 21st century. The power of social capital between the managers and employees particularly in hospitality businesses, labour-intensive as they are, is regarded as an important criterion for the success of these businesses. Managers wishing to sustain a strong social capital should pay attention to their exchange with their employees. The quality and frequency of exchange between the leader and the member form the basis of the behaviours of both sides. Moving from the fact that the perception regarding the leader-member exchange is capable of shaping employee behaviours, this thesis study addresses the behaviour of organizational silence, which is defined as the deliberate act of refraining from expressing opinions, suggestions, and positive criticisms within organizations. Organizational silence in businesses is a potential barrier in development, innovation, effective decision-making, efficiency, motivation, and performance. Personality occupies an important place in the foundation of the organizational silence behaviour exhibited consciously, intentionally, deliberately, or proactively. Classifications based on personality traits highlight five main traits. This dissertation addresses 'self-control', which can be defined as the most important and essential personality trait for businesses. Qualities describing the personality trait of self-control and the qualifications that an individual must have to be successful are similar. Achievement of high self-control by employees is an important key for the facilitation of the achievement of targeted objectives. The main purpose of this study is to detect in this context the interaction between the leader-member exchange perception and the organizational silence behaviour and the mediation effect of the personality trait of self-control in this interaction. In the scope of the purpose of this study, a detailed literature review was made on the issues of leader-member exchange, self-control, and organizational silence; data were collected through questionnaires from 420 managers and 640 employees working in 4- and 5-star hotels operating in Turkey. After completion of the validity and reliability studies of the leader-member exchange, self-control and organizational silence scales, the on-line questionnaire form was sent to the e-mail addresses of the hospitality businesses on the official web-site of the Ministry of Culture and Tourism, and the hard copies of the questionnaire form were delivered by hand to the hotels in Antalya, İstanbul, Muğla, Ankara, and İzmir. The data obtained were analyzed using the methods of 'percentage', 'frequency', 't-test for independent sampling', 'the one-way analysis of variance (ANOVA)', 'Tukey (HD) test', 'correlation', 'simple and hierarchical regression', 'structured equation modeling-LISREL'. The study findings suggest that the leader-member exchange perception, organizational silence, and self-control show a statistically significant difference on the basis of gender, age, marital status, the number of stars and position of the management, and the experience and department of the employee. It was detected at the end of the analyses made to test the study hypothesis that the leader-member exchange perception of the managers and the employees was effective on the organizational silence behaviour and that the personal trait of self-control mediated the relationship between the leader-member exchange perception of managers and employees on the one hand, and organizational silence on the other. Based on the findings, the study focuses on the optimization of organizational silence behaviour in businesses, the strengthening of the leader-member exchange perception, and activation of self-control, while at the same time putting forward suggestions on the subject. Key Words : Leader-member exchange, organizational silence, self-control, hotel management, tourism
Benzer Tezler
- Astların yöneticisini lider olarak kabul etmesinin lider-üye etkileşimine etkisi yoluyla örgütsel sessizliğe etkisi
The impact of the leadership perception of the subordinates on organizational silence throuhg the effect of leader member exchange
AYŞEGÜL N. BAYRAKTAR
- Pozitif psikolojik sermayenin lider-üye etkileşimi vasıtasıyla bireysel performansı etkilemede örgütsel destek ile örgütsel prestij algılarının rolü: Perakende sektöründe bir araştırma
The role of positive psychological capital on effecting individual business performance through leader-member exchange, perceived organizational support and perceived organizational prestige: A research on retail sector
FATİH ASLANER
- Lider-üye etkileşiminin örgütsel sinizme etkisinde psikolojik güvenlik algısının aracı rolü
The mediating role of psychological safety perception on the impact of leader-member exchange on organizational cynicsm
BÜŞRA ALAKEL YILDIZ
- Aile işletmelerinde örgüt kültürü ve lider üye etkileşimi
Organizational culture and leader member exchange in family enterprises
BİRSEN YENER AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
İşletmeİstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HANDE ÖZEK
- Dönüşümcü liderlik algısı ile örgütsel sinizm arasındaki ilişkide lider-üye etkileşiminin rolü
The role of leader-members exchange in the relationship between transformational leadership and organizational cynism
DENİZ HIZAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HANDE TASA