Geri Dön

İlk dönem Sünnî makâlât türü eserlerde Şiî fırkaların tasnifi problemi

The problem of classification of Shiīte sects in the works in Sunnī makalāt style of the first period

  1. Tez No: 417596
  2. Yazar: MİNE GÖK
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. İSMAİL YÜRÜK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Tarih, Religion, History
  6. Anahtar Kelimeler: Yetmiş üç fırka, Makâlât, Fırka, Şiî, Sünnî, Seventy three firqah, Makālāt, firqah, Shiīte, Sunnī
  7. Yıl: 2015
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Çukurova Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 265

Özet

Makâlât türü eserler İslâm Mezhepler Tarihi alanında yapılan araştırmalarda başvurulan önemli kaynaklardandır. Sünnî makâlât türü eserlerde Şiî fırkaların nasıl algılandığını ele alan çalışmamızı İslâm Mezhepleri Tarihi açısından son derece önemli olan bu eserlerden Ebü'l-Hasen Ali b. İsmâîl b. Ebî Bişr İshâk b. Sâlim el-Eş'arî el-Basrî (ö. 324/935-36)'nin Makâlâtu'l İslâmiyyin, Ebû'l-Hüseyn Muhammed b. Ahmed b. Abdirrâhman el-Malatî et-Tarâifi el-Askalânî (ö. 377/987)'nin et-Tenbih Ve'r-Red, Ebû İshâk Rüknüddîn İbrâhîm b. Muhammed b. İbrâhîm el-İsferâyînî (ö. 418/1027)'nin et-Tabsir Fi'd-Din, Ebû Mansûr Abdülkahir, b. Tâhir b. Muhammed et-Temîmî el-Bağdâdî (ö. 429/1037-38)'nin el-Fark Beyne'l-Fırak ve Ebü'l-Feth Tâcüddîn (Lisânüddin) Muhammed b. Abdilkerîm b. Ahmed eş-Şehristânî (ö. 548/1153)'nin el-Milel Ve'n-Nihal adlı eserlerine dayalı olarak ortaya koymaya çalıştık. Söz konusu eserler gerek metot, gerekse üslup ve yazılış gayeleri açısından İslâm Tarihinde ortaya çıkan mezhepleri anlama ve açıklama hususunda önemli bir yere sahiptirler. Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Mezhepler Tarihi açısından makalât türü eserlerden ve bu eserlerin öneminden, Şiî fırkalarda kullanılan bazı kavramların anlam ve içeriğinden bahsedilmiş, Mezhepler Tarihinde oldukça önemli bir yere sahip olan yetmiş üç fırka hadisi hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır. Bunun yanında Sünnî makalât geleneğinin ilk temsilcileri ve eserlerine, Şiîliğin ortaya çıkışı ve teşekkül sürecine yer verilmiştir. İkinci bölümde ilk dönem Sünnî makalât yazıcılığında önemli bir yere sahip olan söz konusu olan eserlerde Şiî fırkaların tasnifi, her bir kaynakta yer alan Şiî fırkaların görüşleri yer almaktadır. Üçüncü ve son bölümde ise Sünnî makalât türü eserlerin tasniflerinde takip edilen metotlar, Şiî fırkaların tasnifindeki temel yaklaşımlar, tasnifte esas alınan prensipler, Şiîliğe yönelik eleştirilerin analizi ortaya koyulmuştur. Ayrıca son bölümde Şiî fırkaların sayısal tasnifine ve söz konusu eserlerdeki Şiî fırkaların karşılaştırmalı analizlerine yer verilmiştir.

Özet (Çeviri)

The works in Makālāt style are of the important sources referred in the researches done in the field of History of Islamic Sects. We attempt to set our study, which deals how the Shiīte sects are perceived in Sunnī works, basing on the works such as Makālāt al-Islāmiyyīn of Abū al-Hasen Ali b. Ismā'īl b. Ebī Bishr Ishāq b. Sālim al-Ash'ārī al-Basrī (d.324/935-36), and al-Tanbīh wa al-Radd of Abū al-Husayn Mohammed b. Ahmad b. Abd al-Rahmān al-Malatī al-Tarāifī al-Asqalānī (d.377/987), and al-Tabsīr fī al-Dīn of Abu Ishaq Ruqn al-Dīn Abraham b. Mohammed b. Abraham al-Isfarāyinī (d.418/1027), and al-Farq bayn al-Firaq of Abū Mansūr abd al-Qāhir b. Tāhir b. Mohammed al-Tamīmī al-Baghdādī (d.429/1037-38), and al-Milal wa al-Nihal of Abū al-Fath Tāj al-Dīn (Lisān al-Dīn) Mohammed b. Abd al-Qarīm b. Ahmad al-Shahristānī (d.548/1153), which have important and are of great value from the viewpoint of History of Islamic Sects. They have a great important role in understanding and explaining of the sects emerged in Islamic history by terms of whether their methods or style and purpose of writing. Our study is composed of three sections. In the first section, we mention the works in makālāt style, their importance, and meaning and content of some concepts used by Shiīte sects, and also we attempt to give information about the Hadith of 'seventy three sects', which occupies an importance place in the field of History of Islamic Sects. Besides, we mention the first representatives and their works of Sunnī makālāt tradition, and appearance and formation of Shiīte. The second section includes the classification of the Shiīte sects in the works having importance in writing of Sunnī Makālāt, and views of the Shiīte sects in each works in issue. In the third and the last section, we present the methods followed in classification of the works in makālāt style, the basic approaches to classificiation of Shiīte sects, the principles taken as the base in the classification, analysing of the criticisms directed to Shiism. Also, in the last section, we give place to numerical classification of the Shiīte sects and comparative analysing of the Shiīte sects in the related works.

Benzer Tezler

  1. Abbâsîlerin Fâtımîlerle mücadelesi ve Sünnîliğe etkileri

    The conflict of the Abbasids with the Fatimids and its effects on Sunnism

    BETÜL YURTALAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DinAnkara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET KALAYCI

  2. İlk dönem sünnî kelamında ulûhiyet anlayışı: Tahâvî ve Mâtürîdî örneği

    Conception of deity in first period sunni kalam: Example Tahavi and Maturidi

    MEHMET ŞÜKRÜ KILIÇ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    DinSelçuk Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ŞERAFEDDİN GÖLCÜK

  3. İlk dönem kelamında istidlâl problemi -Mu'tezilî ve Sünnî yaklaşım açısından bir değerlendirme-

    In early period of kalam problem of inference -An assessment by Mu'tazilî and Sunnî approach-

    FATMANUR CERAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    DinSüleyman Demirel Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GALİP TÜRCAN

  4. Delil ve istidlalin mantıki yapısı-İlk dönem sunni kelam örneği

    Logical structure of evidence and inference-with special referance to the early Islamic ortodox theology

    HİLMİ DEMİR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2001

    DinAnkara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. M. SAİT YAZICIOĞLU

  5. Mezheplerin teşekkülü öncesi dönem Sünnî kelâmda Halku'l-Kur'ân meselesi

    The Creation of the Qur'an in the pre-formative period of Sunni theology

    HÜSEYİN TURAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    DinUludağ Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET SAİM KILAVUZ