Kasidede övgü kalıpları ve divan şiiri öğretimindeki yeri
The praise phrases of kaside and its role in teaching divan poetry
- Tez No: 395249
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. İLYAS YAZAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Divan Edebiyatı, Kaside, Övgü Kalıpları, Eğitim, Yapılandırmacılık, Diwan Poetry, Qasida, Phrase Words, Education, Constructivism in Education
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 480
Özet
Türk Edebiyatı'nın yüzyıllar süren bir periyodunu kapsayan Divan edebiyatında nazmın, nazım biçimleri içinde de kasidenin önemli bir yer vardır. Tevhit, münacat, hicviye, methiye gibi türleriyle kaside konu çeşitliliğine sahip bir nazım biçimi olarak karşımıza çıkmaktadır. Divan şiir geleneğinde oldukça fazla örnekleri verilen kasideler, şairinin estetik duyuşu ve sanat kabiliyetini yansıtan, edebi değeri yüksek övgü şiirleridir. Çalışmamızda kaside geleneği XIV. yüzyıldan başlayarak XIX. yüzyıla kadar yayılan bir dönemin örneklemi seçilmiştir. Yüzyılların genel edebi görünümleri ve tekâmül süreçleri de göz önüne alınarak her yüzyılı yansıtan şairlere yer verilmiş, Yüzyılların edebi özellikleri birbirinden farklı olduğu için seçilen şair sayısı da her yüzyıl için eşit olarak belirlenmemiştir. Her sosyal tabakadan bilhassa birinci sınıf olarak nitelendirilen şairler seçilerek, divanlarının tenkidli metinleri esas alınmıştır. Kasideler konusuna ve yazılış amacına herhangi bir sınırlama getirilmeksizin biçim ve biçem açısından kapsamlı bir incelemeye tabi tutulmuş, kasidelerin ayrıntılı okumaları yapılarak övgü kalıpları tespit edilmiştir. Elde edilen bulgu ve tespitler beyitlerle desteklenmiş, gerek beyitlerin gerekse övgü kalıplarının künye bilgileri çalışmamızda yer almıştır. Kaside geleneğinde kendisine övgüde bulunulan unsurlar dini unsurlar, beşeri unsurlar ve diğer unsurlar olmak üzere üç grupta toplanmış ve memdûhların dile getirilen vasıfları belirlenerek övgü kalıplarının hangi vasıflara yönelik olduğuna açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Övgü kalıplarının anlamsal derinliği, estetik yapılarındaki benzerlik ve farklılıklar ortaya konulmaya, tüm bunlar yapılırken de yüzyılların birbiriyle mukayese edilmesine gayret gösterilmiştir. Divan şairi gözünde kasidenin salt övgüde bulunmak, gerçekçi olmayan söylemlerle, mübalağaya varan bir biçimde memdûhu yüceltmekten ziyade idealin peşinde olmak, toplumun karşısına memdûhu bir rol model olarak sunmak, hatta bu yolla ideal bir toplum yaratmak gibi farklı amaçlara katkıları ele alınmaya çalışılmıştır. Araştırmamızda tespit edilen bulguların divan şiiri ve kaside öğretiminde yapılandırmacılık modeline nasıl uyarlanabileceği üzerinde durulmuştur.
Özet (Çeviri)
In order to make the results presented in our study understandable, the phrase of praise that forms the basis of our study should be clarified. What is meant by phrase of praise is the usage of noun or adjective phrases, metaphors and metonymies used for praising the memduh's in qasidas. While the phrases of praise that are not encountered in every couplet come up in certain parts of couplets, they might as well be extended to the entire couplet. Anthologies of 43 poets including from 14th to 19th century, which were selected by random sampling among first and second class divan poets for this study in order to identify their qasidas.The protective attitude adopted by sultans and senior governors whereby they gathered many talented poets around them through communions of poetry had a considerable effect on formation and development of the relationship between the poets and memduh's, which occupies a very significant place in the tradition of qasida in divan literature. The literary circles that are thus established made it possible to create rich examples of the tradition of qasida, and the poets who were rewarded for their art were always eager to praise their memduh's. The elements that made in praise ode tradition, are the human factors, religious factors and other factors. Memdûh raised the qualifications specified, it attempts to explain the words of praise that for which qualifications. Deep sense of praise words, has revealed similarities and differences in aesthetic design, effort has been made to be compared with each other for centuries. It will be possible to understand by the analysis of six centuries of divan poetry that viewing the qasidas as enclosed literary products that are not related to real life, and poets of qasidas as artists who are broken off from the rest of the society and who work solely with the motivation of reward, by ignoring their artistic talents, social engineering and guidance just because poets reflect the concept of“ideal”. It is inferred from this study that praises made by divan poets on memdûhs based on their traits as real persons should not be considered unrealistic and exaggerated attempts of exaltation. Divan poets, in fact, employed a perspective that served a purpose beyond praise. From that perspective, poets created a figure of“ideal”, who should, as suggested to readers by poets, embody certain qualities.
Benzer Tezler
- El-Fununu'l-Belağiyye Fi Kasideti'l-Burde li'l-Bûsîrî (El-Bûsîrî'nin Kaside-i Bürdesi'nde belagat sanatları)
Rhetorical arts in the poem of Burdah of Al-Bousiri
ABUBAKR AHMED FAQEMOHAMED FAQEMOHAMED
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinFırat ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZAHİR KIZMAZ
- Divan şiirinde fahriye
Fahriye in Ottoman poetry
TUBA IŞINSU İSEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve Edebiyatıİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiYRD. DOÇ. DR. MEHMET KALPAKLI
- Divan şiirinde kaside nesiblerinin yansımaları ve anlatım teknikleri
Introduction parts of one's reclections and narrative techniques in Ottoman poetry
KAMİLE ÇETİN
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET MERMER
- Esadzade Mehmet Çelebi'nin hayatı, edebi şahsiyeti ve divanının tenkidli metni
The Life of Esadzade Mehmet Çelebi, his, hisliterary personality and edition critic of his divan
CAHİT EPÇAÇAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
BiyografiAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. CEVAT YERDELEN
- Şeyh Mehmet Es-Sükûnî'nin na'tının edebî açıdan incelenmesi
A literary study in the prophet's poem by Sheikh Mehmed Al-Sükûni
IBRAHIM ISMAEL JASIM JASIM
Yüksek Lisans
Arapça
2021
Doğu Dilleri ve EdebiyatıBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET FARUK ÇİFÇİ