Doğu anadolu yerel buğday çeşitlerinin Erzurum koşullarındaki performansı ve soğuğa dayanıklılık derecelerinin belirlenmesi
Determinaton of performance and cold tolerance of east anatolian wheat landraces under Erzurum conditions
- Tez No: 426064
- Danışmanlar: PROF. DR. METİN TOSUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tahıllar ve Yemeklik Baklagiller Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Bu çalışmada Doğu Anadolu Bölgesinden toplanarak saflaştırılmış 180 yerel genotip ve 5 adet tescilli çeşit Erzurum ekolojik koşullarında, kuru şartlarda, 2012-2013 ve 2013-2014 ürün yıllarında augemented deneme deseninde denenmiştir. Denemede yer alan genotiplerin verim ve verim unsurları, bazı kalite özellikleri ve bu özellikler arasındaki ilişkiler belirlenmiş, genotiplerin soğuğa dayanıklılık dereceleri tespit edilmiştir. İncelenen özellikler yönünden iki yıllık ortalama sonuçlara göre yerel genotiplerin (YG) ve tescilli çeşitlerin (TÇ) ortalamaları şu şekilde olmuştur. Bitki boyu 56,25 - 108,75 cm, YG:84,61 cm ve TÇ:89,17 cm; m2'de başak sayısı 87,67 - 489,67 adet, YG:243,41 adet ve TÇ:298,50 adet; başak uzunlukları 4,51 - 13,43 cm, YG:10,07 cm ve TÇ:10,78 cm; başakta tane sayısı 16,51 - 51,35 adet, YG:29,19 adet ve TÇ:43,83 adet; başakta tane ağırlığı 0,73 g - 3,15 g, YG:1,35 g ve TÇ: 2,58 g; tane verimleri 114,99 - 352,49 kg/da, YG:155,65 kg/da ve TÇ: 275,19 kg/da; 1000 tane ağırlığı 28,05 – 55,13g, YG:41,16 g ve TÇ:36,25 g; hektolitre ağırlığı 71,83 – 84,83 kg, YG:81,61 kg ve TÇ:80,53 kg; zeleny sedimantasyon değerleri 21,58 – 56,92 ml, YG: 34,25 ml ve TÇ: 35,33 ml; protein oranı %11,93 – 15,94, YG:%14,27 ve TÇ: %14,23 olarak belirlenmiştir. Tane verimi ile bitki boyu, m2'de başak sayısı, hektolitre ağırlığı arasında pozitif ve çok önemli; 1000 tane ağırlığı, başaklanma gün sayısı ve protein oranı arasında negatif ve çok önemli; tane verimi ile zeleny sedimantasyon değeri arasında negatif ancak önemsiz bir korelasyon olduğu tespit edilmiştir. Genotiplerin soğuğa dayanabilme dereceleri incelendiğinde -13°C'de tüm tescilli çeşitler ve 28 yerel genotip; -15°C'de Gerek 79 çeşidi hariç diğer tescilli çeşitler ve 7 adet yerel genotip; -17°C'de Alparslan ve Doğu 88; -19°C'de ise yalnızca Alparslan çeşidinin canlı kaldığı belirlenmiştir. Soğuğa dayanıklılık, verim ve verim unsurları ve kalite özellikleri açısından bazı genotiplerin yüksek kapasiteye sahip oldukları görülmüş ve bu genotiplerin ıslah hedeflerine göre gen kaynağı olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
The study was carried out under dry conditions of Erzurum using 180 local wheat landraces purified from collected from Eastern Anatolia Region and 5 cultivar in 2012-2013 and 2013-2014 growing seasons based on augmented experimental design. Yields and yield components of some quality characters, correlations among these characteristics and degree of adaptability of these genotypes were determined in cold conditions. Plant height, number of spikes per square meter, spike length, number of spike grains, spike grain weight, grain yield, 1000-grain weight, hectoliter weight, zeleny sedimentation value and protein content according to two years results, local and registered varieties were measured as 56,25-108,75 cm; 84,61-89,17 cm, 87,67-489,67 pieces; 243,41-298,50 pieces, 4,51-13,43 cm; 10,07-10,78 cm, 16,51-51,35 pieces; 29,19-43,83 pieces, 0,73-3,15g; 1,35-2,58 g, 11,99-35,49 kg/da; 115,65-275, kg/da, 28,05-55,13 g; 41,16-36,25 g, 71,83-84,83 kg; 81,61-80,53 kg, 21,58-56,92 ml; 34,25-35,33 ml and 11,93-15,94%; 14,27-14,23% respectively. Correlations were between grain yield and plant height, number of spikes per square meter, hectoliter weight positive and highly significant, between 1000-grain weight, number of heading days and protein content negative and significant, between grain yield and zeleny sedimentation negative and as not significant. When withstand ability degree of genotypes in cold temperature were investigated all cultivars and 28 local genotypes in -130C, except Gerek79 all of the other registered varieties and 7 local genotypes in -150C, Alparslan and Doğu 88 in -170C and Alparslan in -190C were sruvived. As a result it was seen that in terms of cold resistance, yield, yield components and quality features some genotypes had high capacity which can be used as genetic resources in breeding programs.
Benzer Tezler
- Güneydoğu Anadolu Bölgesi yerel makarnalık buğday çeşitlerinin kök ve kardeş gelişiminin verim ve verim öğeleri üzerine etkisi
The Effect of rooting and trillering on yield and yield components of durum wheat landiaces in south east Anatolia region
ERDEM YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
ZiraatDicle ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURMUŞ ALİ ATALAY
YRD. DOÇ. DR. AYDIN ALP
- Doğu Anadolu bölgesinde yetiştirilen bazı buğday ve arpa genotiplerinde soğuğa dayanıklılık ve vernalizasyon ihtiyacının belirlenmesi
The Determination of cold hardiness and vernalization requirement on some wheat and barley genotypes grown in Eastern Anatolia region
TELAT YILDIRIM
- Kırik buğday genotiplerinin bazı tarımsal ve kalite özellikleri ile soğuğa dayanıklılık bakımından değerlendirilmesi
Evaluation of Kırik wheat populations in terms of cold resistance, some agricultural features and quality
BERRİN DUMLU
- Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri buğday alanlarında tahıl kist nematodu türlerinin (Heterodera avenae group) belirlenmesi ve bazı buğday genotiplerinin heterodera avenae (wollenweber, 1924)'ye karşı dayanıklılığının araştırılması
Determination of cereal cyst nematodes (Heterodera avenae group.) on cereal fields in eastern mediterranean and southeast anatolaian regions and investigation of some wheat genotypes resistance aganist to heterodera avenae (wollenweber, 1924)
MUSTAFA İMREN
- A Novel method for developing microsatellite markers and seuence analysis of wheat disease resistance gene analogs
Yeni bir metodla mikrosatelit belirleyicilerinin geliştirilmesi ve buğdayda hastalığa dirençlilik geni analoglarının sekans analizi
ERDOĞAN EŞREF HAKKI
Doktora
İngilizce
2000
BiyoteknolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBiyoteknoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MAHİNUR S. AKKAYA
PROF. DR. AYKUT KENCE