Panoptikon'dan post panoptikon'a gözetimin soykütüğü
Genealogy of surveillance from panopticon to post panopticon
- Tez No: 425431
- Danışmanlar: PROF. DR. ALEV ÖZKAZANÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Siyasal Bilimler, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Gözetim (Bakış), Panoptikon, Post Panoptikon, Özneleşme, Yersizyurtsuzlaşma, Semiyotik(leşme) Biçimler(i), Surveillance (Gaze), Panopticon, Post-Panopticon, Subjectivization, Deterritorialisation, Semiotics
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Siyaset Bilimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 349
Özet
Bu çalışmanın amacı gözetim olgusundaki değişim ve dönüşümleri panoptikon'daki geçişler üzerinden yorumlamaktır. Panoptikon, gözetimin mekânsal işleyişine göndermede bulunurken, post panoptikon'da gözetim merkezsiz ve akışkan olarak gerçekleşmektedir. Beden, panoptikon'da özneleşmenin mekanıdır, iktidar ilişkilerinin sergilendiği kayıt düzlemi olarak bu ilişkinin gösterge biçimini yansıtır. Dolayısıyla panoptikon, iktidar ilişkileri üzerinden özne ile bedeni, başka bir deyişle soyutluğu ve görüneni birbirine dolayımlayan bir mekanizma olarak anlaşılmalıdır. Buna karşın post panoptikon, özne ile beden arasındaki kopuşları imleyen post modern kavrayışın bir ürünüdür. Post panoptikon, görünen ile anlamlandırılan arasında, Deleuze'cü ifadeyle“çifte-bölünmüşlük”(dividuality) üreterek varoluşun sekanslarını birbirinden koparan bir işleyişe göndermede bulunmaktadır. Bedenin hareketliliği ve görünürlüğüne dayalı olan panoptikon'un aksine post panoptikon, bedenin hareketlerinden bağımsız işleyen özneleşme süreçlerini içermektedir. Gözetimdeki bir diğer dönüşüm,“izleyen-özne”olgusundaki konum değiştirmelerde görülebilir. Panoptikon, iktidar ilişkisinin sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla gözetimin bedenleri sürekli hapsettiği bir mekanlaşmaya işaret ederken, post panoptikon gözetimin toplumsal bir pratik, hatta failleşme biçimi aldığı bir evreye tekabül eder. Bireyler bakış yoluyla kendilerini ve içinde bulundukları sosyal çevreyi anlamlandırmakta, böylece bakış, gerçeği yeniden kurgulamanın (simulation) bir pratiğine dönüşmektedir. Panoptikon'daki dönüşümlerin nihai bağlamı ise iktidar ilişkilerinin dışsal-söylemsel olmaktan çıkarak yerliyurtlulaştırıcı bir olağanlaşmaya doğru kayması ile sonuçlanır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to interpret the both variations and dimensions in surveillance on transitions of panopticon. While panopticon refers to a surveillance-practical processed in a specific spatialization, post panoptic surveillance occurs as a de-centralized and a liquid process. Body in panopticon is the spatial of subjectivization and it reflects the semiotics of this relationship as a coded-space in which the power relations are exposed. Thus, panopticon should be handled as a process mediating subject and body, or the abstract and apparent, over the power relations. Unlike this, post panopticon is a product of postmodern conception implying the break-downs amongs the subject and the body. Post panopticon implies a process which disintegrates the sequences of being by producing dividualization, as Deleuze said, between the apparency and the abstracted. Unlike panopticon, which stands the apparency and mobility of the body, post panopticon includes subjectivization process which occurs free from the movement of bodies. Another dimension in surveillance could be seen in the changing of sites within the fact of the“wiever-subject”. Whereas panopticon implies a spatialization in which surveillance permanently encloses the bodies for providing the sustainability of power relations; post panopticon implies a phase in which surveillance becomes a social practice, even a mode of subjectivization. Indviduals denominate their existence and social environment with gaze, so, the gaze becomes a practice by which people could design (simulate) the reality. The eventual conceptualization of transformations in Panopticon is the locating of the power from external-discoursive to a re-territorializational normalising process.
Benzer Tezler
- Biyo iktidar gözetiminde planlama: Tarlabaşı kentsel dönüşümü örneği
Urban planning under the biopower surveillance: Tarlabaşı urban renewal
SEDA HAYAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Sosyolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN ERKUT
- Türkiye'de içerik denetiminin gelişimi: Hukuksal - sosyal perspektifler ve gelecek projeksiyonları
Evolution of content moderation in Turkey: Legal-social perspectives and future projections
ÇINAR ARK
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Radyo-Televizyonİstanbul Teknik ÜniversitesiBilim, Teknoloji ve Toplum Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUNCAY ZORLU
- Panoptikondan post-panoptikona geçişte sınırların dönüşümü
Transformantion of borders in the transition from panopticon to post-panopticon
AYŞE NUR TAŞTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
FelsefeBursa Uludağ ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KASIM KÜÇÜKALP
- L'art performance en Turquie à la lumière des théories post-structuralistes et féministes
Postyapısalcı ve feminist teori ışığında Türkiye'de performans sanatı
NURDAN DURMAZ
Yüksek Lisans
Fransızca
2019
Sanat TarihiGalatasaray ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ERGUR
- Panoptikon'dan Big Brother toplumuna geçişte iktidarın işleyişinin kesintiye uğratılması bağlamında 17 Aralık süreci
The peri̇od of December 17 i̇n the context of the i̇nterrupti̇on of operati̇on of the government i̇n the transi̇ti̇on from panapci̇on to Bi̇g Brother soci̇ety
ELİF TANER
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
GazetecilikAtatürk ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN TEMİZTÜRK