Demokrat Parti Döneminde Merkez Bankası
Central Bank in the Democratic Party Period
- Tez No: 397507
- Danışmanlar: PROF. DR. NEVİN COŞAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Bu tez çalışmasının amacı, Demokrat Parti döneminde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) para ve kredi politikasının analiz edilmesidir. Bu amacı gerçekleştirmek için ilgili dönem kapsamında TCMB Faaliyet Raporları ve İstatistik Bültenleri, TBMM Zabıt Ceridesi, Maliye Bülteni ve Resmi Gazete kaynaklarından veriler toplanmış ve bu veriler üzerinde içerik analizi yöntemi uygulanmıştır. Demokrat Parti, 1950 yılından önce uygulanan denk bütçe ve denk ödemeler bilonçosu politikasını terk etmiştir. Hızlı ekonomik büyüme hedefini gerçekleştirmek için dış yardımlar ve yabancı kredilere başvurmuş, dış ticarette liberal ekonomi politikalarını uygulamıştır. İhracat, ithalatı karşılayamamış, dış ödemeler bilançosu açığı artış göstermiş, döviz darboğazı yaşanmış, dış borç ödenememiştir. İthal ara mal girdisiyle gerçekleştirilen yurtiçi üretimdeki durgunluğu aşabilmek için ithal ikâmeci üretim tarzı benimsenmiştir. Demokrat Parti, Kamu İktisadi Teşebbüsleri'nin (KİT) sayısını arttırarak, ekonomide devletin aktif rol aldığı bir ekonomi politikası izlemeye yönelmiştir. Yatırımların finansmanı açık bütçe politikasıyla karşılanmaya çalışılmış ve iç borçlanma yoluna başvurulmuştur. Yurtiçi tasarruflar yatırımları karşılamada yetersiz kalmış ve dış borç bulunamamıştır. Bütçe açığı ve yatırımların finansmanı sorununun çözümü olarak TCMB kaynaklarına başvurulmuş ve TCMB konrolünde Amortisman ve Kredi Sandığı kurulmuştur. Para politikası aracı olan zorunlu karşılık varlıkları bu Sandığa yatırılmış, para politikası ve maliye politikası bağımlılığı artmıştır. TCMB ve Amortisman ve Kredi Sandığı, Hazine bonosu, Hazine kefaletini haiz bonolar, Hazine'ye avans, devlet tahvili, ticari senetler avansı aracılığıyla resmi ve özel sektöre kaynak aktarmıştır. Türkiye ekonomisinin parasallaştığı bu dönemde izlenen genişleyici para ve kredi politikası yüksek enflasyona sebep olmuştur. Sermaye piyasasının olmadığı bu dönemde para politikası aracı olan reeskont oranı enflasyonu dizginleyememiştir. Enflasyonu kontrol edebilmek ve döviz darboğazını aşabilmek için Uluslararası Para Fonu ile 4 Ağustos 1958'de İstikrar Programı imzalanmıştır. İstikrar Programı'nda yer alan ilkelere uyulmamış, Amortisman ve Kredi Sandığı ve TCMB kaynakları resmi ve özel sektöre kaynak aktarmaya devam etmiştir. Demokrat Parti, yavaş fakat istikrarlı bir ekonomik büyüme ve iktisadi kalkınma planlaması yerine, mali yıl bütçesini planlama olarak kullanmış ve hızlı ekonomik büyüme oranı hedefini ekonominin ilkelerini dikkate almadan gerçekleştirmeye çalışmıştır. Demokrat Parti döneminde uygulanan genişleyici para ve kredi politikası, ekonominin tasarruf-yatırım dengesini bozmuş, bütçe açığını ve enflasyonu kronikleştirmiş, dış borç bağımlısı bir Türkiye ekonomisi meydana getirmiştir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this thesis is to analyze the monetary and credit policy of The Central Bank of the Republic of Turkey (CBRT) during the period of the Democratic Party (DP). To realize this purpose within the relevant period, data is collected from Annual Reports and Statistical Bulletin of CBRT, Memorandum Ceride of the Grand National Assembly of Turkey, Bulletin of Ministry of Finance, and Official Gazette of the Republic of Turkey, and content analysis method is applied on this data. DP has abandoned balanced budget and balanced external payments which were applied before 1950. To achieve the goal of rapid economic growth DP has resorted to foreign aid and foreign loans, and liberal economic policies were applied in foreign trade. Export did not satisfy import, external balance of payments deficit has increased, currency experienced a bottleneck, external debt has not been paid. Domestic production was carried out using imported intermediate goods. Import substitution policy was adopted to overcome the recession. DP has increased the number of the State-Owned Enterprises (SOEs) and has taken an active role in the etatist economy. The financing of investment were satisfied with deficit budget policy and has resorted to domestic borrowing. Domestic savings were inadequate to satisfy the investment and external debt could not be found. As a solution to the problem of budget deficit financing and investment resources were consulted to the CBRT. The Amortization and Credit Fund was founded in 1953. Reserve requirement assets of the monetary policy instrument was admitted to the Fund, therefore dependence on monetary and fiscal policy has increased. The CBRT and the Fund have been transferring resources to the public and private sectors through Treasury bond, Treasury guaranteed bond, commercial bond, Treasury advance and commercial paper advance. Implemented expansionary monetary and credit policy had and effect on Turkish monetary policies and caused high inflation. Reserve requirement had not been successful in controlling inflation in the absence of capital markets during this period. In order to overcome exchange bottleneck and control the inflation, Stability Programme was signed with the International Monetary Fund on August 4, 1958. Democrat Party did not comply with the principles of the Stability Programme. The CBRT and the Fund have continued to transfer resources to public and private sector. DP has used the yearly financial budget planning without considering the principles of economy instead of slow but steady economic growth and economic development planning. Implemented expansionary monetary and credit policies in DP period had quashed the economy's saving-investment balance, the budget deficit and high inflation rate had become permanent, Turkish economy was made addicted to foreign debt.
Benzer Tezler
- An empirical analysis of business cycles in Turkey
Türkiye'de iş döngülerin ampirik bir analizi
SADIK YILDIRIM
Doktora
İngilizce
2019
EkonomiAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesiİktisat (İngilizce) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL TANAS KARAGÖL
- Cumhuriyet Dönemi'nde Celâl Bayar'ın siyasî ve iktisadî faaliyetleri (1923-27 Mayıs 1960)
Başlık çevirisi yok
İHSAN FUAT ÖZGEN
- Demokrat Parti'nin belediyecilik anlayışı içerisinde Samsun belediyesi örneği
The Democratic Party's understanding of municipality in the case of Samsun
ETHEM MURAT GÜL
- 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın siyasi biyografisi
8th President Turgut Özal's political biography
SAMİ ORÇUN ERSAY
Doktora
Türkçe
2024
Siyasal BilimlerGalatasaray ÜniversitesiSiyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ÖZGÜR ADADAĞ