Eski Türkçede sayılar
Numbers in old Turkish
- Tez No: 431408
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FERRUH AĞCA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
Çalışma tüm dünya dillerinde bulunan sayı sisteminin Türk dilinde nasıl geliştiğini incelemek için oluşturulmuştur.Türklerde sayı sisteminin nasıl ortaya çıktığını, sayıların, Eski Türkçede nasıl bulunduğunu, hangi anlamlarda kullanıldığını, zamanla anlam değişimleri olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bunun için, Köktürk dönemi (Köktürk yazıtları), Uygur dönemi (Altun Yaruk, Maitrisimit Nom Bitig, Manichaica II, III) ve Karahanlı dönemi (Kutadgu Bilig) eserleri incelenmiştir. Bu incelemeler sonucunda Türk sayı sistemi; asıl sayı sözcükleri, birleşik sayı sözcükleri, sıra sayı sözcükleri, üleştirme sayı sözcükleri gibi sınıflandırmalara tabi tutulmuştur. Günümüzdeki birleşik sayı kullanımından farklı olarak Eski Türkçede birleşik sayıların oluşturulmasında bir üst onluk alma sistemi ve ilaveli sayı sistemi (“artukı”sözcüğü eklenerek) kullanıldığı görülmüştür. İncelenen eserlerde yer alan kimi örneklerde sayı sözcüklerine yapım eklerinin getirilmesiyle gramerleşme olayının gerçekleştiği saptanmıştır. Buna ilaveten sayı sözcükleri Budist öğreti kapsamında da incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
This study was made to analyze the development of number system, found in all the world's languages, in Turkish language. Aims to analyze the occurance of number system in Turkish language, emergence of numbers in Old Turkish, in which meanings they were used and whether their meanings were changed by time. To achieve these goals, the works of Köktürk period (Köktürk Scripts), Uyghur period (Altun Yaruk, Maitrisimit Nom Bitig, Manichaica II, III) and Karahanlı period (Kutadgu Bilig) were studied. As a result of these analyses, Turkish number system was classified as cardinal number words, composite number words, ordinal number words and distributional number words. Unlike current composite number usage, a different decimal system's and an augmented number system's(with the attachment of“artukı”word) usage was observed during the emergence of composite numbers in old Turkish language. A grammer construction was also observed with the examples of derivational affixed number words within the studied works. In addition, the words were also anaylzed semantically and it was observed that the number words, rather than defining actual numbers, were metaphorically defining indeifinite numbers. Additionally, number words were also a research subject for Buddhist discipline.
Benzer Tezler
- Eski Türkçede sayılar: Yapısal ve anlamsal bir yaklaşım
Numbers in old Turkic: Structural and semantic approach
ARDA KARADAVUT
Doktora
Türkçe
2020
DilbilimHacettepe ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT GÜL
- Eski Uygurca Çaştani Bey ve Aç Bars hikâyelerinin söz dizimi incelemesi
A syntactic analysis of the story of Çaştani Bey and Aç Bars in old Uighur language
SENA YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Dilbilimİstanbul Medeniyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BETÜL ÖZBAY
- Buddhist çevre eski Uygur Türkçesi metinlerinde asli söz varlığı incelemesi
The Buddhist environment of the old Uighur Turkish texts of the original promise of the presence of the review
DİDEM YÜNCÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DilbilimMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. CEVDET ERALP ALIŞIK
- Wpływ jezyka czagatajskiego na jezyk kazachski i uzbecki
Başlık çevirisi yok
MALGORZATA HUDYGA
Yüksek Lisans
Lehçe
2007
DilbilimUniwersytet im. Adama MickiewiczaTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HENRYKA JANKOWSKIEGO
- Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait satır arası ilk Kur'an tercümesinde fiillerin istem analizi
Analysis of verbs in the first interlined Qur'an translation of the Ancient Anatolian Turkish period
PEMBE BİLGİÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimAmasya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KÜRŞAT EFE