Bazı makarnalık buğday çeşitlerinde genotip x çevre interaksiyonunun kalite ile verim özelliklerine etkisi
Effects of geneotype x environment interaction on yield and quality criteria of some durum wheat cultivars
- Tez No: 428777
- Danışmanlar: PROF. DR. OKAN ŞENER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
Bu araştırma, 2010-2011 ve 2011-2012 yetiştirme sezonlarında Güneydoğu Anadolu Bölgesini temsil eden ve farklı agroekolojik özelliklere sahip 3 ayrı alt bölgede yürütülmüştür. Çalışmada 10 adet makarnalık buğday çeşidi kullanılmış olup ele alınan özelliklerin çeşit x çevre etkileşimleri incelenmiştir. Ayrıca gliyadin bant desenleri belirlenen çeşitler, biyokimyasal olarak karakterize edilmiştir. Stabilite parametreleri biplot analiz yöntemleri kullanılarak yorumlanmıştır. Makarnalık buğdayın anavatanını teşkil eden Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bile alt bölgelere bağlı olarak verim, verim unsurları ve kalite özelliklerinde ciddi anlamda farklılıkların meydana geldiği, sözkonusu özelliklerin çevre faktörlerinin etkisi altında nihai sonuca ulaştığı, arzu edilen kalite özelliklerine çeşit yanında ancak uygun çevre şartlarının sağlanmasıyla ulaşılabileceği tespit edilmiştir. Kalite kriterleri bakımından alt bölgeleri değerlendirdiğimizde, 1. alt bölge(Güneydoğu Anadolu Bölgesinin güney kesimi) ile 2. alt bölge (Güneydoğu Anadolu Bölgesinin orta kesimi) yağışa dayalı şartlar; protein, mini sedimentasyon, irmik renk (b) değeri ve yaş gluten miktarı ile bin tane ve hektolitre ağırlığı açısından oldukça elverişli olduğu ancak sulu şartlar ile takviye sulamanın yapıldığı durumlarda verimin artmasına karşılık kalite özelliklerinin kısmen bozulduğu, 3. alt bölge (Güneydoğu Anadolu Bölgesinin kuzeyi) ise makarnalık buğday açısından düşük verim potansiyeline sahip olmakla birlikte kalite açısından da geride kaldığı tespit edilmiştir. Çeşit x çevre etkileşiminu incelediğimizde; irmik renk (b) değeri, mini sds değeri ve hektolitre ağırlığı bakımından çeşit x çevre etkileşiminin önemsiz, protein oranı ve bin tane ağırlığı bakımından ise % 5 seviyesinde önemli olduğu görülmüştür. Kalite kriterlerinin daha çok çeşitlerin genetik özelliklerine bağlı olarak değiştiği ancak çevre etkisinin de göz ardı edilemeyeceği sonucuna varılmıştır. Ayrıca gliyadin bant desenleri belirlenen çeşitlerden Sarıçanak 98 çeşidi hariç diğer çeşitler LMW-2 glutein proteinlerine dolayısıyla gliyadin 45 protein bandına sahip oldukları ve kaliteli çeşitler sınıfında yer aldıkları tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study was conducted at 4 locations in 8 different environments at three different agroecologic sub-regions representing the South Eastern Anatolian Region. Ten different drum wheat cultivars were used to investigate environment x genotype interaction. Wheat cultivars were biochemically characterized by determining gladian band patterns. Stability parameters were determined by bi-plot analysis. Yield, yield parameters, and quality chriteria of drum wheat cultivars were greatly affected in the sub-regions of South Eastern Anatolian. These investigated parameters reached final status and desired quality criteria could be reached by choosing both appropriate cultivars and appropriate environments. When quality criteria evaluated in the sub-regions, first (South Eastern Anatolian Region, south section), second (South Eastern Anatolian Region, sentral section) due to the inough rainfall higher protein content, mini sedimentation, semolia color b value, wet gluten amount, 1000 seed weight and hectolitter weight were obtained. If possible when cultivars were irrigated in these regions, increased seed yield with decreased quality criteria were obtained. In the third sub-region (South Eastern Anatolian Region, north section), however, lower seed yield with lower quality criteria were obtained. When genotype x environment interaction was in consideration, insignificant genotype x environment interactions for irmik color (b), mini sds value and hectolitter weight were obtained. However, significant genotype x environment interactions were obtained for protein content, and 1000 seed weight at the 0.05 level. Quality criteria of cultivars varied among cultivars due to the different genetic make up of the cultivars, and environmental factors on quality criteria of cultivars could not be ignored. Except for Sarıçanak 98, all of the cultivars had the higher rate of LMW-2 glutein proteins with the gliyadin 45 protein band pattern and it was determined that these cultivars were in the quality cultivars category.
Benzer Tezler
- Türler arası melezleme ile geliştirilmiş bazı makarnalık buğday hatlarının demir ve çinko içerikleri bakımından genotip x çevre interaksiyonlarının belirlenmesi
Determining the genotype x environment interactions for iron and zinc content of some durum wheat cultivars developed by interspecific hybridization
GÖKHAN KILIÇ
Doktora
Türkçe
2022
ZiraatAnkara ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAİME İKİNCİKARAKAYA
- Güneydoğu Anadolu bölgesi koşullarında makarnalık buğday (Triticum turgidum ssp durum) çeşitlerinin bazı tarımsal ve kalite özellikleri ile stabilitesi üzerine araştırmalar
Studies on determination the adaptation ability of durum wheats (Triticum turgidum ssp durum) for some agronomic and quality traits in the Southeastern Anatolian conditions
HASAN KILIÇ
Doktora
Türkçe
2003
ZiraatÇukurova ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TACETTİN YAĞBASANLAR
- Bazı makarnalık buğday genotiplerinde tuz toleransının belirlenmesi
Determination of salt tolerance of some durum wheat genotypes
ZEYNEP ASAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ZiraatHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ATAK
- Buğdayda (Triticum aestivum L.) in vitro androgenesi̇s ve somati̇k embri̇yogenesi̇s
In vitro androgenesis and somatic embryogenesis in wheat (Triticum aestivum L.)
AHMAD RATIB SHARAFAT
Doktora
Türkçe
2024
BiyoteknolojiAkdeniz ÜniversitesiTarımsal Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESİN ARI
- Bazı ekmeklik ve makarnalık buğdayların bulgura işlenmeleri ile ortaya çıkan fiziksel ve kimyasal özelliklerinin
Determination of the physical and chemical characteristics of some bread and durum wheat removed by the processing of bulgur
BÜŞRA TAĞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Gıda MühendisliğiAdana Alparslan Türkeş Bilim Ve Teknoloji ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT REİS AKKAYA