Ortaçağ kültür tarihi kaynağı olarak İbn Hallikân'ın Vefeyâtü'l-A'yân adlı eseri
Cultural history of the Middle Ages as sources of İbn Hallikainen Vefeyâtü'l - A'yân work called
- Tez No: 427557
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA SABRİ KÜÇÜKAŞCI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: İbn Hallikân, Vefeyâtü'l-A'yân, kültür, medrese, âlim, Ibn Khallikan, Wafayat al-A'yan, culture, education, madrasah, scholar
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 272
Özet
İslam dünyasında İbn Hallikân olarak tanınan Ahmed b. Muhammed 608'de (1211) Erbil'de dünyaya geldi. İlim ile iştigal eden bir aileye mensup olması onu erken yaşta babasını kaybetmesine rağmen küçüklüğünden itibaren ilim öğrenmeye hevesli kıldı. İlk eğitimini Erbil'de babasının medresesinde aldıktan sonra, önce Musul'a daha sonra Halep ve Şam'a giderek dinî ilimlerde kendisini yetiştirdi. Ailesinin tanınması avantajını kullanarak birçok meclise girdi ve devlet adamlarıyla münasebetini sıkı tuttu. Moğol istilasıyla Suriye'deki durum kötüleşince hem daha iyi bir eğitim görmek hem de yeni hocalarla tanışmak için Mısır'a gitti. Mısır'da özellikle şair ve ediplerle karşılaştı ve onların meclislerine katılarak Arap şiirinin ve edebiyatının tüm inceliklerini öğrendi. Bulunduğu ilmî ortamlarda gördüklerini kayıt altına aldı ve geniş bir kütüphane oluşturarak Vefeyâtü'l-a'yân'ı yazmaya karar verdi. Mısır kadı nâibi olan İbn Hallikân, Memlük sultanı Kalavun tarafından Şam kâdılkudâtlığına atandı ve on sene görev yaptı. Kadılık görevinden azledilince Mısır'a dönüp müderrislik yaptı ve eserinin önemli bir kısmını da bu dönemde telif etti. Vefat ettiği 680 (1281) yılına kadar kaynakları araştırmaya ve eserini yazmaya devam etti. İbn Hallikân, Vefeyâtü'l-a'yân'ı, İslâm dünyasının o dönemde Moğol ve Haçlı istilasına uğraması, şehirlerin yakılıp yıkılması, âlim ve edebiyatçıların öldürülmesi gibi olumsuz durumlar nedeniyle merak edilen sorulara cevaplar vermek, şehirleri ve ülkeleri tanıtmak ve kültür hafızasını korumak amacıyla telif etti. Bunu sağlamak için mücadele verdi ve eserine yaşamı boyunca yeni bilgiler ekledi. Kendisinden önce yazılan biyografi eserlerinden farklı olarak herhangi bir alanda şöhret bulmuş 800'den fazla kişinin biyografisini yazdı. Kişilerin özellikle sosyal hayatını, şiirlerini ve ilmî şahsiyetini değerlendirdi. Âlimlerin ders verdikleri ve ilmî faaliyetlerini sürdürdükleri cami, mescid, medrese, dârülhadis, kütüphane, hankah ve ribât gibi kurumlarla ilgili değerli bilgiler verdi. Yabancı isimlerin yanlış okunmasını önlemek için biyografilerin sonunda harekeledi ve anlamını açıkladı. Eser İslam dünyasının her yerinde büyük ilgi gördü. Onun metodunu uygulayan birçok tarihçi ve biyografi âlimi benzer eserler kaleme aldı. Vefeyâtü'l-a'yân'la ilgili pek çok zeyl ve muhtasar yazıldı. Bunların önemli bir kısmı günümüze ulaştı. Ayrıca Türkçe, Farsça ve İngilizceye çevrildi
Özet (Çeviri)
Ahmed b. Muhammed, also known as Ibn Hallikân in the Islamic world, was born in 608 (1211 AD) in Erbil. Being a member of a family engaging with learning he was keen on learning begining from his childhood, despite losing his father at a small age. After receiving his primary education in his father's madrasa, he first went to Mosul and then Aleppo and Damascus for improving himself on Islamic theology. Due to the Mongolian invasion of Syria he went to Egypt in order to take better education and to meet new Islamic scholars as well. In Egypt, he met with famous poets and litterateurs. Through this opportunity he participated in their gatherings and learned all specifics of Arab literature and poetry. In the intellectual meetings he studied different subjekts and collected a number of manuscripts. Then, he decided to write his work Vefeyâtü'l-a'yân. Working as the Kadi-regent of Egypt, Ibn Hallikân was assigned to Kâdılkudât of Damascus by the Mamluk ruler Kalavun and he fullfiled this duty for abaut a ten years. When he was discharged from this post, he turned back to Egypt and began to work as a muderris. He wrote important part of his work in Egypt. Ibn Hallikân continuined his search for new sources and write his work until his death in 680 (1281 AD). He had many reasons for writing this work; due to the Crusades and Mongol invasions in Islamic world many cities were destroyed, many scholars were killed or exiled and thus he tried to protect the memories of Islamic culture, to introduce the cities and countries and to answer the questions about wondering issues. Therefore, he struggled for this aim and always made newly additions to his book. Unlike from the previous authors, he wrote more than 800 biographies about the people who studied in various disciplines. Here, he especially evaluated the social lifes, poems and scientific characteristies of these individuals. He provide valuable information about the establishments like mosques, masjids, madrasas, dar al-hadith, libraries, hanqahes and rabats which the scholars gave lectures or maintained their academic activities. In order to prevent the false readings of foreign names, he used vowel marks at the end of the biographies and explained their meanings. This work attracted great interest in the whole of the Islamic world. A number of addendums and briefs were written about Vefeyâtü'l-a'yân. Moreover, many historians and biography authors applied İbn Hallikân's methods and wrote up similar studies.
Benzer Tezler
- Türk-İslam menkıbelerinin tahlili
Analysis of Turkish Islamic legends
ATİYE AÇILAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihNecmettin Erbakan ÜniversitesiOrtaçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEKİR BİÇER
- Ön Raffaellocu sanatçıların eserlerindeki kadın imgeleri
Women's images of front Raffaello artists
MELİKE DİNÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Güzel SanatlarSelçuk ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAFİZE PEKTAŞ
- Kültür öznesi olarak kadının resimsel yorumu
Pictorial interpretation of the woman as aculturesubject
PARVİN GHORBANZADEH DİZAJİ
- Yenikapı 20 batığının konstrüksiyon özellikleri ve yapım tekniği önerisi
Proposal of construction features and building technique of Yenikapi 20 shipwreck
TANER GÜLER
Doktora
Türkçe
2019
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiTaşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE IŞIL KOCABAŞ