Le Rapport Entre L'Individu et Les Objets A Travers La Reconstruction De La Mémoire: L'Exemple du Musée de L'Innocence
Hafızanın yeniden inşası aracılığıyla birey ve nesne ilişkisi: Masumiyet Müzesi örneği
- Tez No: 393161
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ ERGUR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Fransızca
- Üniversite: Galatasaray Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 176
Özet
Bu sosyolojik araştırma, bireyler ve gündelik hayat nesneleri arasındaki toplumsal etkileşim süreçlerini « lieux de mémoire », « actant », « médiateur » kavramlarından yola çıkarak anlamaya odaklanmıştır. « Lieux de mémoire » ya da « hafıza mekanları » kavramı bu araştırmada, bireysel ve/veya kolektif hafızanın gündelik hayat nesneleri etrafında yeniden oluşturulma ya da inşa edilme sürecini göstermek amacıyla kullanılmıştır. « Actant » ve « médiateur » kavramları ise, Aktör-Ağ Teorisi'nde ortaya konulduğu üzere, toplumsal etkileşim süreçlerinin oluşturulması ve sürdürülmesinde etkili olabilen insan olan ve olmayan aktörleri/eyleyenleri temsil etmek amacıyla kullanılmıştır.Araştırma sahası olarak, Türkiye bağlamında gelişmekte olan nostalji unsurunun popüler kültüre eklemlenmesine örnek teşkil etmesi bakımından yazar Orhan Pamuk tarafından aynı adlı romanından uyarlanarak kurulan Masumiyet Müzesi olarak seçilmiştir. Masumiyet Müzesi, gündelik hayat nesneleri aracılığıyla somut olarak mekan deneyimini, metnin kurgusuyla bir araya getirmesi açısından belirtilen nostalji kültürünün ürünleri arasında ön plana çıkmaktadır. Masumiyet Müzesi'nin araştırma sahası olarak belirlenme nedenlerinden biri de, araştırmanın teorik çerçevesinde ortaya konulan ve diğer bölümlerinde de tartışılan « actant », « médiateur » ve « lieux de mémoire » kavramlarının bu sahada gözlemlenebilmesidir. Araştırma boyunca, Masumiyet Müzesi Projesi'nde sergilenen gündelik hayat nesnelerinin hatırlama/unutma pratiğinde ya da hafızanın yeniden inşa sürecindeki eylem yetisine sahip aktörler/eyleyenler olma ihtimali sorgulanmıştır. Bireysel ve/veya toplumsal hafızanın ortaya çıkardığı geçmiş olgusunun/hissinin, bireyler tarafından gündelik hayat nesneleri etrafında ve onlar aracılığıyla nasıl oluşturulduğu ve devam ettirildiği araştırmamızın temel merak konusuydu. Araştırma sorunsalımız doğrultusunda, ilk olarak Masumiyet Müzesi ziyaretçilerinin müzede sergilenen nesnelerle etkileşimleri ve müzenin gerçek ve kurgu olan öğeleri hakkında fikir sahibi olabilmek için katılımcı olarak gözlemler yapılmıştır. Sonrasında ise, Masumiyet Müzesini ziyaret etmiş farklı meslek gruplarından 24 ile 42 yaş aralığında 7 kadın 7 erkek olmak üzere ile toplamda 14 derinlemesine görüşme gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler için belirtilen yaş aralığı, Masumiyet Müzesi'nin ziyaretçi profil yaş aralığında yer aldığı için sabitlenmiştir. Derinlemesine görüşmeler boyunca, görüşmecilere kişisel bilgiler, nesneler tarafından tetiklenen ve yeniden oluşturulan çocukluk ve/veya gençlik anıları, genel olarak gündelik hayat nesneleriyle olan etkileşimleri, kurdukları ilişki biçimleri, Masumiyet Müzesi'nin koleksiyonunda yer alan nesnelerle ilişki kurup kuramadıkları, etkileşimleri, dijital çağda fiziksel nesnelerle kurulan ilişki ve hafızanın algılanma ve tecrübe edilme süreçleri ile ilgili sorular sorulmuştur. Görüşmelerin deşifre edilmesi sonucunda elde edilen dataların ortak temalar altında düzenlemesiyle, araştırma için 6 ana tema belirlenmiştir: Hafızanın seçiciliği ve nostalji, değişen üretim ve tüketim ilişkileri bağlamında nesnelerle kurulan ilişki, nesnelerin aura'sı, nesneler aracılığıyla oluşturulan döngüsel zaman kurgusu ve bireysel stratejiler aracılığıyla oluşturulan zamansal-mekânsal süreklilik. Masumiyet Müzesi'nde sergilenen gündelik hayat nesneleri, hatırlama/unutma pratiği veya hafızanın yeniden inşa sürecinde etkin rol oynayan « actant » olarak sorunsallaştırılmaya çalışılmıştır. Bu sorunsal etrafında, gündelik hayat nesneleri 4 farklı seviyede analiz edilmiştir: İlk olarak, nesneler bireysel ve/veya kolektif hafızanın kristalize olduğu ve yeniden oluşturulduğu hafıza yerleri olarak konumlandırılmıştır. İkincil olarak, sergilenen nesneler şehrin çok kültürlü ve kozmopolit geçmişini ön plana çıkarak, İstanbul'un 1970 ve 1980'ler döneminin gündelik hayatını temsil eden maddi kültürel unsurları olarak dönüştürülmüştür. Üçüncü olarak, bu temsil çerçevesinde geçmişin bu imgesi nostalji hissi veya kurgusuyla tarihsel gerçekliği yansıtıyormuşçasına algılanmaya başlanmıştır. Son olarak ise, gündelik hayat nesneleri aracılığıyla farklı bir zaman-mekan kurgusu/nosyonu oluşturulmuştur.Gündelik hayat nesneleri, bir yanda « actant » olarak diğer aktörler/eyleyenler ile etkileşim ağlarında yer almakta, bir yandan da etkileşimde bulundukları ağları sürekli olarak yeniden oluşturmak ve tanımlamaktadır. Aktörler/eyleyenler ve « actant » lar, aynı zamanda birbirlerini de yeniden tanımlamaktadır. Araştırma bağlamında, görüşmeciler aktörler olarak nesnelerle « actant » larla etkileşimde bulunurken, bu nesneler aracılığıyla ve onların etrafında biyografik anlatılar oluşturmuştur. Bireysel ve/veya kolektif hatıralardan yola çıkarak oluşturulan anlatıların yöneltildiği bir karşı tarafla etkileşimde bulunarak oluşturulmuştur. Bu açıdan, nesneler hem bu etkileşime izin veren bir karşıt taraf kurgulanmıştır. Bununla birlikte, verili etkileşim ağının dışında konumlanan bireyler için gündelik hayat nesnelerin etkileşim ağı içerisinde temsil ettikleri, taşıdıkları ve dönüştürdükleri anlamları alımlayamadıklarını belirtmek gerekmektedir.Hafıza ve nesne ilişkisi ile ilgili olarak, bireylerin geçmişi yeniden canlandırma veya hatırlama şeklinin, geçmişin yerler ve nesneler gibi hafıza mekanlarında taşınma, saklanma ve yeniden oluşturulma sürecine bağlı olduğu araştırma sonuçlarımızdan biri olarak ortaya çıkmıştır. Genel anlamda, geçmiş hatırlanırken, hafızanın yeniden inşa sürecinde birtakım seçimler, yeniden yorumlamalar ve bozulmalar yapılmaktadır. Hafıza, geçmişe ait bazı unsurları şimdiki zamana taşırken, diğerlerini geride bırakmaktadır. Bu bakımdan, müzeler sadece hafızayı koruma altına alan yerler olarak değil, aynı zamanda bireylerin ve toplumsal grupların geçmişleriyle ile olan ilişkilerini şekillendiren söylemlerin, temsillerin de inşa edildiği yerlerdir. Hafızanın bahsedilen seçiciliği, zaman içerisinde bireyler ve/veya toplumsal gruplar için bir süreklilik yanılsaması yaratmaktadır. Hafıza, analojiler üreterek, geçmiş ile şimdiki zamana dair benzerliklerin arasındaki boşlukları doldurarak bireyler için süregelen, devam eden bir oto portre çizmektedir. Bu süreklilik yanılsaması, görüşmecilerin anlatılarında da ortaya çıkmıştır. Görüşmecilerin çoğu, Masumiyet Müzesi'nde İstanbul'un 1970 ve 1980 dönemlerindeki gündelik hayata dair inşa edilen temsiliyet biçimlerinin tarihselliği yansıttığını düşünme eğilimi göstermiştir. Bu doğrultuda, kendi kişisel tarihleriyle, müzede oluşturulan temsil biçimleri arasında bazı analojiler kurmuşlar, benzerliklere vurgu yapmışlardır. Sanayi sonrası toplumsal durumun etkileşimsel, esnek ve geçici gerçekliğinin kalıcı ve bütünlüklü toplumsal yapıların görece deformasyonuna ve sabit toplumsal referans noktalarının ortadan kalkmasına neden olduğu ileri sürülebilir. Bu toplumsal durum, kimliklerin de parçalı ve değişken bir karaktere bürünmesine neden olmaktadır. Kimlikler, çağdaş toplumsal düzende artık kostümler gibi kolaylıkla giyinip, çıkarılmaktadır. Bireylerin anlam dünyalarının parçalandığı bu toplumsal düzenin beraberinde, bir mekana, bir nesneye tutunma ve kök salma ihtiyacını da beraberinde getirebildiği araştırmamızın diğer sonuçlarından biri olarak ortaya çıkmıştır. Araştırmamızın bir takım sınırlılıkları bulunmaktadır. Bunlardan en temel olanı, araştırma sahamızın müze ziyaretçilerinin yaş profiline ilişkin homojenliğiyle ilgilidir. Her ne kadar, Masumiyet Müze'nin genel olarak ziyaretçi yaş profili 25-45 yaş aralığı olarak ortaya çıksa da, bu ziyaretçi grubunun müzedeki nesnelerle etkileşimleri sonucu tetiklenen hafızaları bize araştırmamız için sınırlı ve dolaylı yoldan veriler sunmaktadır. Müzedeki İstanbul gündelik hayatına dair temsillerin 1960 ve 1970 yılları arasındaki dönemde yoğunlaştığını düşünülürse, daha üst bir yaş grubu aralığı bize İstanbul'un şehir kolektif hafızasına dair daha direkt olarak ve daha farklı nitelikte bir veri sağlayabilecektir.
Özet (Çeviri)
This sociological research focuses on the processes of social interaction between individuals and everyday objects around the concepts places of memory,“actant”,“mediator”. The concept of“places of memory”is used to describe everyday objects around which the individual memories and / or collective are reaffirmed and reconstructed in this research. The concepts of“actant”and“mediator”are applied to represent both human and non-human factors that can be determinants of social interactions and their results.We have chosen our research field as the Museum of Innocence as an example of the articulation of the growing culture of nostalgia to the popular culture, both as a novel and a museum. The Museum of Innocence is at the forefront among the products of this nostalgia culture in terms of bringing the fiction with concrete space and experience through everyday objects. We also set this research field because the concepts of“mediator”,“actant”and“places of memory”as outlined in the theoretical framework and discussed in the chapters, are observable in the example of Museum of Innocence. During the research, we questioned the possibility of everyday objects exhibited in the Museum of Innocence acting as actants and mediators in the practice of remembering / forgetting or rebuilding the memory. We were curious about how a sentiment of the past seized by the individual and /or collective memory is built and maintained by the individuals in everyday life through objects? We first conducted the participant observation in The Museum of Innocence to get an idea how our interviewees interact with the exhibits, and the interaction between the real and fictional elements prevailing in Museum of Innocence. In addition, we made a total of 14 semi-structured interviews, with 7 men and 7 women aged 24 to 42 and of different professions - employees in the private sector, student, teacher, director, writer. Due to the fact that this age group is the age profile of visitors to the museum, we have set in this age group for the interviews. During the semi-structured interviews, we asked our interviewees the questions regarding their memories of childhood and adolescence revived by the objects, their report in general with the everyday objects and their interactions with exhibits in the Museum of Innocence, their perception and experience of the memory or memory locations in the digital age. We identify six main themes on the basis of qualitative data: the selectivity of memory and nostalgia, the relationship with the objects in the context of changes in production and consumption relations, the aura of the object, the conception of cyclical time through the accumulation of objects, the space-time continuum through individual strategies.In our research, we have problematized everyday objects exhibited in the Museum of Innocence as the ''actants'' and the mediators of the practice of remembering / forgetting. Around this problematic, we have chosen to analyze the objects four different levels: Firstly, the objects are positioned as places of memory where individual and/or collective memories are crystallized and generated. Second, the objects began to transform into the elements of material cultural of the daily life of Istanbul between the periods 1970s and 1980s, which highlights the multicultural and cosmopolitan texture of the city. Third, in this representation framework, that image of the past is seen as reflecting the historical reality with the notion or feeling of nostalgia through everyday objects. Finally, another type of abstraction, a different notion of spatio-temporality is established through everyday objects.Everyday objects as ''actants'' are involved in a network of interactions with other ''actants'' and actors; and they are constantly reforming networks. The actors and actants redefine each other. In our context, the biographical narratives of respondents are generated through and around objects, when social actors interact with objects or actants. The stories about the individual or collective memories are created by interaction with a sort of counterpart that we address. This way, objects become another that allows interaction and therefore a new creation. It is important to note that objects do not mean or represent the meanings for individuals that are outside of a given interaction network. Some of our interviewees say that they are not able to communicate with these objects, because the museum, with its collection of objects represents a particular social class or social group that has the economic and cultural capital.Regarding the relationship between memory and materiality, in our opinion, the way individuals appropriate the past is linked to how it is preserved or recreated in concrete spaces and objects. While the past is recalled, the selections, interpretations and distortions are made in the (re) construction of memory. The memory selects something, leaving something else behind. So museums reveal themselves not only as sites devoted to the preservation of memory, but they are also where the knowledge, the ideas that shape the individual's relationship and groups with their past are produced. This feature of the memory creates an illusion of continuity over time for individuals or groups. By filling the gap between the past and present or predisposing similarities, creating analogies, memory provides individuals or groups a self-portrait that persists over time. This illusion of continuity is manifested through the stories of our interviewees. Most of them tend to approach the representations of the museum through the reflection (historically) of the daily life of Istanbul between given periods. They refer to certain similarities or similarities or analogies to create representations of the museum with their autobiographies.The new form of social organization that focuses on flexibility, uncertainty, fugacity leads to the relative deformation of the stable and sustainable values and structures and the lack of points of fixed and stable social references. It can be said that this situation remodels the identity in a fluid and variable nature. The new phase of capitalism corrodes the identity structure by making it amorphous, variable and reproducible. Certainly, in such a world, identities, like the costumes can be changed for some time or may be removed. The post-industrial social organization, following the emergence of new forms of digital culture, led to a transformation in the definition and perception of time and space. The spatializing practice of time appears, in our context, as a general trend in the current relationship with the past. The preeminence of the spatial logic of the temporal logic fits the logic of post-industrial social order, resulting in the destruction of about temporality. In our opinion, this fragmented social and temporal order is accompanied by rooting in a place or an object. In this social background, individuals may need for continuity and be conforming to their identities. We can say that the quest for continuity and consistency can be seen as a tendency to collect objects, which also allows remembering the past through them. Based on the recites of our interviewees, this practice helps them to establish a temporal and spatial continuity from the past to the present and the future. This sense of continuity is experienced as establishing a link with the past through these objects, as well as the future thanks to their intergenerational transfer. The objects create a sense of continuity and being part of a continuum in the new fluid social organization. Moreover, the objects leaving a lingering impression or a trace of him, the objects help them to achieve a state beyond the realms of time and space.One of the limitations of our research is homogeneity of our terrain, related to the age of the museum's visitor profile. Even though, the museum's visitor age ranges from 25 to 45 in general terms, individual and/or collective memory of this age range group triggered with the interactions of the daily objects exposed in the Museum of Innocence is limited. Due to the fact that the museum represents the daily life of Istanbul especially between the years of 1960 and 1970, an elderly age range group may have given us more direct access to certain portions of the collective memory of the city, which is represented, in the museum.
Benzer Tezler
- L'articulation des stratégies de résistance et des processus de consentement chez les cols blancs
Beyaz yakalılarda direniş stratejileri ve rıza süreçlerinin eklemlenmesi
AYÇA YILMAZ
Yüksek Lisans
Fransızca
2012
SosyolojiGalatasaray ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ERGUR
- Diasporanın sembolik sermayesi: Atina'da yaşayan İstanbullu Rumların aile fotoğrafları
The symbolic capital of the diaspora: Family photographs of the Rum Istanbulites of Athens
CEREN ACUN
Doktora
Türkçe
2021
AntropolojiGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ Ö. MURAD ÖZDEMİR
- Le rapport des droits de l'homme au politique: Lefort et Rancière
İnsan haklarının politik-olan bağlantısı: Lefort ve Rancière
EYLEM YOLSAL MURTEZA
Doktora
Fransızca
2022
FelsefeGalatasaray ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİYE KARABÜK KOVANLIKAYA
- L'identité masculine dans l'œuvre de Drieu La Rochelle
Drieu La Rochelle'in eserlerinde erkek kimliği
BEREN ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Fransızca
2019
Fransız Dili ve EdebiyatıGalatasaray ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN BEZCİ