Mimar Sinan Dönemi yapılarında Taçkapılar
The portals of Mimar Sinan Period buildings
- Tez No: 393115
- Danışmanlar: PROF. DR. OSMAN ERAVŞAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 907
Özet
Osmanlı Devletinin 16. yüzyılında, yarım asır kadar süren Baş mimarlık görevinde bulunan Koca Sinan, geniş Osmanlı coğrafyasına bıraktığı sayısız eserlerle ve bu eserlerinde görülen tasarım anlayışıyla Türk Mimarisinin gelmiş geçmiş en büyük mimarı olarak ünlenmiştir. Bu eserlerinde avludan veya sokaktan kapalı mekâna geçişi saplayan önemli mimari unsurların başında şüphesiz ki taçkapılar gelmektedir. Kütle biçimlenişinin en önemli öğesi konumundaki taçkapılar dikdörtgen kitleleri, tasarım özellikleri ve bezeme öğeleriyle geleneğin izlerini sürdürmüşlerdir. Mimar Sinan Dönemi Yapılarındaki Taçkapıları konu alan bu çalışma“giriş”,“katalog”,“değerlendirme”ve“sonuç”tan oluşan dört ana bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölümde konunun tanımı, sınırları ve önemi, konu hakkında yapılan yayın ve araştırmalar, metot ve düzen ve taçkapı elemanları tanıtılarak taçkapı terimi üzerinde durulmuş, Türk-İslam mimarisinde taçkapı gelişimi ile Sinan dönemi öncesi taçkapıların malzeme-teknik ve tasarım özellikleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölüm tezin katalog örneklerini oluşturmaktadır. Burada 38 adet cami, 8 adet medrese, 2 adet hamam, 3 adet imaret, 2 adet tabhane, 2 adet darüşşifa olmak üzere toplam 55 adet taçkapı incelenmiştir. Her katalog örneği tanıtılırken başta taçkapıların bulunduğu yapının inşa tarihi, yaptıranı ve mimari tanımı hakkında genel bilgiler verilmektedir. Ayrıca taçkapının yapıdaki yeri, korunma durumu, malzeme ve teknik elemanları hakkında da bilgi verilmiştir. Üçüncü bölüm mevcut örneklerin genel özelliklerinin belirlendiği bölümdür. Değerlendirmede Mimar Sinan dönemi yapılarındaki taçkapıların konumları, malzeme ve teknik tasarımları, inşa unsurları, oran ve modülasyon özellikleri ve süsleme kompozisyonları ele alınarak tipolojik gruplara ayrılmıştır. Burada Mimar Sinan'ın yapı türlerine ve banilerin siyasi kimliklerine göre taçkapıların biçimsel gelişimi ve tasarımı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Dördüncü bölümde çalışma sonunda Mimar Sinan dönemi yapılarındaki taçkapıların tasarım ve süsleme özellikleri üzerine tespit edilen bulgulardan bahsedilerek taçkapıların Türk Sanatı içindeki yeri ve önemi belirtilmiştir.
Özet (Çeviri)
Koca Sinan, who served as a head architect for half a century in the 16th century Otoman Empire, was renowned as the greatest architect ever in Turkish architecture with his many works in wide Ottoman land and and his concept of design seen in these works. Among the important architectural elements that allow pass from yard or street to enclosed space in these works are undoubtedly portals. Portals, the most important elements of shaping mass, continued the traces of tradition with their rectangular body, design features and decoration elements. This study which is about portals in Mimar Sinan's works consists of four main parts: introduction, catalogue, evaluation and conclusion. In the first part, the definition, borders and importance of the subject, publications and studies about the subject, method, order and portal elements were introduced; and the term of portal, the progress of portals in Turkish- Islamic architecture and material- technical and design features of portals before the time of Sinan were emphasized. The second part comprises catalogue examples of the thesis. Here 38 mosques, 8 madrasas, 2 bath houses, 3 poorhouses, 2 tabhane, 2 hospitals; thus a total number of 55 portals were studied. While introducing each catalogue example, general information about the year, builder and architectural definition of construction was presented. Besides, information about place of the portal in the construction, its protection state and its material and technical elements was also given. The third part is where general attributes of the examples are determined. By assessing the places of portals in Mimar Sinan's works, their material and technical designs, their construction elements, proportion and modulation features and ornamentation compositions, they were divided into typological groups. Here, it was attempted to show stylistic developments and designs of portals according to construction types and political identities of the commanding builders.In the fouth part, by mentioning the findings on design and ornamantation features of the portals in Mimar Sinan's works at the end of the study, the place and importance of the portals in Turkish art was specified.
Benzer Tezler
- XVIII. yüzyıl İstanbul yapılarında taçkapılar
The portals in the eighteenth century İstanbul structures
MUSTAFA EKMEKCİ
- Bir geçiş dönemi olarak İstanbul'da 3. Ahmet Devri mimarisi
Ottoman architecture in İstanbul during the period of Ahmet 3. (1703-1730)
GÜLÇİN CANCA
Doktora
Türkçe
1999
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEKİ SÖNMEZ
- Mimar Sinan Dönemi cami mimarisinde yazı ve kozmolojik içerik
A study of inscriptions and cosmological content in mosque architecure in the Age of Sinan
CEMİLE FEYZAN ŞENGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİNAN MERT ŞENER
PROF. DR. ALİ UZAY PEKER
- Doğal aydınlatmanın nitelik ve nicelik bağlamında çağdaş işlevli tarihi medrese yapılarında incelenmesi
A study on the quality and quantity of natural lighting for madrasah buildings with contemporary functions
FATMA URAL SIVACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ZEYNEP AYGEN
- Ampir üsluplu bazı İstanbul yapıları
Başlık çevirisi yok
OSMAN ATASARAL
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ZEKİ SÖNMEZ