Sosyolojik kuramda yapı-fail sorunu ve vicdani ret
The structure-agency problem in sociological theory and conscientious objection
- Tez No: 388345
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. NİLÜFER ÖZCAN DEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: vicdan, vicdani ret, bireysel eylem, sosyal eylem, yapı, fail, conscientious, conscientious objection, personal act, social act, structure, agency
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 241
Özet
Bu çalışma vicdani reddi, sosyolojik kuramdaki önemli tartışma alanlarından biri olan yapı-fail sorunu kapsamında ele almaktadır. Bu doğrultuda, öncelikle ret eyleminde dayanak alınan değerler, toplum-birey ilişkisi çerçevesinde değerlendirilmiş, ardından söz konusu bu değerlerin, eylem üzerindeki etkisine faillik vurgusu temelinde bir açıklama getirilmiştir. Türkiye'deki vicdani ret hareketinde belirleyici olduğu düşünülen siyasi ve dini değerler temelinde, çalışmada, bireylerin eylemlerini ortaya koyarken dayanak aldığı alanlar göz önüne alınarak; 12 anarşist, 2 sol ideolojiye sahip ve 4 Müslüman vicdani retçi ile derinlemesine mülakat gerçekleştirilmiş ve yanı sıra hareketin genel görünümünü yansıtabilmek adına 396 bireyin vicdani ret beyanları incelenmiştir. Araştırmada, vicdani ret eyleminin, kişinin değerlerle kuruduğu yaratıcı bir yeniden okuma sürecinin ürünü olduğu görülmüştür. Fakat bir ideal tip olarak, değer yönelimli rasyonel ve bozguncu tip stratejileri içerdiği düşünülen vicdani ret eyleminin, bireysel ve zamansal düzlemde, pragmatistleşme ve kalıplaşma eğilimleriyle, farklı tip eylem biçimlerine doğru evirildiği/evirilebileceği sonucuna varılmıştır. Bununla birlikte, çalışmada vicdani ret; politiklik/apolitiklik ve bireysellik/kolektiflik bağlamlarında değerlendirilerek, en temelde bireysel ve politik bir eylem olarak kabul edilmiştir. Bu minvalde, bireysellik, özgürlük, belirlenim ve sorumluluk gibi meseleler de tartışmaya açılmıştır. Çalışmanın ele almış olduğu üçüncü bir mesele ise; Türkiye'deki vicdani reddin iktidarla olan etkileşimi olmuş ve hareketin etkililiği noktasında görünürlük ve temasın önemi üzerinde durulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study, approaches the conscientiousobjection as a part of structure-agency problem which is one of the significant reas in sociological theory. In this extent, firstly, the formation of values which from basis to objection action are evaluated within the scope of society-individual relationship. Then, these aforesaid values's effect on action is explained in detail an agency emphasis basis. In this study, politics and relagion are considered as two main values which are considered as two main values which are determinant in conscientious objection act in Turkey. Within this information, in this study 12 anarchist, 2 leftwinger and 4 muslim conscientious objectors were deeply interviewed and also w,th the aim of reflecting the acts general view, 396 individuals' decleration of conscientious objection was analyzed. In this research, it was seen that conscientious objection act is a result of creative reread process develpoed by the individuals. In this study, conscientious objection act's ideal type was determined as value rational social action and defiatist strategy. However, with the pragmatize and streotype tendency seen in individual and temporal basis, it is concluded that conscientious objection is shifting/may shift into different kinds of action. Besides, in this study conscientious objection was reviewed in politic/apolitic and individual/collectiveness basis. Within this direction, subjects like individualism, freedom, responsibility and determination were opened to discussion. A third subject dealed by the study was the interaction of conscientious objection in Turkey with the power and the significance of on action's effectiveness basis.
Benzer Tezler
- Sosyolojik kuramda yapı - eylem tartışmaları çerçevesinde Türk aile yapısı ve akrabalık ilişkileri: Malatya örneği
Turkish family structure and kinship relations within the framework of structure - action discussions in sociological theory: The case of Malatya
ABDULKADİR İNCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
SosyolojiHacettepe ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAHİT GELEKÇİ
- Animated critical theory: Nasrettin Hoca anecdotes as an animation of theories of Marx, Foucault and Simmel
Eleştiri kuramı canladırması: Marx, Foucault ve Simmel'e ait kuramların canladırması olarak Nasrettin Hoca fıkraları
AYŞE BALAMAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2010
Batı Dilleri ve EdebiyatıBoğaziçi ÜniversitesiEleştiri ve Kültür Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. IŞIL BAŞ
PROF. DR. STEPHEN VOSS
- Kurumsal imaj algısının kuruma bağlılık üzerindeki etkisi: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesinde bir araştırma
The effect of corporate image perception on corporate loyalty: A research on Çanakkale Onsekiz Mart University
FATMA ALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYLA ZEHRA ÖNCER
- Kadın çalışmaları bağlamında Dede Korkut Kitabı'nın incelenmesi
The analysis of the Dede Korkut Ki̇tabi in the context of women's studies
ESRA KAVASOĞLU PARLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiAkdeniz ÜniversitesiKadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURŞEN ADAK
- Kentsel gerçekliğin imgesel yeniden üretimi: Piyalepaşa, İstanbul
Imaginary reproduction of urban reality: Piyalepaşa, Istanbul
GİZEM AK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP GÜNAY