Denge döviz kuru: Gelişmekte olan ülkeler üzerine bir uygulama
The equilibrium exchange rate: An application to developing countries
- Tez No: 399537
- Danışmanlar: DOÇ. DR. M. ŞÜKRÜ ERDEM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 183
Özet
Önemli makroekonomik değişkenlerden biri olan döviz kuru, ülkeler için rekabet gücünün bir göstergesidir. Son yıllarda gelişmekte olan ülkeler, küreselleşmenin etkisiyle döviz kuru dalgalanmalarıyla ve sürekli olarak cari açık sorunuyla karşılaşmaktadır. Özellikle 2000'li yıllarda yükselen reel efektif döviz kuru hareketlerinin olduğu Türkiye gibi çoğu gelişmekte olan ülkede, ulusal paranın değerindeki artışla birlikte cari açığın da arttığı görülmüştür. Bu nedenle reel efektif döviz kurunun denge değerinin belirlenmesi son zamanlarda sürekli tartışılan konuların başında gelmektedir. Türkiye'de, 2001 yılındaki krizden sonra reel efektif döviz kurunun değerlenme eğiliminde olduğu ve buna bağlı olarak aşırı değerli reel efektif döviz kurunun cari açığa katkı yaptığı düşünülmektedir. Bu amaçla çalışmada, Türkiye gibi cari açık sorunu yaşayan 15 gelişmekte olan ülke için 1995-2012 döneminde panel veri teknikleri kullanılarak denge döviz kuru tahminleri yapılmıştır. Buna göre Türkiye başta olmak üzere incelenen ülkelerde denge döviz kurundan sapmalar belirlenerek, reel anlamda kurların değeri tespit edilmiştir. Bu kapsamda denge döviz kuru, döviz kurundaki konjonktürel hareketleri açıklayan Davranışsal Denge Döviz Kuru Yaklaşımı (BEER) ve ekonomide iç ve dış dengeyle uyumlu döviz kurunun elde edilmesini sağlayan Temel Denge Döviz Kuru Yaklaşımı (FEER) ile tahmin edilmiştir. İki yaklaşımla elde edilen denge döviz kuru değerleri ve sapmaların seviyesi karşılaştırmalar yapılarak ekonomik dengeler açısından değerlendirilmiştir. FEER yaklaşımla yapılan analiz sonuçlarına göre, incelenen ülkelerin çoğunda cari reel efektif döviz kuru değerlerinin denge düzeyine yakın olduğu, BEER yaklaşım sonuçlarına göre ise cari reel efektif döviz kuru değerlerinin denge seviyelerinden oldukça farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Buna göre BEER yaklaşımla elde edilen döviz kuru sapmalarının FEER yaklaşıma göre oldukça yüksek olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, bazı ülkelerde reel efektif döviz kurunun denge seviyesine göre düşük seviyede olmasına rağmen, Türkiye gibi bazı ülkelerde reel efektif döviz kurunun yüksek düzeyde olduğu bulunmuştur. Denge düzeyine göre düşük seviyeli reel efektif döviz kuruna sahip ülkelerde cari açık sorununun olması, bu ülkelerin üretim yapılarının ve dolayısıyla ihracatının ithalata bağımlı olduğunu göstermektedir. Aynı şekilde Türkiye gibi denge düzeyine göre yüksek reel efektif döviz kuruna sahip olan ülkelerde de ihracatın ithalata bağımlı yapı sergilediği görülmüştür. Buna göre Türkiye'de reel efektif döviz kurunun denge seviyesine göre yüksek düzeyde olmasının yanında ihracat yapısının ithalata bağımlı olmasının, cari açık seviyesini arttıran unsurlar olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The Exchange rate which is one of the significant macroeconomic parameters, is the indicator of competitiveness for countries. Developing countries have continuously faced with problem of Exchange rate fluctuations and current account deficit with the effect of globalization in recent years. In most developing countries such as Turkey which experienced increase real effective Exchange rate especially in 2000s, the increase in the current account deficit has beeen seen along with an increase in the value of their currency. Therefore, determination of equilibrium real effective Exchange rate has been in the most important place in debate discuss recently. In Turkey, after the crisis in 2001, it is considered that real effective exchange rate tends to be more high level, so national currency appreciation contributes to current account deficit. For this purpose, in this academic stıdy, equilibrium exchange rate is estimated with use of panel data techniques for 15 developing countries having problem of current account deficit such as Turkey in the period of 1995-2012. Accordingly, misalignments from equilibrium exchange rate are specified and the value of the currency in real terms have been identified in the countries examined, in particular for Turkey. In this context, equilibrium exchange rate is estimated by means of the Behavioral Equilibrium Exchange Rate Approach (BEER) explaining the cyclical movements in exchange rate and the Fundamental Equilibrium Exchange Rate Approach (FEER) providing the level of the real exchange rate obtained which is compatible with internal and external equilibrium in economy. Equilibrium exchange rate and level of misalignment obtained is evaluated in terms of economic equilibrium by comparing two approaches. It was found that real effective exchange rate is close to equilibrium level in most countries examined, based on results of analysis with FEER approach, as real effective exchange rate diverges from the equilibrium level considerably in accordance with the result of this analysis with BEER approach. Accordingly, the exchange rate misalignments obtained by BEER approach was found to be very high compared to FEER approach. As a result, it was found that in spite of fact that it is lower than equilibrium level in some countries, real effective exchange rate is very high than equilibrium level in some countries as in Turkey. The problem of current account deficit in countries having lower real effective exchange rate than equilibrium level shows that their production structure and their exports is dependent on imports. Likewise, it was found that there is a structure that export is dependent on import in countries such as Turkey which has higher real effective exchange rate than equilibrium level. Accordingly, it was identified that higher real effective exchange rate than equilibrium level and dependency of export structure to import are two factors that increase level of current account deficit in Turkey.
Benzer Tezler
- Satınalma gücü paritesi teorisi ve Türkiye üzerine bir uygulama: 1980-1998
Purchasing power parity theory and an application for Turkey: 1980-1998
SEMA ÇINAR
- Petrol ve doğal gaz fiyatlarının cari işlemler dengesi üzerindeki etkisi: Kırılgan ülkeler üzerine bir uygulama
The effect of oil and natural gas prices on the current account balance: An application on vulnerable countries
HATİCE YAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
EkonomiTokat Gaziosmanpaşa Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEM KAAN ARSLAN
- İşsizlik, reel döviz kuru ve ham petrol fiyatlarının cari açık üzerindeki etkisi: Türkiye üzerine bir uygulama
Unemployment, real exchange rate on impact of current and crude pertol the price: An application on Turkey
MUSTAFA ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
EkonomiKütahya Dumlupınar Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAVUZ ODABAŞI
- Döviz kuru belirleme yöntemleri ve 1980 sonrası dönemde Türk ekonomisi için bir değerlendirme
The Methods of exchange rate determination and an evaluation for the Turkish economy for the post 1980 period
DENİZ BALAK DEMİRAY
- Uluslararası Para Fonu (I.M.F.) destekli istikrar programları ve 1980 sonrası Türkiye uygulamaları
Stabilization programmes supported by International Monetary Fund (I.M.F.) and post 1980 experiences of Turkey
SEYHUN DOĞAN