Kıraat ilminde dâd harfi
Dâd character in the recitation science
- Tez No: 393548
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER KARA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Din, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Religion, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Arapça
- Üniversite: Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 258
Özet
Daha önceleri Müsned (Himyerî) denilen bir yazı çeşidi kullanan Araplar, daha sonraları bunun yerine Nabâtî'lerden aldıkları bugünkü alfabeyi kullanmaya başlamışlardır. Araplar, yirmi iki harften oluşan bu alfabenin içinde olmayan fakat kendi dillerine ve ses yapılarına uygun olan ve içinde ḍâd harfinin de bulunduğu bazı harfleri de ilave ederek bugünkü alfabeyi oluşturmuşlardır. Arapçadan başka dillerde pek az bulunan ḍâd harfi, Arap alfabesine sonradan ilâve edilmiş, Kur'ân alfabesinin de aslî harflerinden olup, günümüz Arapçasında yazılışı, üstüne konulan bir nokta ile“ص”dan ayrıldığından“ḍâd-ı mu'ceme”, seslendirmede ẓâ/ظا ile benzeştiğinden dolayı da“ḍâd-ı zâiyye”adı ile anılır. Fasih Arapçanın hususiyetlerinden olan ḍâd harfi, telaffuzu dile zor geldiğinden Arapçaya lakap olmuş ve Araplar ḍâd ile konuşan“en-nâtikûne bi'd- ḍâd”diye anılmışlardır. Dil kenarının evveli ile karşısındaki üst azı dişleri arasından çıkarılan ḍâd harfi yumuşak bir harf olup başta istiṭâle sıfatı olmak üzere; ceher, rihvet, iṭbâḳ, istiʿlâ ve nefẖ gibi sıfatlara sahip bir sestir. Ancak, ḍâd harfinin bu özelliğine rağmen, bugün bazı İslâm Ülkelerinde, şiddet sıfatlı bir harf şeklinde telaffuz edilmektedir. Aslında ẓâ temelli bir harf olan ḍâd harfi, aynı zamanda mahreç ve istiṭâle sıfatı hariç, ẓâ harfine çok benzediğinden, âlimler bu iki harfin telaffuzunun birbirine karıştırılmaması hususunda önemli uyarılarda bulunmuşlardır. Ḍâd harfi kendine has mahreci ve istiṭâle sıfatıyla diğer harflerden farklı özelliklere sahip, kalın ve yumuşak sesli, telaffuzu dile ağır gelen, zamanla değişik harfler şeklinde seslendirilen, onun bu özelliklerinden dolayı da belki de en çok tartışmalara konu olmuş ve hakkında kitaplar yazılmış bir harftir. Türkçede bulunmayan ḍâd harfi, Osmanlılar döneminde Arapça asıllı kelimelerde yazı dilinde orijinal hali ile kullanılırken, çoğu kez“z”, bazen de“d”şeklinde telaffuz edilmekteydi. Günümüz Türkçesinde de içinde ḍâd harfi bulunan Arapça asıllı kelimelerde, ḍâd harfi“d”veya“z”olarak yazılıp okunmaktadır.
Özet (Çeviri)
The Arabs who used a type of scripture said Müsned (Himyerî) before began afterwards to use the present alphabet they had received from Nebâtaeans instead of theirs. The Arabs created the present alphabet adding some letters which weren't in this alphabet composed of twenty two characters but conformed to their languages and sound structures and in which there was the ḍâd letter. Dâd letter which resides rarely in languages apart from the Arabic, being added later to the Arabic alpabet and of the basic letters of the Arabic alphabet, as its writing in nowadays Arabic differs from“ص”by the point posed on it, is mentioned as“ḍâd with point”and“ḍâd-ı zâiyye'' as it is in harmony with ẓâ/ظا while performing. Dâd letter which is of the characteristics of the fluent Arabic, because its prononciation is difficult for langue, had been nickname of Arabic and the Arabians were stated as speakers with ḍâd''. ”en-nâtikûne bi'd-ḍâd.“ Dâd letter which goes between the prior of the langue side and molar teeth in front of it, is a soft letter and being an adjective of istiṭâle beforehand, is a sound that has the adjectives like ceher, rihvet, itbâk, isti'lâ and nefh. But in spite of this characteristic of Dâd letter, it is pronounced like a letter with the violence capacity. In reality, as dâd letter which has got zâ basic takes after zâ letter very much at the same time except the origin and an adjective of istiṭâle, the ulema made very important warnings with regards not to involve the prononciation of two letters. Dâd letter which has got different characteristics with its own origine and adjective of istiṭâle apart from the other letters, with its bass and soft sound, its prononciation being difficult for langue, vocalized as different letters in time, is perhaps a very contentious letter because of these characteristics and a lot of books were written about it. While dâd letter which isn't in Turkish being used in the original state of the literary language in the letters of Arabic origin in Ottoman period, it has often been pronounced like ”z“, sometimes ”d“. In nowadays Turkish language in the words which contains dâd letter of Arabic origin, dâd letter is written and read like”d“ or ”z".
Benzer Tezler
- Kırâat ilminde imâm-râvî ilişkisi
The relationship of imâm-ravi in the science of qirâat
İSMAİL ATAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH BENLİ
- Kırâat ilminde usûle dâir üç mesele: İstiᶜâze, Besmele ve İdgâm
Three issues about the method in the science of reading: İstiazah, Basmala and al-İthhaar
ENES TEMEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAT TEMEL
- İbnu'l-Cezerî'nin 'Mukaddime' adlı eserine Anadolu'da yapılmış şerhlerin mukayesesi
A comparison of the annotations on Ibn al Jazari's Muqaddime in Anatolia
ABDULLATİF ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAVUZ FIRAT
- Şâz kıraatlar bağlamında Hasan Basrî kıraatı ve özellikleri
Hasan Basrî and features of his kiraat within the context of Sâz kiraat
MEHMET KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinYalova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHARREM ÖNDER