Otizmli çocuklara sosyal becerilerin öğretiminde anneler tarafından hazırlanarak sunulan sosyal öykü ve video modelle öğretim uygulamalarının karşılaştırılması
Comparing the effects of mother developed and delivered social stories and video modeling intervention on teaching children with Autism spectrum disorders
- Tez No: 394742
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. AHMET YIKMIŞ, PROF. DR. ELİF TEKİN İFTAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Otizm spektrum bozukluğu, sosyal beceriler, aile eğitimi, sosyal öykü uygulaması, video modelle öğretim uygulaması, Autism spectrum disorders, social skills, parent delivered intervention, social stories, video modeling
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Zihin Engelliler Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 243
Özet
Otizm spektrum bozukluğu (OSB) tanısı olan birçok birey sosyal ve bilişsel işlevlerde güçlükler yaşamaktadırlar. Bu nedenle bu tür becerilerin öğretiminde aile bireylerinin de katılımı sağlanarak okul ve ev ortamında sistematik eğitim sunulması gerekmektedir. Bu araştırmanın amacı, OSB olan çocuğa sahip annelerin sosyal öyküleri hazırlama ve uygulama bilgi ve becerisi ile video modelle öğretim uygulama bilgi ve becerisini kazanmaları; her iki aile eğitim programını tamamlayan anneler tarafından sunulan sosyal öykülerin ve video modelle öğretim uygulamasının çocuklarının hedeflenen sosyal becerileri öğrenmeleri üzerindeki etkililik ve verimliliklerinin farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemektir. Ayrıca, çalışmada çocukların hedef sosyal becerileri uygulama sona erdikten sonraki koruma düzeylerinin ve bu becerileri farklı ortamlara genellemeleri üzerindeki etkilerinin incelenmesi de amaçlanmıştır. Aynı zamanda annelerin çalışmanın sosyal geçerliğine ilişkin görüşleri de değerlendirilmiştir. Araştırmaya yaşları 7-11 arasında değişen ve OSB tanılı üç erkek katılımcı çocuk ile onların anneleri katılmıştır. Araştırmada tek-denekli araştırma modellerinden uyarlamalı dönüşümlü uygulamalar modeli kullanılmıştır. Araştırmada uygulama öncesinde annelere sosyal öykü ve video modelle öğretim uygulamalarının nasıl planlanacağı ve uygulanacağını öğretmek amacıyla aile eğitimi oturumları düzenlenmiştir. Araştırmada anneler tarafından hazırlanarak sunulan öğretim uygulamalarının katılımcı çocukların hedef davranışları edinmeleri üzerinde etkili olup olmadığına ilişkin bulgular grafiksel olarak analiz edilmiştir. Bulgular, annelerin sosyal öyküleri %100 doğru olarak yazabildiğini ve %100 doğru olarak video klip hazırlayabildiklerini göstermiştir. Aynı zamanda bulgular, annelerin öğrendikleri her iki öğretim uygulamasını yüksek düzeyde güvenilir olarak uygulayabildiğini,bu becerileri sürdürdüklerini ve farklı becerilerin öğretimine ilişkin öykü yazımına genelleyebildiklerini göstermiştir.Bulgular, sosyal öykü ve video modelle öğretim uygulamalarının hedeflenen becerilerin öğrenilmesinde neredeyse eşit düzeyde etkili olduğunu, katılımcıların edindikleri becerileri öğretim sona erdikten sonra koruduklarını ve genelleyebildiklerini göstermektedir. Verimlilik açısından ise her üç katılımcı çocukta da ölçüt karşılanıncaya değin gerçekleştirilen deneme sayısı, hata sayısı, ölçüt karşılanıncaya değin gerçekleşen öğretim süreleri açısından video modelle öğretim uygulaması sosyal öykü uygulamasına göre daha verimli görülmüştür. Ancak, hedeflenen becerilerde ölçüt karşılanıncaya değin gerçekleşen oturum sayısı açısından iki katılımcı arasında çok az da olsa farklılık görülmüş, bir katılımcı da ise video modelle öğretim uygulaması daha verimli bulunmuştur. Ayrıca yoklama oturumları süreleri açısından karşılaştırıldığında ise; iki katılımcıda video modelle öğretim uygulamasının bir katılımcıda ise sosyal öykü uygulamasının verimli olduğu görülmüştür. Araştırmaya ilişkin annelerin görüşleri incelendiğinde anneler sosyal öykü ve video modelle öğretim uygulamalarının her ikisi için de olumlu görüş bildirmişlerdir.
Özet (Çeviri)
Individuals with autism spectrum disorders (ASD) experience difficulties in social and cognitive skills. Therefore, providing systematic instruction at home and school by ensuring active participation of the parents are crucial. The purpose of the present study was to investigate whether parents acquire developing and implementing the knowledge and skills of developing and implementing the intervention with social stories and video modeling and the effectiveness and efficiency of mother delivered social stories and video modeling on teaching social skills to children with ASD. Besides, the effects of both interventions on maintaining and generalizing the acquired skills were examined in the study. Last but not least, mothers' opinions about the social validity of the study was examined in the study. Three male students with ASD whose ages were between 7-11 years old participated to this study. An adapted alternating treatments design was used in the study. Prior to delivering intervention to children with ASD, a parental training was implemented by the researcher to teach how to develop and implement intervention with social stories and video modeling. Graphical analysis was conducted to see the differential effects of the interventions. Results show that mothers were able to develop social stories and video modeling with 100% accuracy and implemented intervention with high treatment integrity. Moreover the findings also show that mothers were able maintain and generalize the skills of developing social stories and video modeling over time and across behaviors. Effectiveness findings on participants learning show that both interventions were almost equally effective on teaching social skills to children with ASD and they were able to maintain and generalize the acquired skills taught by both interventions. Efficiency findings revealed that intervention with videomodeling was more efficient than social story intervention in terms of number of trials, number of errors and training times through criterion across three participants. There was a minimal difference in terms of number of intervention sessions in two participants and videomodeling was more efficient in one participant. Lastly, in terms of probe session time through criterion intervention with video modeling is more efficient in two participants and social story intervention is more efficient in the third participant. Mothers' opinions about the social validity of both interventions in study are positive in general.
Benzer Tezler
- Anneler tarafından sunulan video modelle öğretimin otizmli çocuklara oyun becerisi öğretmedeki etkililiği
The effectiveness of mother delivered video modeling on teaching play skills to children with autism
FATMA BESLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiUygulamalı Davranış Analizi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ONUR KURT
- Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara sosyal beceri öğretiminde temel tepki öğretiminin etkililiği
Effectiveness of pivotal response training on social skills of children with autism spectrum disorder
FURKAN AKDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEYDA DEMİR
- Otizmli çocuklara rol oyun becerilerinin öğretiminde akran ve yetişkin modelin kullanıldığı video modelin etkililiği ve verimliliği
The effectiveness and efficiency of video modeling where peer and adult model used in teaching role playing skills to children with autism
SUNAGÜL SANİ BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARZU ÖZEN
- Otizmli spektrum bozukluğu olan çocuklara mesleklerin öğretiminde küçük grupta sunulan sabit bekleme süreli öğretimin etkililiği
The effectiveness of constant time delay procedure in teachi̇ng discrimination skills to chi̇ldren wi̇th autism spectrum disorders in small group teaching instruction
SERAP DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARZU ÖZEN
- Otizmli çocuklara kurallı oyunların öğretiminde aşamalı yardımla öğretim yönteminin etkililiği
Using graduated guidance to teach game skills children with autism
DİLEK SARAR BOYRAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZCAN KARAASLAN