Der einfluss interlingualer strukturunterschiede auf den literarischen übersetzungsprozess am beispiel von Halid Ziya Uşakligil's roman Aşk-ı Memnu
Diller arasındaki yapısal farkların edebî çeviri sürecine etkisi: Halid Ziya Uşaklıgil'in Aşk-ı Memnu romanı örneğinde
- Tez No: 432450
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ÇAKIR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Türk Dili ve Edebiyatı, Translation and Interpretation, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Edebî Çeviri, Aşk-ı Memnu, Diller Arasındaki Yapısal Farklar, Üslup, Literary Translation, Aşk-ı Memnu, Interlingual Structural Differences, Style
- Yıl: 2016
- Dil: Almanca
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Çeviri faaliyetinin salt bir dilsel aktarım işleminden ibaret olmadığı; aksine daha karmaşık bir yapıya sahip çok boyutlu bir faaliyet olduğu günümüz çeviri kuramlarında genel olarak kabul görmektedir. Çeviri faaliyetini bu denli karmaşık hale getiren ise çeviri sürecini doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen birçok iç ve dış faktörün bulunmasıdır. Çeviri sürecine dâhil olan dillerin arasındaki muhtemel yapısal farklar çeviri sürecini doğrudan etkileyen faktörler arasında yer almaktadır. Dünya üzerindeki bazı dillerin arasında aynı dil ailelerinden gelmeleri sebebiyle birtakım benzerlikler bulunmakla beraber diller arasında tam bir yapısal özdeşlikten söz etmek mümkün değildir. Zira bir toplumun yaşam biçimi ve kültürel değerleri tedrici olarak dilinin morfolojisine, söz dizimine ve kelime hazinesine nüfuz etmektedir. Mevcut çalışmada, bu ön kabullerden yola çıkılarak; Türkçe ve Almanca arasındaki söz dizimsel ve biçimsel farkların edebî çeviri sürecine ne gibi bir etkisinin olduğu sorusuna cevap aranmaktadır. Bu amaç doğrultusunda; Halid Ziya Uşaklıgil'in Aşk-ı Memnu başlıklı romanı ile bu romanın Wolfgang Riemann tarafından Verbotene Lieben başlığıyla yapılan Almanca çevirisi çeviri kuramları çerçevesinde incelenmiştir. Öncelikli olarak kaynak metin ve erek metnin oluşum süreci Christiane Nord'un“Çeviri Amaçlı Metin Çözümlemesi”modeline göre analiz edilmiştir. Ardından diller arasındaki yapısal farkların neden olduğu çeviri sorunları tespit edilmiş ve çevirmenin bu sorunları çözmek üzere hangi çeviri yöntemlerinden yararlandığı araştırılmıştır. Sonuç olarak; çevirmenin kaynak metnin bazı edebî özelliklerinden feragat etmek suretiyle içerik odaklı bir çeviri anlayışını tercih ettiği ve kaynak metni Alman okur için daha rahat okunabilir bir hale getirmeye özen gösterdiği görülmüştür. Fakat yapılan çeviri analizlerinde bazı metin bölümlerinde hem içeriği hem de romanın dilsel zarafetini ve yazarın üslubunu korumanın mümkün olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The idea that the activity of translating is not a mere linguistic transfer but rather that it is a multidimensional activity with complex nature is accepted by modern translation theories in general. What complicates the work of translating so much is the existence of several factors which influence the process of translating directly or indirectly. Structural differences between the languages involved in the translation process are an example for one of these factors which influence the translation process directly. There are some similarities between certain languages in the world, as they belong to the same language family. But it is not possible to speak about a complete identity even between these languages. Since the lifestyle and cultural values of a community affect the morphology, the syntax and the vocabulary of a language. On the basis of these presuppositions, this study seeks to answer the question:“What effect do the syntactical and morphological differences between Turkish and German have on the literary translation process?”. In accordance with this purpose, Halid Ziya Uşaklıgil's novel Aşk-ı Memnu and its German version with the title Verbotene Lieben translated by Wolfgang Riemann were analyzed comparatively on the basis of translation theories. First of all, the source text and its translation were analysed by taking the“translation-oriented text analysis model”of Christiane Nord as a basis. After that, the translation problems caused by interlingual structural differences were determined and it was examined which translation techniques were used by the translator to solve such problems. As a result, it was noticed that the translator preferred a content-oriented method of translating by disregarding some of the literary characteristics of the source text. In the translation process, he paid special attention to making the source text easily readable for German readers. But in the translation analyses it was determined that for some parts of the source text it was possible to keep both the content and the literary style of the source text.
Benzer Tezler
- Flushing rasyonlarında korunmuş yağ kullanımının Türkgeldi koyunlarında aşım ve gebelik süresince kan progesteron ve kolesterol seviyeleri
Der einfluss der verwendung von gschütziem fett in der flushing ration auf dic dockzcit und den progestrons-und chlolctcronsgchalt im blut bei der schwangerschaft von Türkgeldi schafe
SİBEL SOYCAN
- Der Einfluss des zweiten weltkrieges auf die kurzgeschichten der Deutschen autoren
İkinci Dünya Savaşı'nın Alman yazarlarının kısa hikayeleri üzerindeki etkisi
FESUN AKDOĞAN
Yüksek Lisans
Almanca
1998
Alman Dili ve EdebiyatıAnadolu ÜniversitesiAlman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KADRİYE ÖZTÜRK
- Der einfluss der kultur auf die motivation für die verwendung von social media: vergleichende studie türkischer und deutscher schüler in benutzung von instagram
Kültürün sosyal medya kullanım motivasyonu üzerindeki etkisi: Türk ve alman öğrencilerin instagram kullanımı karşılaştırmalı çalışması
FATMA GÖKSU DEMİRÇEVİREN
Yüksek Lisans
Almanca
2019
Bilim ve TeknolojiMarmara ÜniversitesiEnformatik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELÇUK KIRAN
- Der einfluss des kooperativen lernens auf die schreibfertigkeit im Deutschen
İşbirlikli öğrenme yönteminin Almanca yazılı anlatım becerilerine etkisi
ERDAL KAÇAR
Doktora
Almanca
2020
Alman Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiAlman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ SAMİ AKSÖZ
- Yabancı dil olarak Almanca öğretiminde web destekli öğrenme modeli moodle'ın kullanımı ve öğrenme sürecine etkisi -yazma becerisi bağlamında görgül bir çalışma
Der einfluss webgestütztes lernens mit moodle auf daf-unterricht und lernprozesse
TÜLİN ARSLAN
Doktora
Türkçe
2009
Alman Dili ve EdebiyatıMersin ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET GÜNDOĞDU