Coolidge Eksen İki Envanteri Plus'ın Türkçe adaptasyonu ve DSM-5'te yer alan kişilik bozukluklarının davranışsal inhibisyon ve davranışsal aktivasyon sistemleriyle ilişkilerinin incelenmesi
Turkish Adaptation of the Coolidge Axis II Inventory Plus and the relationships between behavioral inhibition and behavioral activation systems with personality disorders in DSM-5
- Tez No: 391486
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HANİFE ÖZLEM BERK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 265
Özet
Bu araştırmanın amaçları, Coolidge Eksen II Envanteri Plus'ın (CATI+) Türkçe adaptasyonunun gerçekleştirilmesi ve Gray tarafından geliştirilen Pekiştireç Duyarlılık Teorisi'nde iddia edilen cezaya duyarlılıkla ilişkili Davranışsal İnhibisyon Sistemi (DİS) ve ödüle duyarlılıkla ilişkili Davranışsal Aktivasyon Sistemindeki (DAS) yüksek veya düşük faaliyetin psikopatolojiye yol açtığı tezinin DSM-5'te yer alan kişilik bozuklukları (KB) kümeleri ve bu kümelerdeki kişilik bozuklukları açısından geçerliliğinin Türk örnekleminde incelenmesidir. Adaptasyon çalışmasında %40.5'i erkek, % 59.5'i kadın ve yaş ortalaması 33.40 (Ss=10.83) olan 1286 kişilik toplum örneklemi kullanılmıştır. Test-tekrar test güvenirliği için ise 52 kişilik öğrenci grubuna uygulama yapılmıştır. Yapılan analizlerde Eksen II alt ölçeklerinin Cronbach alfa değerleri .64 - .83 arasında bulunmuştur. Test-tekrar test analizinde korelasyon katsayıları .69 - .90 arasındadır. Varimax döndürmesine göre Temel Bileşenler Analizi ile uygulanan açıklayıcı faktör analizinde öz değeri 1'in üzerinde toplam varyansın %75.58'ini açıklayan 3 faktör elde edilmiştir. Yakınsak geçerlik çalışmasında bu örneklem grubundan 963 kişiye 8 farklı ölçek ve envanter CATI +TR ile birlikte ikili, üçlü ve dörtlü setler halinde uygulanmıştır. Yakınsak geçerlik analizlerinde elde edilen korelasyon katsayıları .27 - .75 arasında değişmektedir. Ayırt edici geçerlik analizinde kişilik bozuklukları ortalamalarının psikolojik veya psikiyatrik yardım öyküsü olan grup lehine anlamlı derecede yüksek olduğu saptanmıştır. Aynı zamanda CATI+TR'nin kişilik bozuklukları alt ölçekleri dışındaki diğer alt ölçekler için de yapılan geçerlik ve güvenirlik analizleri sonucunda bu alt ölçekler için de güçlü psikometrik kanıtlar elde edilmiştir. Sonuç olarak, elde edilen bulgular CATI+TR'nin geçerli ve güvenilir bir envanter olduğunu göstermiştir. İkinci çalışmada, DİS ve DAS faktörleriyle kişilik bozuklukları arasındaki ilişkinin tesbiti için %55.2'si kadın, %44.8'i erkek ve yaş ortalaması 37.18 (ss=10.25) olan 277 kişilik toplum örneklemine DİS/DAS ölçeği ile CATI+TR uygulanmıştır. Yapılan analizlerde B Kümesi ve kişilik bozukluklarının yüksek DAS faaliyetiyle, C kümesi ve kişilik bozukluklarının yüksek DİS faaliyetiyle ilişkili olduğu görülmüştür. A kümesi kişilik bozukluklarından Paranoid KB hem DAS'la hem de DİS'le pozitif yönde ilişkiliyken Şizoid KB DAS'la negatif yönde ilişki göstermiştir. Şizotipal KB ise her iki sistemle de ilişkili değildir. Toplam A kümesi KB puanları ise DİS'in yüksek faaliyetiyle ilişkilidir. Sonuç olarak, Davranışsal İnhibisyon Sistemi ve Davranışsal Aktivasyon Sistemindeki yüksek veya düşük faaliyetin kişilik bozuklarıyla ilişkili olduğu iddiası (Şizotipal KB dışında) desteklenmiştir.
Özet (Çeviri)
This study aims to conduct the Turkish adaptation of the Coolidge Axis II Inventory Plus (CATI+) and to test the validity of the hypothesis derived from Reinforcement Sensitivity Theory of Gray that high and low levels of activity in Behavioral Inhibition System (BIS) that is related with punishment sensitivity and Behavioral Activation System (BAS) that is related with reward sensitivity leads to psychopathology, on the basis of personality disorder (PD) clusters of DSM-5 in a sample of Turkish participants. The participants of the adaptation study were a community sample of 1286 individuls with a mean age of 33.40 (sd=10.83) 40.5 % were men and 59.5 % were women. 52 of the participants formed the test-retest reliability sample. With respect to Axis II scales of CATI+, an exploratory factor analysis with principal components analysis method and varimax rotation revealed a three-factor structure with eigenvalues greater than 1, explaining 75.88 % of the total variance, corresponding to the three major clusters of PDs. Furthermore, a subsample of 963 individuals were presented with either two or three of the 8 convergent validity scales where the pearson correlation values varied between .27 and .75. With respect to discriminant validity, personality disorder scale scores changed as a function of reported history of psychological/psychiatric help; those with a history of psychiatric help scored significantly higher. Cronbach's alpha values of axis II scales were observed to be between .64 -.83, whereas the test-retest values were .69-.90. The rest of the scales other than than those of Axis II were also tested for validity and reliability. These findings also demonstrated strong levels of psyhometric evidence. As a conclusion, the Turkish version of CATI+ (CATI+TR) was accepted to be a valid and reliable inventory. In order to investigate the validity of Gray's hypothesis for Turkish participants, a community sample of 277 individuals (mean age =37.18, sd=10.83, 40.5 % men and 59.5 % women) were administered with BIS/BAS Scale in addition to CATI+TR. The pearson correlations of BIS and BAS scores with CATI+TR Axis II PD Subscales indicated that Cluster B Global and individual PD scores were significantly correlated with increased BAS activity where on the other hand that of Cluster C svores were significantly correlated with increased BIS activity. Although the global Cluster A PD scores were significantly correlated with increased BIS activity, the pattern of correlations of individual PD scores under this Cluster varied: The Paranoid PD was observed to be positively related with both BIS and BAS scores and Schizoid PD was negatively related with only BAS scores. However Schizotypal PD did not show any significant relationships with neither of the two response systems. As a conclusion, the suggestion that the increased and decreased activity in Bebavioral Inhibition and Behavioral Activation Systems are related with personality disorders is supported except for Schizotypal Personality Disorder.
Benzer Tezler
- Pekiştireç duyarlılığı ve duygusal tepkisellik: Motivasyonel model temelinde kişilik bozuklukları ile çalışma belleği arasındaki ilişkinin incelenmesi
Reinforcement sensitivity and emotional reactivity: An investigation of the relationship between personality disorders and working memory on the basis of motivational theory
GÜLŞAH BALABAN
Doktora
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF BİLGE
- Standardize kişilik değerlendirmesi kısaltılmış ölçeği ve ıowa kişilik bozukluk taraması'nın Türkçe geçerlik ve güvenirliği
Validity and reliability of a Turkish version of the standardised assessment of personality-abbreviated scale and the iowa personality disorder screen
CENGİZ ARCA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
PsikiyatriHacettepe ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEREF CAN GÜREL
- Davranışsal inhibisyon ve davranışsal aktivasyon sistemleri ile çocukluk çağı travmalarının kişilik bozukluklarındaki yordayıcı etkilerinin incelenmesi
Investigation of the predictor effects of behavioral inhibition and behavioral activation systems and childhood trauma on personality disorders
İSA ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF BİLGE
- Aleksitimi ve ruminatif düşüncenin kişilik bozuklukları ile ilişkisinin incelenmesi
The investigation of the correlation of alexithymia and ruminative thinking with personality disorder
MERVE NUR GÜNDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ GÜVEN KILIÇOĞLU
- Madde kullanım bozukluğu olan bireylerin bağlanma, kişilik özellikleri ve kişilik örgütlenme düzeylerinin madde kullanımı olmayanlarla karşılaştırılması
Comparison of the attachment, personality traits and personality organization levels between individuals with substance use disorder and individuals without substance use
BAŞAK PELİN AKGÜN