An investigation on risk analysis methods to be used for the prevention of major industrial accidents
Büyük endüstriyel kazaların önlenmesi için kullanılan risk analiz yöntemleri üzerine bir inceleme
- Tez No: 397808
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. HİKMET İSKENDER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kimya Mühendisliği, Chemical Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kimya ve Süreç Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 119
Özet
Genel olarak endüstri içinde : bir çok tehlike sınıfına giren sanayi kolları vardır. Bu sanayi kollarının en tehlikesi 'Kimya Endüstrisidir'. Var olan bu tehlikeleri ortadan kaldırmaz ve gerekli tedbirleri almazsak, ölümler, yaralanmalar ve yüksek ekonomik kayıplarla ile sonuçlanan büyük kazalar meydana gelmektedir. Büyük Endüstriyel Kazalar tanımı ile, herhangi bir işletmede, kontrolsüz gelişmelerden kaynaklanan ve tesis içinde veya dışında insan sağlığı için anında veya sonrasında ciddi tehlikelere yol açabilen, bir veya birden fazla tehlikeli maddenin sebep olduğu büyük yayılımları, yangınları veya patlamaları ifade etmektedir. Bu çalışmanın konusu olan Büyük Endüstriyel Kazalardan biri 10 temmuz 1976'da İtalyanın Lombardiya bölgesinin Seveso kasabasında küçük bir kimyasal üretim fabrikasında meydana gelmiştir. Triklorofenol (TCP) üretmek için diğer rakip şirketlere göre daha tehlikeli bir reaksiyon kullanılması ve reaktörün yeterince soğutulmadan bırakılmasına olanak sağlayan tehlikeli işletim uygulamaları bu önemli kazanın oluşma nedenleridir. Ekzotermik bir kimyasal reaksiyonun kontrolünün kaybedilmesi, patlama diskinde ve basınç tahliye sisteminde reaktörün içeriğinin atmosfere salınmasına yol açmıştır. Toksik ve korozif kimyasallardan oluşan, fenol, sodyum hidroksit ve 2,3,7,8-tetrachlorodibenzo-p-dioksin (TCDD – 'Seveso Dioksin') içeren bir gaz bulutu çevreye yayılmıştır. Bu zehirli gaz, bu güne kadar bilinen en zehirli gazlardan dioksindir. Kasabada kısa bir süre içinde hayvan ölümleri görülmeye başlanmış, patlamadan 5 gün geçtikten sonra da hastaneye başvurular başlamıştır. Yapılan kontroller sonunda kasabada geniş bir bölgenin tamamen kirlendiği anlaşılmış ve 100 kadar ev tamamen boşaltılmıştır. Dioksin (TCDD) besin zincirine katılan ve etkileri uzun yıllar devam eden tehlike sınıfı yüksek bir kimyasal olduğu için o bölgede halen tarım faaliyeti yapılmamaktadır. Seveso felaketinden sonra Avrupa ülkelerinde endüstriyel kazalara karşı mevcut önlemlerin yetersiz olduğu sonucuna varılarak bir dizi çalışma başlatıldı. O zamanki adıyla Avrupa Topluluğu Konseyi (EC), yapılan çalışmalar sonucunda tehlikeli maddelerle ilgili büyük endüstriyel kazaların kontrolü ve önlenmesi ile ilgili 'Seveso Yönergesi (Direktifi)'ni 24 Haziran 1982 tarihinde yayınladı. Ancak SEVESO Direktifi sonrasında da 1984 Bhopal felaketi başta olmak üzere gerek dünyada gerek Avrupa'da devam eden Büyük Endüstriyel Kazalar sonrasında, bu direktifin etkinliğinin artırılması ve kapsamının genişletilmesi amacıyla 1996 yılında 96/82/EC SEVESO II Direktifi yayınlanmış, 2003 yılın da bir kez daha gözden geçirilerek 2003/105/EC 'Genişletilmiş Seveso II Direktifi' olarak revize edilmiştir. Son olarak da 2012/18/EEC sayılı SEVESO III Direktifi, 26 Haziran 2012 tarihinde AB Bakanlar Konseyin'de kabul edilmiştir. Yeni direktif 1 Ocak 2016 tarihinde yürürlüğe girecektir. Direktifin ana hatları aşağıdaki gibidir : • Direktif'de detaylı şekilde tanımlanan görevlerin yerine getirilmesi için bir yetkili otoritenin belirlenmesi • Kazaların domino etkileri • Arazi Kullanım Planlaması, çevre etkileri • Risk Değerlendirme Metodolojisi ve Kaza Senaryoları, tatbikatlar • Kamu Bilgilendirilmesi • Büyük Endüstriyel Kazalar sırasında uygulanacak dahili ve harici Acil Durum Planlarının (ADP) hazırlanması, gözden geçirilmesi, test edilmesi ve revize edilmesi. • Büyük endüstriyel kazaların araştırılması, raporlanması ve denetimi • Kimyasalların sınıflandırılması, paketlenmesi ve etiketlenmesi Direktif hem sanayiciler üzerindeki hem de üye devletlerin yetkili makamları üzerinde genel ve özel yükümlükleri içerir. İşletmeci, büyük kazaları ve büyük bir kazanın meydana gelmesi durumunda, bunların etkilerini çevre ve insanlara en az zarar verecek şekilde sınırlamak için gerekli tüm tedbirleri almakla yükümlüdür. Direktifin kapsadığı konulardan biride, tesis için Proses Tehlike Analizinin yapılmasıdır. Bir endüstriyel süreçle ilgili potansiyel tehlikelerin değerlendirilmesinin organize ve sistematik bir set oluşturarak yapılmasına 'Proses Tehlike Analizi' denilmektedir. Proses tehlike analizi gerçekleştirmek için çok çeşitli yöntemler olup, bunlardan en bilineni HAZOP'tur. Tehlike ve İşletilebilirlik Çalışması şeklinde bilinen HAZOP, özellikle kimyasal, ilaç ve petrokimya sektörlerinde en fazla kullanılan metoddur. HAZOP çalışması sonucunda eksik yada gerekli Proses Emniyet Bilgileri (Process Safety Information – PSI) ve ayrıca tüm proses tehlikeleri belirleniyor. PSI verileri normal operasyonlardan sapmaların sonuçlarını değerlendirmek için kullanılır. Sonuçlar değerlendirildikten sonra işletme (tesis) için risk derecelendirilmesi yapılarak olasılıkların izin verilen seviyelere indirilmesi amacıyla güvenlik bariyerlerine ihtiyaç duyulup duyulmayacağına karar verilir ve ayrıca sonuçlar bilgisayar program ile ayrıca değerlendirilir. Seveso – II Direktifinin Türkiye mevzuatına uyumlaştıran 'Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik' Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlığınca oluşturulan bir komisyon ile hazırlanarak, 30 Aralık 2013 tarih ve 288867 Mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Mevzuata göre Seveso Kapsamında yapılması gerekenler : • Büyük Kaza Önleme Politika Belgesi (BKÖP) • Güvenlik Raporu • Kantitatif Risk Değerlendirmesinin Yapılması (QRA) • Mümkün Olan En Yüksek Önlem Seviyesi • Güvenlik Yönetim Sistemi Kurulması • Dahili Acil Durum Planı • Harici Acil Durum Planı • Denetimler Belirtildiği gibi Türkiye'de SEVESO II direktifi 30 Aralık 2013 yılında yürürlüğe girmiştir. 1 Ocak 2016 tarihinde SEVESO II AB'de yürürlükten kaldırılacak ve yerini SEVESO III alacak. Bu çalışmanın ana amacı Türkiye'de bulunan önemli endüstriyel tesislerin SEVESO II den SEVESO III geçmesinde katkıda bulunmak, ve örnekleme için BOTAŞ (Boru Hatları ile Petrol Taşıma) A.Ş. tesisi incelenmiştir. Yaşanmış büyük petrol yayılımları, yangınları ve patlamaları örnekler ile verilirken, dünya çapında geçerliliği olan yönetmelikler baz alınarak, yaşanmış tüm bu olayların bir daha yaşanmaması için ve olası risklerin önlenmesi için bu çalışma yapılmıştır. Tesis'de bulunan eksikler belirlenmiş, kantitatif risk değerlendirmesine göre belirlenen kritik ve tehlikeli ekipmanlar ve olası risklere uygun senaryolar yazılmış ve bu senaryoların gerçekleşmesi durumunda tesisin görebileceği zararları ve ekosisteme olacak etkileri yazılım programı ile belirlenmiştir. Elde edilen modellemeler aşağıdaki gibidir : • Yayılım Modeli (Release) • Atmosferik Dağılım Modeli • Pool/Havuz Evaporasyon Modeli • Termal Radyasyon / Yanma Modeli • Patlama Modeli • Kombine Modellemeler
Özet (Çeviri)
Generally in the industry, there are a lot of industry's types within the hazard class. One of the most hazardous types of industry is the Chemical Industry. If we do not eliminate dangers and do not take necessary measurements, the major industrial accidents can be occur with the deaths, injuries and economic losses. Major industrial accidents involving dangerous chemicals pose a significant threat to humans and the environment. However, the use of large amounts of dangerous chemicals is unavoidable in some industry sectors which are vital for a modern industrialised society. To minimise the associated risks, measures are necessary to prevent major accidents and to ensure appropriate preparedness and response should such accidents nevertheless happen. One of the major industrial accident was happened in Italian town of Seveso in 1976. An explosion occured in a TCP (2,4,5 – trichlorophenol) reactor of the ICMESA chemical plant. After the explosion, a toxic cloud containing TCDD (2,3,7,8 – tetrachlorodibenzo – p –dioxin) was accidentally released into the atmosphere. This event became internationally known as the Seveso disaster. In Europe, the catastropic accident prompted the adoption of legistation on the prevention and control of such accidents. The so-called Seveso-Direcitve (Directive 82/50/EEC) and was adopted in 1982 by the Europian Union (EU). The Seveso Directive aims at the prevention of major accidents involving dangerous substances. However, as accidents may neverless occur, it also aims at he limiting the consequences of such accidents not only for human health but also for the environment. SEVESO was later amended in view of the lessons learned from later accidents such as Bhopal, Toulouse or Enschede resulting into Seveso-II (Directive 96/82/EC) in 1996. And also in 2003, Seveso II was revised proposal as Extended Seveso II (Directive 2003/105/EC). Application depends on inventory of dangerous substances, currently defined using CHIP( Chemicals Hazard Information and Packaging for Supply) regulations eg toxic, very toxic etc. But CHIP is on the way out and the CLP(Classification, Labelling and Packaking of Substances and Mixtures ) Regulations are on the way in and without the new Seveso III Directive, Seveso/COMAH would cease to funtion. Lastly, in 2012 Seveso-III (Directive 2012/18/EEC) was adopted by EU and will come into force from 1st January 2016. The main approach stays the same : 3 part strategy : identification; control; & mitigation. Seveso III will have the same component parts: safety management of sites cabaple of producing major accident hazards, emergency planning, land use planning & inspection. It replaces the previous Seveso II directive. The main areas of change in the Seveso III Directive are: • Scope – how the system will move from CHIP classification to CLP – i.e. which substances are in/ out. • Public info – more requirements than in Seveso II. • Inspection - kept the current approach of hazard/risk based inspections. • Correction system - there is currently no legal method for taking substances out of scope the Seveso III Directive i.e. substances which come into scope of the CLP classification but are considered not to have major accident potential. There is currently work going on in Europe to look at this but there is no easy solution as any change would require the Commission to put forward a proposal to amend the Directive. The Directive contains general and specific obligations on both the competent authorities of the member states and industrialists. One of the issues covered by Seveso Directive is to perform Process Hazard Analysis (PHA) for the plants. Process Hazard Analysis is a set of organized systematic assessments of the potential hazards associated with an industrial process. There are varieties of methodologies that can be used to conduct a PHA and the most known methodology is the Hazard and Operability Study (HAZOP). A HAZOP is systematic approach to investigating each element of a process to identify all of the ways in which parameters can deviate from the indented design conditions and create hazards or operability problems. A HAZOP study typically involves using Piping and Instumental Diagrams (P&ID), or a plant model, as a guide for examining every section and component of a process. The Seveso II entered into force in Turkey in 30th December 2013. In 1st January 2016, the Seveso II will dismantle and Seveso III will take place of Seveso II in Europe. The main purpose of this study that contirbutes to great industrial plants which are located in Turkey, to pass from Seveso II to III and exemplary the BOTAS (Petroleum Pipeline Corporation) Inc. plant was analyzed. The hazards and potential risks were determined in BOTAS, and potential scenarios were written for plant and the event of these scenarios, plant's impact on ecosystem and environment are determined by computer programme.
Benzer Tezler
- Sigortada dağıtım ve tutundurma metodları
Başlık çevirisi yok
BANU GÖNENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
SigortacılıkMarmara ÜniversitesiSigortacılık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN GÜRBÜZ
- Kanonik korelasyon analizi üzerine bir inceleme
An investigation on canonic corelation analysis
GÖZDE MENEVŞEOĞLU
- Televizyon stüdyolarında yangın güvenliği ve özel bir stüdyonun fine-kinney risk analizi metoduyla incelenmesi
Fire safety in television studios and investigation of a special studio by fine-kinney risk analysis method
GÖZDE AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
KimyaSakarya ÜniversitesiYangın ve Yangın Güvenliği Anabilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT TUNA
- Ankara güney Çankaya bölgesindeki yapıların sokaktan hızlı tarama yöntemiyle deprem performanslarının incelenmesi ve mevcut yapıların TBDY-2018'e göre doğrusal analizleri
Investigation of earthquake performances of structures inthe south Çankaya region of Ankara by fast street scan andlinear analysis of existing buildings according to TBEC-2018
MUZAFFER EMRE ŞAHİNLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İnşaat MühendisliğiKırıkkale Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞULE BAKIRCI ER
- Makinalarda sıvı halkalı dengeleme sistemleri: Modelleme ve analiz
Liquid ring balancing systems in rotating machinery: Modelling and analysis
SERGÜL ŞANVERDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KENAN YÜCE ŞANLITÜRK