Atık yönetiminde sürdürülebilirlik ve yaşam döngüsü değerlendirmesi
The sustainability and life cycle assessment on waste management
- Tez No: 426870
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. ENDER ÇETİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Bu çalışmada,“Atık Yönetimi'nde Sürdürülebilirlik ve Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi”konusu kapsamında tıbbi atıklar ele alınmış ve tıbbi atık yönetimi dahilinde bir yaşam döngüsü değerlendirmesi gerçekleştirilerek sürdürülebilirlik konusu irdelenmiştir. Türkiye'nin nüfus açısından en kalabalık şehri ve en büyük metropolü olan İstanbul için tıbbi atıkların yönetimi önemli bir sorundur. Çoğu sağlık kuruluşunda, bu atıklar uygun şekilde ele alınmamakta ve toplama, ayırma, depolama ve bertaraf işlemleri sırasında insan ve çevre sağlığı açısından risk oluşturacak yanlış uygulamalar gerçekleştirilmektedir. Patolojik ve enfekte özelliklerinden dolayı hastalık yapıcı etkisi olan bu atıklar, uygun şekilde yönetilmezse toplum sağlığı için ciddi tehlikeler oluşturabilecek potansiyele sahiptir. Ayrıca atıkların oluştuğu noktada, yani kaynakta uygun ayırma işlemlerinin yapılmaması, tehlikeli tıbbi atık miktarını ve dolayısıyla özel bertaraf metodlarına başvurma oranını artırmaktadır. Bu da çevre ve insan sağlığı üzerinde daha fazla olumsuz etki ve risk anlamına gelmektedir. Tüm bu etki ve risklerin önlenmesi veya minimuma indirilmesi için; tıbbi atıkların yönetimi kapsamında ülke çapında politikalar oluşturulması, atık yönetiminin iyileştirilmesi hususunda kamu ve özel sektörün birlikte hareket etmesi ve uygun metodların geliştirilmesi ve uygulanması önemlidir. Mevcut tıbbi atık yönetiminin iyileştirilmesini ve bu sayede atık yönetiminde sürdürülebilirliğin sağlanmasını hedef alan bu çalışmada; İstanbul sınırları içindeki sağlık kuruluşlarından kaynaklanan atıkların bertarafı için oluşturulan farklı yönetim senaryolarının çevresel performansları karşılaştırılarak, çevre üzerindeki olumsuz etkileri daha az olan senaryonun belirlenmesi amaçlanmıştır. Mevcut durumu yansıtan atık yönetim sistemi Senaryo 0 olarak adlandırılmış ve temel senaryo olarak ele alınmıştır. Oluşturulan diğer senaryolar ise Senaryo 1, Senaryo 2, Senaryo 3 ve Senaryo 4 olarak adlandırılmış ve karşılaştırma işlemleri temel senaryo esas alınarak yapılmıştır. Karşılaştırma metodu olarak, Yaşam döngüsü analizi (YDA) seçilmiş ve çalışmalar dünya çapında en çok tercih edilen YDA programlarından birisi olan“GaBi Education”isimli bilgisayar tabanlı yazılım kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Tıbbi atık yönetiminin iyileştirilmesi hususunda özellikle kaynağında ayırma işlemlerinin önemine değinilmiş ve esas iyileştirmenin ancak tehlikeli tıbbi atık miktarının azaltılmasıyla sağlanabileceği vurgulanmıştır. Bununla birlikte; atık minimizasyonu uygulamalarının doğal kaynak tüketimini azaltma yönündeki katkısına ve böylece sürdürülebilir bir atık yönetiminin sağlanması hususundaki katkısına da değinilmiştir. Her bir senaryonun çevresel etkilerinin değerlendirilebilmesi için, GaBi Education yazılımı bünyesinde yer alan“CML 2001”etki analiz metodu ve bu metod kapsamındaki etki kategorileri kullanılmıştır. Tüm senaryoların esas işlevi, İstanbul ili sınırları içinde oluşan ve sağlık kuruluşlarından kaynaklanan atıkların güvenli bir şekilde bertarafı olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada; sağlık kuruluşlarından kaynaklanan atıklar genel olarak“evsel nitelikli, tehlikeli olmayan atıklar”ile“özel önem ve dikkat gerektiren, tehlikeli tıbbi atıklar”olarak iki ana kategori halinde ele alınmıştır. Senaryolar kapsamındaki bertaraf metodları ise düzenli depolama, yakma ve buharla sterilizasyon olarak belirlenmiştir. Ayrıca yakma ve düzenli depolama işlemleri neticesinde gerçekleşen enerji geri kazanımı da senaryolara dahil edilmiştir. Bu çalışma vasıtasıyla vurgulanan en önemli konu; öncelikle atıkların oluşmadan önce önlenebilmesi yani atık minimizasyonu uygulamalarının yapılması ve böylece sürdürülebilir atık yönetiminin sağlanması; ikincil olarak da atıkların kaynağında ayrılarak tehlikeli tıbbi atık miktarının azaltılması ve özel bertaraf metodlarına daha az ihtiyaç duyulmasıdır. Tüm bu uygulamalar atık yönetiminde iyileştirmenin temel prensipleri olarak ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
In the scope of“The Sustainability and Life Cycle Assessment on Waste Management”, medical waste was approached and sustainability was adressed while conducting a life cycle assessment in this study. The management of medical waste is an important issue for Istanbul which is the most populated and the biggest city of Turkey. This type of waste is not handled properly in most health care institutes, and inappropriate practices, which put environment and human health at risk, are performed during the collection, segregation, storage and disposal. If not managed accordingly, this pathalogical and infectious waste has the potential of serious hazard to the public health. Moreover, the amount of hazardous medical waste and thus demand for specific disposal methods increases due to lack of appropriate segregation practices at the source of the waste. So this means more impacts and risks on the environment and human health. In order to prevent or minimize these impacts and risks; it is important to establish policies for management of medical waste throughout the country as well as the public and private sector act together to improve the waste management, and to develop and implement proper methods. In this study, whose goal is to improve current medical waste management and thus ensuring the sustainability, it is aimed to determine the scenario which has minimum impacts on the environment by comparing the environmental performances of different scenarios that were created for disposal of the waste generated by the health care institutes in Istanbul. The current waste management system is called Scenario 0 and discussed as the basic scenario. The other scenarios created are called as Scenario 1, Scenario 2, Scenario 3 and Scenario 4, and the comparison is performed based on the basic scenario. Life Cycle Assessment (LCA) was chosen as the comparison method, and the studies were performed using GaBi Education which is one of the most preferred LCA softwares of the world. The particular importance of waste segregation at source regarding the improvement of medical waste management was mentioned, and it was emphasised that main improvement could only be acchieved by hazardous medical waste minimization. In addition to this, the contribution of waste minimization practices to the reduction of natural resource consumption, and so to ensuring a sustainable waste management were also mentioned. To be able to evaluate the environmental impacts of every scenario, the“CML 2001”impact assessment methodology within GaBi Education and its impact categories were used. The main function of every scenario was designated as the safe disposal of waste that was generated by the health care institutes in Istanbul. In this study, waste is discussed in two different categories which are“domestic, non-hazardous waste”and“specific, hazardous medical waste”. The disposal methods within the scope of the scenarios were determined as landfill, incineration and steam treatment. The energy recovery as a result of incineration and landfill were also included in scenarios. The most important thing that was emphasised through this study is to prevent waste before it was generated, in other words performing waste minimization practices, and so ensuring sustainable waste management. Secondly, minimizing hazardous waste by segregating them at source in order to be able to demand specific disposal methods less was also emphasised. All of these practices were discussed as the basic principles for the improvement in waste management.
Benzer Tezler
- Adopting sustainable waste management practices in selected household wastes with green energy approach via life cycle assessment
Seçilmiş evsel atıklarda sürdürülebilir atık yönetimi uygulamalarının yeşil enerji yaklaşımı ve yaşam döngüsü değerlendirmesi ile benimsenmesi
SEZA BARIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Çevre MühendisliğiBoğaziçi ÜniversitesiÇevre Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN CILIZ
- The most appropriate integrated solid waste management plan targeting circular economy
Döngüsel ekonomiyi hedefleyen en uygun entegre katı atık yönetim planı
SEVIL TUTUNCHIAN
Doktora
İngilizce
2023
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiEnerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MAHMUT ALTINBAŞ
- Sustainable developments in textile industry
Tekstil sektöründeki sürdürülebilirlik gelişmeleri
EBRU AKDUMAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik ÜniversitesiTekstil Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALE KARAKAŞ
- Environmental and economic assessment of zero waste management
Sıfır atık yönetiminin çevresel ve ekonomik sonuçlarının değerlendirilmesi
KADRİYE ELİF MAÇİN
Doktora
İngilizce
2023
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN ATİLLA ARIKAN
DOÇ. DR. ANDERS DAMGAARD
- Simulation and life cycle assessment of combined bioheat and biopower plant using hungary oak (Quercus frainetto L.) coppices as a feedstock
Macar meşesi (Quercus frainetto L.) baltalıklarını hammadde olarak kullanan birleşik biyoısı ve biyogüç santralinin simülasyonu ve yaşam döngüsü analizi
FAHRİYE ENDA TOLON
Doktora
İngilizce
2024
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiEnerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİLİZ KARAOSMANOĞLU