İlkokul dördüncü sınıf Türkçe dersinde dinleme becerilerinin geliştirilmesinde dijital hikayelerin kullanılması
The use of digital stories to develop listening skills in the elementary school fourth grade Turkish course
- Tez No: 415878
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET GÜLTEKİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: İlkokul, Türkçe Dersi, Dijital Hikâye, Dinleme Becerileri, Elementary School, Turkish Course, Digital Story, Listening Skills
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlköğretim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sınıf Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 376
Özet
Dinleme yalnızca günlük yaşamda değil, bireylerin eğitim-öğretim yaşamlarında da çok önemli bir yere sahiptir. Okul öncesi dönemde dinleme becerileri kendiliğinden doğal biçimde edinilir ve gelişir. Okul döneminde verilecek etkili bir ana dili eğitimi dinlediklerini anlayan, sentezleyen ve değerlendiren öğrencilerin yetişmesine olanak sağlamaktadır. Dinleme becerileri, dil ediniminde ve etkili iletişimde kritik bir role sahip olmasına karşın, diğer dil becerileri bakımından üzerinde çok fazla durulmayan bir beceri alanı olarak göze çarpmaktadır. Bu nedenle dil becerilerinin geliştirilmesinde kritik bir rolü olan ilkokul Türkçe derslerinde dinleme becerisinin geliştirilmesine özel bir önem verilmesi gerekmekte ve dinleme becerilerinin geliştirilmesine yeni, özgün ve farklı yöntemlerin kullanılmasına gereksinim duyulmaktadır. Bu yöntemlerden biri de dijital hikâyelerdir. Bu araştırmanın amacı, ilkokul dördüncü sınıf Türkçe dersinde dinleme becerilerinin geliştirilmesinde dijital hikâyelerin etkisinin belirlenmesidir. Karma modelde gömülü deneysel desen kullanılarak gerçekleştirilen araştırma, 2014-2015 öğretim yılı bahar döneminde Eskişehir ilindeki bir ilkokulun 4/D ve 4/E sınıflarında uygulanmıştır. Araştırma kapsamında 4/E deney grubunu, 4/D sınıfı kontrol grubunu oluşturmuştur. Sekiz hafta süren uygulama sürecinde deney grubunda dijital hikâyelere dayalı etkinliklere yer verilmiştir ve bu etkinlikler sınıf öğretmeni tarafından yapılırken, araştırmacı gözlemci görevini üstlenmiştir. Araştırma verileri; dinlediğini anlama testi, dinlemeye yönelik tutum ölçeği, öğretmen ve öğrenci görüşmeleri, gözlem, öğrenme materyalleri, araştırmacı ve öğrenci günlükleri ile toplanmıştır. Araştırmada, Dinlediğini Anlama Testinden (DAT) elde edilen verilerin çözümlenmesinde t testi, Dinlemeye Yönelik Tutum Ölçeğinden (DYTÖ) elde edilen verilerin çözümlenmesinde Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. Nitel verilerin çözümlenmesinde betimsel analizinden yararlanılmıştır ve elde edilen bulgular araştırma sorularına bağlı olarak yorumlanmıştır. Araştırma bulgularına dayalı ortaya çıkan sonuçlar şöyle sıralanabilir: • Deney grubunda bulunan öğrencilerin DAT sontest puanları ile kontrol grubunda bulunan öğrencilerin DAT sontest puanları arasında istatistiksel olarak yüksek düzeyde anlamlı bir fark bulunmuştur. Buna göre, Türkçe dersinde dijital hikâyelere dayalı dinleme etkinliklerinin işe koşulması öğrencilerin dinlediğini anlama becerilerini geliştirmiştir. • Deney grubunda bulunan öğrencilerin DYTÖ sontest puanları ile kontrol grubunda bulunan öğrencilerin DYTÖ sontest puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur. Türkçe dersinde dijital hikâyelere dayalı yapılan dinleme etkinlikleri öğrencilerde dinlemeye yönelik olumlu tutum geliştirmede etkili olmuştur. • Türkçe dersinde dijital hikâyelerle yapılan etkinlikler kapsamında derslerin hazırlık aşamasında öğrencilerin ön bilgilerini harekete geçirmeye, anahtar kelimelerle çalışmaya ve dinleme amacını belirlemeye yönelik çalışmalar yapılmıştır. Öğretmen ve öğrenciler görsel okuma etkinliklerinde dijital hikâyelerin resimlerinden ve bilişim teknolojileri, gazete ve dergi gibi kaynaklardan yaralanmışlardır. Bu etkinliklerin öğrencilerin dinlediğini anlama ve anlamlandırmalarına yardımcı olduğu gözlemlenmiştir. Kendini ifade etme basamağında dijital hikâyelerin konu ve içeriklerine dayalı olarak yapılan yazma ve konuşma etkinlerinde öğrencilerin mantıksal bütünlük içinde, neden-sonuç ilişkilerine dayalı olarak, olayları oluş sırasına uygun bir biçimde ürünler ortaya çıkarmaya çalıştıkları gözlemlenmiştir. Ancak konuşma alanında yapılan hazırlıklı konuşma etkinliklerinde öğrencilerin konuşma becerilerini istenilen düzeyde sergileyemedikleri görülmüştür. Görsel sunu etkinliklerinin bazıları konuşma ya da yazma etkinlikleriyle birlikte yapılmıştır. Öğrenciler görsel sunu alanında; resim çizme, slogan yazma, rol oynama, canlandırma gibi etkinlikler yapmışlar; onların bu etkinliklerde bilişim teknolojilerinden yaralandıkları, sunulara uygun görseller ya da gerçek materyaller kullandıkları gözlemlenmiştir. • Dijital hikâyelere dayalı olarak İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı dinleme öğrenme alanında yer alan dinleme kurallarını uygulama, dinlediğini anlama ve tür, yöntem, tekniklere uygun dinleme alanlarında yer alan kazanımlara yönelik etkinlikler gerçekleştirilmiştir. Bu etkinlikler kapsamında öğrencilerin; - gerek dijital hikâyelerle yapılan dinleme çalışmalarında gerek sesli, paylaşarak okuma ve konuşma etkinliklerinde kurallara uygun dinlemede yer alan kazanımlara uygun dinleme yaptıkları, - ön bilgilerini kullandıkları, dijital hikâyeleri izlerken ve dinlerken seslendirmeyi yapan kişinin vurgu, tonlama ve telaffuzuna dikkat ettikleri, dijital hikâyelerdeki resimlerden yararlanarak dinlediklerini ve izlediklerini anlamlandırdıkları, - dinlediğini anlama becerilerinin geliştiği; ancak ana fikri ve ana duyguyu bulma, dinlediklerinde geçen sorunlara farklı çözümler bulma becerilerinin gelişmediği, - dinleme öncesi yapılan kelime etkinliklerinde öğrencilerin kimi zaman kelimelerin anlamlarını tahmin etmekte zorlandıkları; ancak dinleme sırasında ve sonrasında kelimelerin anlamlarını kavradıkları, - tür, yöntem ve tekniklere uygun dinleme basamağında yer alan kazanımlara yönelik yapılan çalışmalar kapsamında katılımlı dinleme, seçici dinleme, sorgulayarak dinleme, eğlenmek için masal, hikâye, şarkı vb. dinleme ve izleme, grup konuşmalarını ve tartışmalarını dinleme alanlarında etkinlikler yaptıkları, - ses, müzik, efekt, resim gibi çoklu ortam kullanılarak hazırlanan dijital hikâyelerle dinleme öncesi, dinleme sırası ve dinleme sonrası yapılan etkinliklerle dinlemede motivasyonlarının arttığı ve dinlemeye yönelik olumlu tutum geliştirdiği gözlemlenmiştir. • Öğretmen ve öğrenciler dijital hikâye bileşenlerine (müzik, efekt, seslendirme, resim, hikâye içeriği ve kahramanları), dijital hikâyelere dayalı Türkçe derslerine, dijital hikâyeye dayalı dinleme etkinliklerine yönelik olarak; - dijital hikâyelerde kullanılan resim, müzik, efekt ve seslendirmeyi beğendiklerini, - bu bileşenlerin dinlenilen metni anlama, zihinde canlandırma ve metni tahmin etmede yardımcı olduğunu, - müzik ve efektlerin, hikâyelerin duygusunu aktardığını, - Türkçe dersine karşı daha önce olumsuz olan tutumun dijital hikâyelere dayalı etkinlikler sayesinde olumlu yönde değiştiğini, - derse katılımın, derse olan sevginin ve motivasyonun arttığını, - dinleme becerilerinin geliştiğini, - dinlemeye karşı olumlu tutum geliştiğini belirtmişlerdir. • Uygulama sonrasında yapılan görüşmelerde, öğretmen ve öğrenciler dijital hikâyelerin bileşenlerine (müzik, efekt, seslendirme, resim, hikâye içeriği ve kahramanları), dijital hikâyelere dayalı Türkçe derslerinde yapılacak dinleme etkinliklerine, dijital hikâyelerin diğer derslerde kullanılmasına yönelik olarak; - dijital hikâyelerdeki resimlerin animasyon formatındaki gibi hareketli olması, - dijital hikâyelerin seslendirmelerinde farklı seslerin kullanılması, - dijital hikâyelerin resimlerinin çoğaltılması, - dinleme etkinliklerinde yazılı etkinliklerin yanı sıra sözel ve resim çizme gibi etkinliklere yer verilmesi, - dijital hikâyelerin Fen ve Teknoloji, Matematik, Yabancı Dil, Sosyal Bilgiler gibi derslerde kullanılmasına yönelik önerilerde bulunmuşlardır.
Özet (Çeviri)
Listening plays an important role in individuals' daily and education lives. Listening skills are acquired and develop naturally at preschool period. An effective mother tongue education at school makes it possible to raise students who can comprehend, synthesize and evaluate what they listen. Despite its critical role in language acquisition and effective communication, listening in educational environments does not get enough emphasize and is generally neglected. For this reason, it is necessary that listening skills should be focused and developed in Turkish course in elementary education and that new, authentic and different methods should be used to develop listening skills. One of these methods is to use digital stories. The aim of this study is to determine the effect of digital stories on developing listening skills of fourth grade elementary school students in Turkish course. The study was designed in embedded experimental design in mixed methods and was conducted in 4/D and 4/E classes in an elementary school in the city of Eskisehir in the spring semester of the 2014-2015 school year. While the 4/E class was appointed as experiment group, 4/D class was appointed as the control group in the study. During the 8-week implementation process, Turkish lessons were conducted using digital stories and activities were designed depending on the digital stories. While the lesson plans were put into action by the classroom teacher, the researcher observed the process. The research data were gathered through a listening comprehension test, a listening attitude scale, teacher and student interviews, observations, learner materials, student and researcher journals. In order to analyze the quantitative data obtained in the study, t test was used for the listening comprehension test, while Mann-Whitney U test was used for the listening attitude scale, respectively. On the other hand, in order to analyze qualitative data, descriptive analysis was conducted for the other. The findings obtained in the study were interpreted depending on the aims of the study. Depending on the findings of the study, the results are as follows: • When the scores in listening comprehension posttest of both the experimental and control groups were compared, it was found out that there was statistically meaningful difference. Accordingly, the use of digital stories in Turkish course developed the listening comprehension skills of the students in the experimental group. • When the scores in listening attitude scale posttest of both the experimental and control groups were compared, it was found out that there was statistically meaningful difference. The listening activities relying on digital stories had a positive effect for students in the experimental group to develop positive attitude towards listening. • Within the scope of activities based on digital stories, the students did activities to activate their prior knowledge, set the listening aim and work on key words. During the visual reading activities, both the teacher and the students utilized such resources as the pictures of the digital stories, information technologies, newspapers and magazines. It was observed that such activities made it possible for students to comprehend and make sense of what they listened. It was also observed in self-expression activities that the students tried to produce oral and written productions which had logical unity, cause and effect relations, and coherent line in events. However, the students were not able to present the expected speaking skills in speaking activities. Some of the visual presentation activities were conducted within speaking or writing activities. In visual presentation activities, the students drew pictures, wrote slogans, participated in role-playings. During these activities, the students were observed to use information technologies, visuals or realia suitable for their presentations. • During the listening activities based on the digital stories, students conducted activities to accomplish the listening objectives stated in Primary Education Turkish Course Teaching Program. Within the scope of these listening activities, it was observed that the students; - listened to the digital stories, the texts which were read aloud and speeches in compliance with the objectives under the heading of listening rules in the program of Turkish course for 4th year students, - used their prior knowledge, payed attention to the stress, intonation and pronunciation of the person dubbing the digital stories, comprehended and interpreted what they listened and watched by making use of the pictures of the stories, - developed their listening comprehension skills; however, they were not able to determine the main idea and find personal solutions to the problems in what they listened and watched, - had difficulty in predicting the meanings of the words during the pre-listening activities, but comprehended the meaning of those words in during and post-listening, - did attended, selective and quizzical listening; listened and watched tales, stories, songs; listened to the group and classroom discussions within the scope of the objectives under the heading of applying convenient listening type, method and techniques, - had increased motivation and developed positive attitudes in pre, during and post-listening activities. • It was observed from the interviews that both the teacher and students stated their opinions about the components of the digital stories (music, effects, sound recording, pictures, the content, etc.), the Turkish lessons and listening activities based on the digital stories. They stated that; - they liked the pictures, music, effects and sound recording used in the digital stories, - the components of the digital stories helped them to comprehend, visualize and predict what they listened and watched, - the music and effects conveyed the emotion of the digital stories, - they developed positive attitude towards Turkish lessons thanks to the activities based on the digital stories, - the level of participation, motivation in Turkish lessons and sympathy for Turkish course increased, - the listening skills developed, - they developed positive attitude towards listening. • It was also concluded from the interviews that both the teacher and the students made suggestions on the design of the digital stories in terms of music, effects, sound recording, pictures and content, the listening activities based on the digital stories and the use of digital stories in other courses. They suggested that; - the digital stories should be animated as in animated cartoons, - different voices should be used for sound recording, - the numbers of the pictures in the digital stories should be increased, - besides the written activities during the listening activities, other types of oral activities and/or drawing pictures should be included, - digital stories should be used in other courses such as Science, Mathematics, Foreign Language, Social Sciences.
Benzer Tezler
- İlkokul dördüncü sınıf Türkçe dersinde kültürel değerler ve eğitimi: Bir durum çalışması
Cultural values and their education in elementary fourth grade Turkish course: A case study
BAŞAK KASA
Doktora
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAnadolu Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET GÜLTEKİN
- İlkokul dördüncü sınıf sosyal bilgiler dersinde çatışma çözme becerilerinin gelişiminin incelenmesi
Examining the improvement of conflict resolution skills in the elementary fourth grade Social Studies course
ÖMÜR GÜRDOĞAN BAYIR
Doktora
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAnadolu Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET GÜLTEKİN
- İlkokul dördüncü sınıftaki Suriyeli öğrencilerin Türkçe dersinde karşılaştıkları sorunlar
Problems primary school 4th grade Syrian students face in Turkish lessons
REHAM ALHUSSIEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiSınıf Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞEGÜL KARABAY
- Jensen'ın beyin temelli öğrenme modeline dayalı etkinliklerin ilkokul dördüncü sınıf Türkçe dersinde uygulanması
Implementation of activities based on Jensen's brain based learning model in the elementary school fourth grade Turkish course
ASLIHAN ALYILDIZ UĞURLU
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OKTAY AYDIN
- İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama düzeylerinin belirlenmesi
Determining the listening understanding levels of primary school fourth grade students
AYÇIN BATUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ANILAN