Otizmli bireylere yabancı kişilerden korunma becerilerinin öğretiminde sosyal öykülerin yalnız sunumuyla video modelle birlikte sunulmasının karşılaştırılması
A comparison of social stories with and without video modeling in teaching how to respond to lures of strangers to individuals with autism
- Tez No: 432438
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ONUR KURT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Güvenlik becerileri, Otizm, Sosyal öyküler, Video modelle öğretim, Autism, Social stories, Video modeling, Safety skills
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) sosyal etkileşim sorunları ve sınırlı/yinelenen ilgi ve davranışlarla ya da çoğunlukla olduğu gibi bu sorunların yanı sıra, dil ve iletişim becerilerinde gözlenen sınırlılıklarla ortaya çıkan ileri derecede ve karmaşık bir gelişimsel yetersizlik türüdür. Alan yazında OSB olan bireylerin toplumda bağımsız bireyler olarak yaşayabilmeleri için gereksinim duydukları davranış ve becerilerin öğretiminde kullanılmak üzere çeşitli öğretim uygulamaları geliştirilmekte ve uygulanmaktadır. Sosyal öyküler ve video modelle öğretim de bu uygulamalar arasında yer almaktadır. Bu araştırmanın amacı, OSB olan bireylere yabancı kişilerden korunma becerilerinin öğretiminde sosyal öykülerin yalnız sunumuyla, video modelle birlikte sunumunun etkililik ve verimlilik açısından farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemektir. Araştırma 10 – 13 yaş aralığında OSB tanılı dört çocukla yürütülmüştür. Araştırmada katılımcılara öğretilen hedef davranışlar yabancı kişilerin kaçırma girişimlerinden korunma ve kapıyı çalan yabancı kişilerden korunma becerileridir. Araştırmada tek denekli araştırma modellerinden uyarlamalı dönüşümlü uygulamalar modeli kullanılmıştır. Araştırmanın etkililik bulguları, OSB olan dört katılımcıdan üçünün yabancı kişilerden korunma becerilerini her iki uygulamayla da ölçütü karşılar düzeyde öğrendiklerini göstermiştir. Dördüncü katılımcı için sosyal öykülerin yalnız sunulduğu öğretimin daha etkili olduğu gözlenmiştir. Dördüncü katılımcıda sosyal öykülerin yalnız sunulduğu öğretimle üzerinde çalışılan beceride belirli bir düzeyde öğrenme gerçekleşmiş olmasına rağmen ölçüt karşılanamamıştır. Katılımcıların üçünde iki uygulama arasında kalıcılık etkisi bakımından bir farklılık olmadığı görülmüştür. Katılımcıların her iki yöntemle de öğrendikleri yabancı kişilerden korunma becerilerini korudukları gözlenmiştir. İki öğretim uygulaması verimlilik açısından karşılaştırıldığında, elde edilen bulguların tüm katılımcılarda tutarlı bir biçimde yinelenemediği görülmektedir. Sosyal öykülerin yalnız sunulduğu öğretim uygulamasının üç katılımcıda daha verimli olduğu görülmüştür. Çalışmada yer alan katılımcıların birinde ölçüt karşılanıncaya kadar gerçekleşen oturum sayısı, deneme sayısı, toplam öğretim süresi ve hatalı öğrenci tepkilerinin yüzdesi açısından sosyal öykülerin yalnız sunulduğu öğretim uygulaması daha verimli olmuştur. Katılımcıların bir diğerinde ise tüm parametreler açısından sosyal öykülerin video modelle birlikte sunulduğu öğretim uygulaması daha verimli olmuştur. Diğer bir katılımcıda ise sosyal öykülerin yalnız sunumuyla gerçekleştirilen öğretimin sosyal öykülerin video modelle sunulduğu öğretime kıyasla sadece toplam öğretim süresi açısından daha verimli olduğu görülmüştür. Son katılımcıda ise sosyal öykülerin yalnız sunulduğu uygulama etkili olurken sosyal öykülerin video modelle birlikte sunulduğu öğretim uygulamasıyla ölçüt karşılanamamıştır. Bu araştırmada hem katılımcıların annelerinden hem de kendilerinden sosyal geçerlik verisi çalışma sırasında hazırlanan sosyal geçerlik soru formu kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın bulguları, katılımcıların kendilerinin ve annelerinin çalışma hakkında olumlu görüşler ifade ettiklerini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The purpose of the present study was to compare the effectiveness and efficiency of social stories with and without video modeling in teaching how to respond to lures of strangers to individuals with autism. An adapted alternating treatments design was used and four male students with ASD whose ages ranged from 10 to 13 participated in the study. Target skills for the students were how to avoid abduction by strangers and how to respond if a stranger knocked at the door. The findings of the study showed that both procedures were equally effective on promoting acquisition for three of the four students with ASD. Data indicated that there was no difference between the two procedures regarding maintenance effects. Mixed results were obtained regarding the efficiency parameters. Social Stories delivered alone seemed to be more efficient than social stories with video modeling in terms of all efficiency parameters for two students. The data showed that social stories with video modeling was more efficient than social stories alone in terms of all efficiency parameters for one student. For the remaining student social stories seemed to be more efficient than social stories with video modeling in terms of instructional time to criterion. Therefore, there was no considerable difference between the two procedures in terms of efficiency. Social validity findings showed that opinions of the participants and their mothers were positive overall.
Benzer Tezler
- Otizmli bireylere hareket eğitimi veren beden eğitimi öğretmenlerinin yaşadıkları problemler ve çözüm önerileri
Problems and solution suggestions of education teachers who provide physical education to people with autism
NURAN ANLAGAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sporİstanbul Gelişim ÜniversitesiHareket ve Antrenman Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RÜŞTÜ ŞAHİN
- Otizmli bireylere çok basamaklı talep etme becerisinin öğretiminde dokunmatik ekranlı konuşma üreten cihaz kullanımının etkililiği
Effectiveness of a speech-generating device on teaching multi-step requesting to children with autism
DERYA GENÇ TOSUN
- Otizmli bireylere sosyal öykülerin tekli sunumuyla çoklu sunumunun karşılaştırılması
A comparison between multiple and single presentation of social stories for children with autism
SERTAN TALAS
- Otizmli bireylere sahip ailelerin yaşadıkları sorunların sosyolojik bir değerlendirmesi: Bulancak ilçesi örneği
A sociological assessment of the problems experienced by families with autism: The case of Bulancak district
ÇİĞDEM SARCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiAfyon Kocatepe ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN KOÇAK
DR. ÖĞR. ÜYESİ İLTERİŞ YILDIRIM
- Applications of virtual reality technology-based interventions for individuals with autism spectrum disorder: A systematic literature review
Otizmli bireylere uygulanan sanal gerçeklik teknolojisi temelli uygulamalar: Sistematik literatür taraması
BERGEN ERKAHVECİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Eğitim ve ÖğretimBahçeşehir ÜniversitesiEğitim Teknolojisi Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAVUZ SAMUR