Türkiye'de planlı dönemde yatırımlar ve yatırımlar üzerine ekonometrik bir çalışma
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 41829
- Danışmanlar: PROF.DR. AHMET GÖKÇEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1995
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 169
Özet
ÖZET Bir ülkenin kalkınmasında üç temel etmen, yetişkin insan gücü, teknolojik ilerleme ve üretim kapasitesini genişletici yatırımlardır. Geleceğe iyimser bakabilmek için bu üç temel etmende iyileşme olması gerekir. Yatırım bir devre içinde üretilen veya ithal edilen mallardan tüketilmeyerek veya ihraç edilmeyerek gelecek devreye aktarılan kısmıdır. Yatırımlar çeşitlerine göre sabit sermaye yatırımı, stok yatırımı, net yatırım, yenileme yatırımı, otonom ve uyarılmış yatırım gibi tasniflendirilebilirler. Yatırımın oluşması için toplumun gelirinin tamamını tüketmeyip, bir kısmını tasarruf etmesi gerekmektedir. Diğer finansman yolları ise dış ve iç borçlanma, merkez bankasının para ihracını arttırması ve bütçe açıklarındaki büyümelerdir. Türkiye'de tasarrufların kompozisyonuna bakacak olursak, özel tasarruflar özel yatırımların üstünde olmasına rağmen, kamu tasarrufları kamu yatırımlarının altındadır. Bunun sonucu olarak da kamu yatırımları iç ve dış borçlanma yolu ile karşılanmaya çalışılmaktadır.Yatırımcılar, karar verirken ilgilendikleri iki unsur, sermaye malının maliyeti ve ilerde getireceğini umduğu gelirdir. Burada girişimciler karar verirken piyasa faiz hadlerini de göz önüne almaktadırlar. Çünkü girişimci sermaye malı alırken, piyasadan, faiz karşılığı boçlanacaktır. Finansman ihtiyacını kendi kaynakları ile karşıladığı durumda da bir faiz getirişinden mahrum kalacak demektir. Bu nedenle de yatırımın beklenen getirişi faiz getirişinden yüksek ise müteşebbüs yatırıma karar verir, aksi durumda da parasını faiz karşılığı değerlendirmeyi tercih eder. Yatırım artışı sağlayan diğer bir konu ise yatırımdan sağlanan gelirdir. Yatırımcı ancak, gelir elde edebileceği yatırımlara karar verir. Çoğaltan ilkesinden hareketle, yatırım sayesinde elde edilen bu gelirin, tamamının harcanmadığı ve tasarruf edilen kısmın yeni yatırımlara dönüştüğü kabul edilir. Yani gelir artışı yeni yatırımlar oluşturur. Gelirin yanında tüketim artışı da bir anlamda yatırımlar teşvik eden bir durumdur. Tüketim artışını karşılamak için, ekonomide eğer yeterli kapasite var ise, yeni yatırımlar yapılır. Diğer bir değişle tüketim artışı uyarılmış yatırımları arttırır. Ancak kapasitenin yeni yatırımlar için yeterli olmadığı durumda, tüketim artışı enflasyon nedenidir.Türkiye'de planlı dönemin başlangıcından beri her plan döneminde %7'lils bir büyüme hızı ve bunun için de GSMH'dan %20'lik bir tasarruf oranı öngörülmektedir. Ancak, beklenen bu hedefler hiçbir plan döneminde istenilen düzeye ulaşamamıştır. Bunun en önemli nedenlerinden biri tasarrufların yeterli düşeyde olmaması ve kıt kaynakların da üretken yatırımlara dönüşmeyip, bir dönem sonraki GSMH'yı arttırıcı bir etki yapamamasıdır. 1963-1965 yılları arasında kredi, fon darlığı ve siyasi istikrarsızlık nedeniyle düşük olan yatırımlar 1965- 1970 arasında ekonomik durumdaki düzelmeyle birlikte yükselmiştir. 1977 'den sonra Dünya petrol sokunun etkisi ile ekonomisi bozulan Türkiye'de üretim ve yatırım için gerekli ithalat yapılamadığı için yatırımlar olumsuz yönde etkilenmiş 1973 yılında toplam SSY'larının GSMY'ya oranı %23 iken bu oran 1980 'de %15'e düşmüş, 1980 'den sonra ise %18-%20 arasında değişmiştir. 1980 'den sonra alman ekonomik kararların da etkisi ile ekonomik açıdan değerli olmayan projeler ve harcamalar kısılmış, yenileme ve idame yatırımları ile üretimi arttıracak yatırımlara Öncelik verilmiştir. 1980 'den sonra alınan bütün ekonomik kararlara rağmen yükseltilemeyen tasarruflar ve o dönemde artış gösteren bankerlerin uyguladığı yüksek faizler karsısındabankalarında faiz arttırmak sorunda kalmaları sonucunda yatırımlar azalmış, mevcut kaynaklar ekonomiyi ve kalkınmayı hızlandıracak şekilde kullanılamamış ve ülkemiz 1980 - 1990 döneminde ekonomik büyüme açısından kötü bir dönem geçirmiştir. Planlı dönemin bacından 1980 'lere kadar kamu yatırımları SSY içinde %60 gibi bir orana sahip olurken, bu oran devletin ekonomik hayattan elini çekme çabaları ile birlikte 1980'den sonra %40'lara düşmüştür. Yatırımlara sektörel bazda baktığımızda kamu kesiminin büyük pay aldığı tarım kesimi yatırımları her plan döneminde azalmaktadır. Son yıllarda kamu kesimi tarım yatırımlarında en büyük payı, büyük bir kaynak kullanımı gerektiren GAP Projesi almaktadır. Proje sonuçlandığı zaman özellikle doğu bölgelerimizin ekonomisinde büyük bir canlanma olması beklenmektedir. imalat sanayi yatırımları ise her plan döneminde ve özellikle özel kesim yatırımlarında SSY içinde önemli pay tutmuşlardır. Ancak 1980'den sonra imalat sanayi yatırımları düşmüş ve kaynaklar konut, gıda ve turizm gibi alanlara kaymışlardır. Hizmet kesimi yatırımları ise son yıllarda önemli ölçüde artmıştır, özellikle ulaşım haberleşme gibi sektörlerin hizmet kesimi yatırımları içindeki payı artarken, eğitim ve sağlık sektörü yatırımlarının payı, artan nüfûs için yeterli olamamıştır.1980 'den sonra yabancı sermaye yatırımlarına daha sıcak bakılmaya başlanmış ve kamu finansman açıklarının karşılanmasında yabancı sermayeye bir finansman kaynağı olarak bakılmıştır. Bunun yanında özellikle turizm sektöründe Yap islet Devret modeli ile yerli ve yabancı ortaklı pek çok tesis ekonomiye kazandırılmıştır. Planlı dönemin basından beri uygulanan yatırım teşvikleri de 1980 'den sonra kapsam ve miktar olarak artmış ve bu teşvikler genelde devlet yükümlülüklerinden muaf tutulma seklinde gerçekleşmiştir. özellikle kalkınması istenilen sektörler ve doğu bölgelerimizdeki yatırımlarda devletin büyük oranlarda teşvikleri olmuştur.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Türkiye'de yapısal uyum politikalarının emek piyasası ve gelir dağılımına etkileri
The Effects of structural adjustment policies on labor market and income distribution in Turkey
ÖZLEM ONARAN
- Devlet yatırım destekleri ve kalkınma bankacılığının reel sektör üretken sabit sermaye yatırımlarıyla ilişkisi: Türkiye'de 1990-2009 döneminin bağıntısal analizi
Relationships of the government investment incentives and development banking with reel sector productive fixed investments: Empirical analysis of 1990-2009 period in Turkey
KUTLU ÇAKIR
- Türkiye'nin dış ticaretinde 1980 sonrası dönemde meydana gelen yapısal değişiminin ekonometrik analizi (1973-1992)
Başlık çevirisi yok
ZEKERİYA MIZIRAK
- Enflasyonist ortamda istihdam politikaları
Employment policies in an enflatonary structure
VELİ KARATAŞ
- Türkiye tarımında mekanizasyon açısından bölgeler arası farklılıklar ve etkili faktörler üzerine bir araştırma
Başlık çevirisi yok
Ö. ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
1990
ZiraatEge ÜniversitesiTarımsal Mekanizasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NUMAN SUNGUR