Türkiye demiryolu mirası bağlamında dairesel planlı lokomotif depoları ve koruma olasılıkları
Conservation potentialities of roundhouses within the context of turkish raildoad heritage
- Tez No: 414147
- Danışmanlar: PROF. DR. CAN ŞAKİR BİNAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rölöve-Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 324
Özet
Endüstri Devriminde yaşanan iki gelişme; buharlı makinaların gemilerde ve trenlerde kullanılmaya başlanması, ucuz ve hızlı çelik üretim yönteminin icadı, demiryollarının yaygın olarak kullanılmasını sağlayan adımlardır. Demiryolları yolcu taşımacılığında getirdiği yeniliklerin yanı sıra, ham madde ve sanayi ürünlerinin limanlara taşınmasını hızlandırmıştır. Demiryolları; getirdiği bu avantajların fark edilmesi ile kısa zamanda geniş coğrafyalara yayılmış, dünya tarihini değiştirecek önemli etkiler yaratmışlardır. 19. yüzyıl ortalarında; demiryolu obje ve araçlarını muhafaza etmekle başlayan demiryolu mirası koruma çalışmalarında 1970'li yıllara gelindiğinde demiryolu alanlarında yer alan mimari elemanlar ve çevre ile ilgili değerler ve kaygılar dile getirilmiştir. Günümüzde demiryolları endüstri mirası kapsamında değerlendirilirler, demiryolu mirasının tanımının yapılması, korunması için amaç ve kavramların belirlenmesi için çalışmalar sürdürülmektedir. Demiryolu mirasının kapsamını ve çeşitliliğini anlayabilmek için; istasyon alanlarındaki yolcu tesisleri, yük tesisleri ve işletme tesisleri incelenmiştir. İşletme tesisleri içerisindeki dairesel planlı lokomotif depoları, demiryolu alanlarındaki büyük ve başlıca demiryolu konstrüksiyonlarıdır. Demiryolu komplekslerinin işlevini sürdürmesindeki öneminin yanı sıra etkileyici mimarileri ile de dikkate değer yapılardır. Demiryolu alanlarının kültürel sembollerinden biri olan dairesel planlı lokomotif depolarından günümüzde tamamen yıkılmış, bozulma sürecinde, vandalizme maruz kalmış, kentsel dönüşüme kurban edilmiş olanlar mevcuttur. Bu binaların yeniden kullanım ve rehabilitasyonu için farklı seçenekler vardır. Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu koşullar nedeni ile bu dönemde demiryolları imtiyaz sistemi ile inşa edilmiş, demiryolu İşletmeciliği de imtiyaz sahibi gruplar tarafından yapılmıştır. Bu durum Osmanlı Devleti'nin demiryolları ile ulaşmak istediği askeri ve ekonomik hedeflere ulaşamamasının yanı sıra kurtuluş savaşında ve cumhuriyetin erken yıllarında demiryolu işletmeciliğinde zor zamanlar yaşanmasına neden olmuştur . Bu koşullarda Türkiye demiryolu işletmeciliğinin devam etmesinde önemli bir payı olan dairesel planlı lokomotif depoları tespit edilmiştir. Demiryolu mirasımızın önemli bir parçasını oluşturan dairesel planlı lokomotif depolarının tarihi, teknik ve mimari özellikleri incelenerek, koruma çalışmaları için güçlü ve zayıf yönleri, fırsatlar ve tehditler değerlendirilmiştir. Dairesel planlı lokomotif deposu ve donatılarının korunması ve yeniden kullanımı için oluşturulması gereken sistem tanımlanarak, bu sistem içerisinde yer alacak aktörler, yapılacak işleri ve iş programı tarif edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Widespread utilization of railroads was the result of two developments of Industrialization, which are the use of steam engine in ships and trains, and the invention of cheap and fast methods of steel production. Railroads enabled fast shipment of raw materials and manufactured products, as well as passenger transportation. The advantages brought by railroads helped it to spread quickly, causing effects that changed the World history. The conservation of railroad heritage began around mid-19th century with the collections of objects and vehicles; while after 1970's, its meaning has extended concerning architectural assets and environments. Today, railroads are regarded as part of the Industrial heritage, while their publicity and conservation issues are up-to-date academic studies. These studies focus on the definition of a conceptual framework of conservation. In this research, passenger, freight and administrative facilities of station areas are studies in order to understand the scope and diversity of railroad heritage. Roundhouses, as a part of administrative facilities, are major structures of railroad areas. Alongside their functional importance, they also represent an impressive architectural typology. Roundhouses are one of the cultural symbols within railroad areas, however some of them are in deterioration process, exposed to vandalism, sacrificed to urban regeneration, or completely destroyed. There are various choices for the reuse and rehabilitation of these buildings. Ottoman railroads are initially built and conducted by foreign firms, as a result of a system of political privilege. As a result, these railroads did not fully serve Ottoman State's economical and military interests, moreover, it had also negative effects on Turkish Independence War and early Republican periods. Within this context, roundhouses served an important mission to maintain a proper Turkish railroad industry. In this study, roundhouses, as one of the important assets of Turkish railroad heritage are examined by historical, technical and architectural qualities, evaluating their strong aspects, weak aspects, opportunities and threats on conservation issues. A conservation reuse plan is described for roundhouses, defining the actors, events and work program.
Benzer Tezler
- Modern endüstri mirası alanlarının yeniden kullanımı üzerine bir araştırma ve öneri: Bursa ipek iş fabrika alanının yeniden işlevlendirilmesi
A research and recommendation on the modern industrial heritage areas reuse: Re-use of Bursa ipek iş textile mill area
HALİL İBRAHİM CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAYAHAN TÜRKANTOZ
- Selçuk kent alanı içinde Bizans, Selçuklu ve Osmanlı yapıları koruma, onarım sorunları
The Byzantine, Seljuks and Ottoman monuments in the centrum of Seljuks and their protection and repair problems
GÜL ÖKTEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
MimarlıkDokuz Eylül ÜniversitesiRestorasyon Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. AKIN ERSOY
- Turhal şeker fabrikası'nın kültürel ve endüstriyel miras olarak irdelenmesi
Investigation of Turhal sugar factory as a cultural and industrial heritage
NUR AHSEN IŞILDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkYozgat Bozok ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE SAKA AKIN
- Developing an interpretation framework for Eskişehir railway area as a living railway museum
Eskişehir demiryolu alanının yaşayan bir demiryolu müzesi olarak yorumlanması
FATMA SEDA YALÇIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiKültürel Mirası Koruma Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PINAR AYKAÇ LEİDHOLM
- From places of transportation to places of display: The Ankara railway area from the mid- to the late 20th century
Ulaşım mekanlarından sergi mekanlarına: Yirminci yüzyıl ortasından geç yirminci yüzyıla Ankara demiryolu bölgesi
ZEYNEP GÜR
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TOMRİS ELVAN ALTAN