Bilişsel tempo eğitimi programının 5-6 yaş çocuklarının bilişsel tempoları ve davranış sorunlarına etkisinin incelenmesi
Studying the effect of cognitive tempo education program on 5-6 year-old preschoolers?s cognitive tempo and the level of behavioral problems
- Tez No: 424370
- Danışmanlar: PROF. DR. AYLA OKTAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlköğretim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Okul Öncesi Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 331
Özet
Bu araştırma, okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5?6 yaş çocuklarının bilişsel tempolarının ve davranış sorunları düzeylerinin belirlenmesini, içtepisel bilişsel stile sahip çocuklara uygulanacak eğitim programı ile bilişsel tempolarının düşünsellik yönünde geliştirilmesi yoluyla davranış problemlerinin azaltılmasına katkıda bulunmayı amaçlanmaktadır. Araştırmaya İstanbul İli Ataşehir, Beşiktaş, Bağcılar, Küçükçekmece, Kağıthane, Sarıyer ve Ümraniye ilçelerinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı resmi anasınıfları ve anaokullarına devam eden 5?6 yaşındaki, 295 kız ve 310 erkek olmak üzere toplam 605 çocuk katılmıştır. Araştırmada;1-Çocukların bilişsel tempolarını belirlemek üzere Kagan'ın (1964) MFF Testinden uyarlanarak, Wright (1971) tarafından geliştirilen Kansas Okul Öncesi Çocuklar İçin Düşünsellik-İçtepisellik Ölçeğinin (Kansas Reflection-Impulsivity Scale for Preschool: KRISP) kullanılabilen A formu;2-Çocukların içtepisellik özelliklerine ait öğretmen değerlendirmelerini belirlemek üzere araştırmacı tarafından bu araştırma içinde geliştirilen Okul Öncesi Çocukları İçin İçtepisellik Öğretmen Değerlendirme Ölçeği (OÖÇİÖDÖ)3-Çocukların davranış sorunları düzeylerini belirlemek üzere de Behar (1976) tarafından geliştirilen ve Kanlıkılıçer (2005) tarafından Türkçeye uyarlanan Okul Öncesi Davranış Sorunları Tarama Ölçeği (OÖDSTÖ) kullanılmıştır.Araştırmada Okul Öncesi Çocukları İçin İçtepisellik Öğretmen Değerlendirme Ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışmalarına da yer verilmiştir.Örneklem grubuna uygulanan Kansas Okul Öncesi için Düşünsellik-İçtepisellik Ölçeği'nden (KRISP) elde edilen verilerle içtepisel olarak belirlenen 209 çocuk arasından tesadüfi eleman örnekleme yöntemi ile 46 çocuk deney ve 46 çocuk da kontrol grubu olarak seçilmiştir. Deney grubuna 11 hafta boyunca dönüşümlü olarak haftada 2 ve 3 kez ?5-6 Yaş Okul Öncesi Çocukları İçin Hazırlanan Yoğun Düşünme Eğitimi Programı? uygulanmıştır. Bu süre zarfında kontrol grubu ise okul öncesi eğitimin doğal sürecine bırakılmıştır. Eğitim programı sonrasında her iki gruba da tüm ölçekler tekraren uygulanmıştır. Elde edilen veriler, bir istatistik paket programı (SPSS 17) ile analiz edilmiştir.Bu araştırmanın sonuçları şöyledir;1-Okul Öncesi Çocukları İçin İçtepisellik Öğretmen Değerlendirmesi Ölçeği'nin geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları ile ilgili sonuçları; ölçeğin iç tutarlılık katsayısının Cronbach ? .83 olduğunu, ortaya çıkarmıştır. Yapılan faktör analizleri sonucunda soruların dört faktör altında ağırlık gösterdiği belirlenmiş ve dört alt boyut belirlenmiştir. Buna göre ölçeğin alt boyutları; Acelecilik Alt Boyutu, Güvensizlik Alt Boyutu, Saldırganlık Alt Boyutu ve Tepkililik Alt Boyutu olarak belirlenmiştir. OÖÇİÖDÖ'nin alt boyutları açısından da iyi derecede güvenilirliğe ve ölçeğin zamana göre değişmezlik türündeki güvenilirlik yüksek sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca yapı geçerliliği ve kriter geçerliliğine yönelik çalışmalar sonucunda ölçeğin yüksek geçerliliğe sahip olduğu belirlenmiştir.2-Bu araştırmanın tarama aşaması sonuçları; örneklem dahilindeki çocukların %34,5'inin içtepisel ve %27,1'inin de düşünsel bir bilişsel tempoya sahip olduğunu göstermiştir. Araştırma sonucunda 5-6 yaş okul öncesi öğrencilerinin, tepki süresi arttıkça hata sayısının azaldığı yani daha uzun süre düşünen çocukların daha az hata yaptıkları ortaya çıkmıştır. Aynı zamanda içtepisel çocukların, düşünsel çocuklardan daha çok davranış sorununa sahip oldukları ve öğretmenleri tarafından daha içtepisel olarak değerlendirildikleri belirlenmiştir. Ayrıca, erkek çocukları kızlara göre daha fazla içtepisel olma eğiliminde ve daha çok davranış sorunlarına sahip oldukları; 5 yaş çocukların 6 yaşındakilere oranla daha içtepisel oldukları ve öğretmenleri tarafından daha içtepisel olarak değerlendirildiği; ailelerin ekonomik düzeyi yükseldikçe çocukların tepki sürelerinin uzadığı, hata sayılarının da azaldığı, ailenin gelir düzeyi yükseldikçe çocukların öğretmenleri tarafından daha içtepisel olarak algılandığı ve düşük gelir düzeyine sahip ailelerden gelen çocukların davranış sorunları puan ortalamalarının diğerlerinden yüksek olduğu; anneleri daha düşük seviyede eğitim almış öğrencilerin daha içtepisel oldukları, öğretmenleri tarafından daha içtepisel olarak algılandıkları; çok kardeşi olan çocukların tek kardeşi olan çocuklardan daha içtepisel oldukları, 2 ve daha fazla kardeşi olan çocukların 1 kardeşi olan çocuklardan daha çok davranış sorununa sahip olduğu ayrıca daha hareketli ve dikkatsiz oldukları; anaokuluna devam eden çocukların tepki süresinin daha uzun olduğu ancak hata sayılarında anasınıfı ve anaokuluna devam etmenin etkili olmadığı belirlenmiştir.3-Son olarak; araştırmanın deneysel aşamasının bulguları;5-6 Yaş Okul Öncesi Çocukları İçin Hazırlanan Yoğun Düşünme Eğitimi Programı'nın, çocukların düşünme sürelerini artırıp hata sayılarını azaltarak içtepisel bilişsel tempolarını %80,4 oranında düşünsel bilişsel tempoya doğru geliştirdiğini ortaya koymaktadır. Çocukların %17,4'ü ise daha kısa süre kullanıp daha az hata yaparak hızlı doğrucu bilişsel tempoya doğru gelişmişlerdir, öğretmenleri tarafından daha az içtepisel olarak algılanmışlar ve davranış sorunları düzeyleri büyük ölçüde azalmıştır. Kontrol grubu ise okul öncesi eğitimin doğal süreci içerisinde tepki süreleri uzamış ve hata sayıları azalmış, öğretmenlerine göre içtepisellik düzeyleri de azalmış ve davranış sorunları düzeylerinde anlamlı bir azalma olduğu belirlenmiştir. Ancak belirlenen süre sonunda kontrol grubu çocuklarının %73,9'unun içtepisel olarak kaldığı, ancak %10,9 oranında düşünsel yönde geliştikleri, deney grubu çocukların kontrol grubu çocuklarına göre, öğretmenleri tarafından çok daha az içtepisel olarak değerlendirildikleri ve daha düşük düzeyde davranış sorunları gösterdikleri ancak kavgacılık ve saldırganlıklarında farklılık olmadığı belirlenmiştir. Sonuçlar literatürdeki araştırma bulguları doğrultusunda tartışılarak yorumlanmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to identify 5-6 year-old children?s cognitive tempo and the level of behavioral problems, who are attending preschool and to help these children with impulsive style by applying an education program and developing their cognitive tempo in reflective way. 295 girls and 310 boys totally 605 preschool children who are attending preschool and kindergartens bound to National Ministry of Education in Ataşehir, Beşiktaş, Bağcılar, Küçükçekmece, Kağıthane, Sarıyer and Ümraniye districts of Istanbul participated in this study.In this study;1.To identify children?s cognitive tempo A form of Kansas Reflection-Impulsivity Scale for Preschool: KRISP which was developed by Wright (1971) by adapting Kagan?s (1964) MFF test,2.To determine teacher assessment of children?s cognitive tempo, The Teacher?s Assessment Scale for Preschool Children Impulsivity (OÖÇİÖDÖ) which is developed during the study by the researcher,3.To identify children?s level of behavior problems Preschool Behavior Questionnaire developed by Behar (1976) and adapted into Turkish by Kanlıkılıçer (2005) were used.Moreover, validity and reliability study of Teacher?s Assessment Scale for Preschool Children Impulsivity was also included in the study.Kansas Reflection-Impulsivity Scale for Preschool (KRISP) was applied to the sample group and at the end of the data analysis 209 students were identified as impulsive, then experimental and control groups were formed randomly each including 46 children. Experimential group were given a eleven week ?three times a week- ?Cognitive Tempo (Intensive Thinking) Education Program for 5-6 Year-old Preschoolers?. Control group continued their regular preschool educational program without any change. At the end of the education program all the tests were repeated with both groups. Data gathered from the tests were analyzed with by usined a statistical program (SPSS 17 package program).The findings of the study;1.Results of the validity and reliability study of Teacher?s Assessment Scale for Preschool Children Impulsivity are examined and content validity of the scale coefficient is Cronbach ? .83. At the end of factor analysis items were divided under four sub-dimensions. These are hastiness, insecurity, aggressiveness and reactiveness. It is seen that concerning the sub-dimensions and stability over time the scale has high reliability results. In addition to that at the end of e structure and criteria validity examination it is seen that it has high validity.2.According to the results of the scanning phase of the study 34,5 % of the sample has impulsive, 27,1 % has reflective cognitive tempo. At the end of the study it is observed that when 5-6 year-old children?s response time extended their number of eror decreased that is to say the more the children think the less they make eror. In the meantime impulsive children have more behavior problems compared to reflective children and former ones were considered impulsive by their teachers as well. Furthermore, males tend to be more impulsive than females and they have more behavior problems, 5 year-old children are more impulsive than six year-old and they are considered more impulsive by their teachers as well. It is also seen that when the income level of the parents increase the response time of the children gets longer they make fewer eror. In the same way when the income level of the parents increase teachers perceive students more impulsive and children coming from lower income level families have a higher average score from behavior problems than others. Children, whose mothers have lower education background, are more impulsive and they are perceived more impulsive by their teachers as well. Children with more siblings compared to children with one sibling are more impulsive on the other hand children with two or more siblings have more problem behavior, are more careless and restless than children with one sibling. Another difference is that the response time of children who attended a preschool or a kindergarten is longer than others? but attending a preschool or kindergarten has no effect in the number of eror.3.Finally, at the end of experimential phase of the study it is seen that Cognitive Tempo Education Program for 5-6 Year-old Preschoolers increased their thinking time (response time) and decreased the number of eror and 80.4 % developed their impulsive cognitive tempo towards reflective cognitive tempo. 17.4 % of the children using less time and making fewer eror developed towards faster accurate cognitive tempo so they were considered less impulsive by their teachers and their problematic behaviors decreased a lot. It is determined that, in their natural preschool education process, control group children?s response time extended and the number of eror have decreased, according to their teachers their impulsiveness decreased and their problem behaviors decreased remarkably. Nevertheless, at the end of the specified time 73.9 % of the children in control group were still impulsive and only 10.9% percent of them improved reflectiveness. Children in experimential group were considered less responsive and had less problem behavior by their teachers. There is no significant difference in their aggression aggressiveness. The results were discussed and interpreted in accordance with findings in literature.
Benzer Tezler
- Kendini kontrol eğitiminin okul öncesi çocukların ahlaki ve sosyal kural algıları ile bilişsel tempolarına etkisinin incelenmesi
Examination of effect of self-control training on preschool children's moral and social rules conception and their cognitive tempo
SONGÜL GİREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Eğitim ve ÖğretimSelçuk ÜniversitesiÇocuk Gelişimi ve Ev Yönetimi Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KEZBAN TEPELİ
- Etkileşimli kitap okuma programının okul öncesi dönem çocuklarının bilişsel tempolarına etkisi
The effect of interactive book reading program on the cognitive tempo of preschool children
RUMEYSA YAYLA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimSelçuk ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZDEN KUŞCU
- Okul öncesi (48-60 ay) dönem çocuklarında TÜBİTAK'ın meraklı Minik Dergisi'ndeki etkinliklerin sosyal beceri ve bilişsel tempo düzeylerine etkisinin incelenmesi
Pre-school (48-60 month) social skills and cognitive tempor of theactivities in the interested Tiny Magazine of TÜBİTAK investigation of itseffect on levels
GİZEM ERGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimDumlupınar ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BANU ÖZKAN
- Erken çocuklukta öz düzenleme ile bilişsel tempo arasındaki ilişki
The relationship between cognitive tempo and self regulation in early childhood
FADİME EZGİ YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimAydın Adnan Menderes ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEZAİ KOÇYİĞİT
- Okulöncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocuklarının bilişsel tempoya göre yaratıcılık düzeyinin incelenmesi
According to cognitive tempo. The investigation of creativity levels of 5-6 age children who continue pre-school education
ELİF CEYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Eğitim ve ÖğretimSelçuk ÜniversitesiÇocuk Gelişimi ve Ev Yönetimi Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ İHSAN TURCAN