Osmanlılarda Türkçe tefsir geleneği ve Gurâbzâde'nin Zübedü Âsâri'l-Mevâhib ve'l-Envâr'ı
Tradition Of Turkish interpretation Of The Quran İn Ottomans And Zübedü Âsâri'l-Mevâhib Ve'l-Envâr Of Gurâbzâde
- Tez No: 428580
- Danışmanlar: PROF. DR. NECMETTİN GÖKKIR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Din, Linguistics, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 296
Özet
Osmanlı dönemi tefsir eserlerini değerlendiren bazı çalışmaların var olduğu bilinmektedir. Bu çalışmalarda varlığından haber verilen ve ayrıntılı tahlilleri yapılan tefsirler, özel bir seleksiyon oluşturma hedefi güdülmemesine rağmen -büyük oranda- Arapça tefsirler olmuştur. Biz ise bu çalışmamızda devletin aslî unsuru olan Türklerin kendi anadillerinde telif edilmiş olan tefsirleri bütüncül bir şekilde tespit ve tahlil etmeye çalıştık. Bu bağlamda ilk olarak Türkçe tefsirin dayandığı köklere inmeyi hedefledik. Birinci bölümün ilk kısmında Türkçe tefsirlere geçiş aşaması olarak kabul edebileceğimiz Türkçe Kur'ân tercümelerine değindik. Ardından Türkçe tefsirlerin ilk örneklerini gördüğümüz beylikler dönemi tefsir çalışmalarını tahlil etmeye çalıştık. Kaynak ve kütüphane taramaları sonucunda tespit edebildiğimiz Osmanlı dönemi Türkçe tefsirlerini ikinci ve üçüncü bölümlerde üç kronolojik döneme ayırarak tahlil etmeyi hedefledik. Tezimizin ikinci bölümünde kuruluş ve yükseliş dönemi tefsirlerini, ardından da duraklama ve gerileme dönemi tefsirlerini ele aldık. Üçüncü bölümü ise Türkçe tefsirler için bir kırılma noktası kabul ettiğimiz Tanzimat ve sonrası döneme hasr ettik. Tezimizin dördüncü ve son bölümünde ise, XVII. yüzyılda telif edilmesine rağmen Tanzimat döneminde basılmış olan, Gurabzâde Ahmed Sâlih b. Abdillah'a ait Zübedü Âsâri'l-Mevâhib ve'l-Envâr isimli tefsiri muhtevası ve yöntemi açısından analiz etmeye çalıştık.
Özet (Çeviri)
İt is known that there are studies evaluating written works of interpretation of Quran in Ottoman times. Although there was no specif purpose of choosing the Arabic ones intentioanlly, most of those works were written in Arabic, In our study, we have taken an integrated approach in finding and analysing the interpetation works written in the mother language of Turks who were the main component of the Ottoman State. In this context, we firstly have tried to get into the roots of Turkish interpretation tradition. In the first part of the section one, we have mentioned the works of Turkish meaning of the Quran which could be considered as a transtion to Turkish interpretation. Secondly, we have tried to anaylse the interpretation works in the early Ottoman periods (beylik period) when we could see the first examples. After reviewing the literature, in section two and three we have aimed at studying the Turkish interpretation works that we have found out in three chronological periods. In section two, we firstly have discussed the interpretation works in the periods of foundation and rise of the Ottoman Empire, then we have examined the periods of stagnation and decline. In section three, we have focused on the Tanzimat and post-Tanzimat era which could be accepted as a turning point in Turkish interpretation of the Quran. In the forth and last section, we have tried to analyse the content and methodology of Zübedü Asari'l Mevahib ve'l-Envar, a Turkish interpretation of the Quran, written by Gurabzâde Ahmed Sâlih b. Abdillah in the XVIIth century but published in Tanzimat era.
Benzer Tezler
- An intellectual biography of 'Abd al-Ḥakīm al-Siyālkūtī (D. 1657): His place in Hind intellectual history and influence upon Ottomans
'Abdülhakim Siyâlkûtî'nin (Ö. 1657) entelektüel biyografisi: Hint entelektüel tarihindeki yeri ve Osmanlılar üzerindeki etkisi
ABDULLAH AL MAMUN
Doktora
İngilizce
2023
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul Medeniyet ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM HALİL ÜÇER
- Osmanlılarda tefsir usûlü çalışmaları
Ottomans studies on the methodology of the Quran exegesis
CÜNEYT SAPANCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MEVLÜT GÜNGÖR
- Osmanlı Bosna Herseki'nde tefsi̇r eğitimi ve çalışmaları
Tafsir education and studies in ottoman Bosnia and Herzegovina
AİDA HABIBIC
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN UĞUR
- Beyânülhak Gazetesi'ndeki (1908-1912) siyer ile ilgili yazıların tespit ve tahlili
Finding and analyzing articles regarding sīra (Life of prophet muhammad) in Beyânülhak Gazette (1908-1912)
ERDEM AKÇA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATIMATÜZ ZEHRA KAMACI PEKGEÇGİL