Aristoteles'te ahlaki öznenin kuruluşu
Construction of the moral subject i̇n Aristotle
- Tez No: 433685
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YAVUZ ADUGİT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Sartre ile başlayan varoluş özü önceler şiarı, Postmodern şiar alarak Aristoteles'e karşı ve en başta etik olmak üzere insan bilimlerini ontolojik müstevide anlamaya, yorumlamaya ve çözümlemeye çalışanlara karşı tutum alır. Aristoteles'in düşüncesi ise nettir: Etik kendisini ontolojik düzlemde gerekçelendirir. Bu sebepten ötürü Aristoteles felsefi siteminde ''ahlak nedir?'' sorusu, ''varlık nedir?'' sorusundan sonra sorulur. Akabinde ahlak insan doğasının kurucu öğesi haline getirilir. Gelgelim Aristoteles'in teorik araştırmalarından sayılan, Metafizik, Fizik ve Ruh Üzerine kitaplarından, pratik bilimlere, yani Nikomakhos'a Etik ve Politika'ya geçişte 'insan doğası' bağlamında mühim bir mesele kendini gösterir. Öyle ki bir yanda köle ve diğer kol gücüyle çalışanlar sınıfı, diğer yanda yurttaş sınıfı, tür olarak insan türünün üyeleri olmalarına mukabil farklı doğaları olduğu iddiası ileri sürülür. Oysa Aristoteles'e göre bu imkânsız bir şeydir, çünkü en son türü belirleyen şey en son ayrımdır ve bu ayrım istisnasız o türün çatısı altına giren üyelerin paylaştıkları ortak bir hususiyettir. Dolayısıyla tür olarak insan farklı alt türlere ayrılacaksa bu alt türlerin de ayrımları ortaya konmalıdır. Oysa Aristoteles doğadan köle ile doğadan özgür insan arasında bu ayrımı ortaya koymakta güçlük çeker. Pekâlâ, Aristoteles'in bu başarısızlığını onun Antik Yunan medeniyetinin düşünce kalıplarından sıyrılamadığı ya da basit olarak onun kendi kendisiyle çelişkiye düştüğü şeklinde yorumlayabilir miyiz? Belki bu iki yorum da yapılabilir. Fakat tezde bu naif ve yüzeysel iki yorumdan kaçınarak, Aristoteles'in bu başarısızlığından mühim bir yorum hâsıl etmeye çalışacağız: sınırlanmış özne hiçbir ahlaki mesuliyet taşımaz/taşıyamaz. Bu Aristoteles'in onaylayacağı bir yorumdur. Çünkü sınırlanmış özne onun için köledir (Aristoteles köleyi kendi yaşamını belirlemekte aciz ve varlıkları ve yaşamları başka kişilere bağlı kimseler olarak tanımlar). Çağdaş Aristoteles okuyucusu tereddüt etmeksizin Aristoteles'in kölelikle ilgili bu yorumuna dudak bükerken ya da bu düşünceleri alaşağı etmek için inanılmaz çaba sarf ederken bu iddianın altında yatan gerçekliği göremeyecektir. Fakat Aristoteles son derece gerçekliğe bağlıdır: Kendi yaşamını kendisi belirleyemeyen, kendi ön eğilimlerini ortaya koyarak kendi özünü kuramayan bir kişi ahlaklı bir dünyanın sakini olamaz. Bu kişiye ister köle deyin, ister işçi, gerçeklik değişmeyecektir.
Özet (Çeviri)
The principle that“existence priorities the essence”, which was starting with Sartre as the postmodern principle, takes a stand against Aristotle and the others who try to understand, expound and explain the human sciences on the ontological ground. Aristotle's idea is clear: Ethics justify itself on ontological ground. Because of that reason, the question“what is morality”comes after the question“what is being”. Right after, morality becomes the constituent element of the human nature. However, a serious issue reveals itself in context of“human nature”in transition from the theoritical works of Aristotle such as Metaphysics, Physics and On Soul to the practical works such as Nicomachaean Ethics and Politics. In fact, an idea suggested that the people who divided into two classes as workers or slaves and citizens have different natural origins. Whereas, according to Aristotle that is impossible; because the difference that determines the species, is the last difference and that difference is a common thing of the members of a type to share. So, if we divide the humanity into the subtypes, we need to clarify the differences of them. But Aristotle has difficulty to clarify the difference between natural born slave and a free man. Can we explain the Aristotle's failure with the idea that he couldn't escape from the traditional Ancient Greek thought or he ran into a contradiction with himself? We may say these both. But in this thesis, we are going to try to make ourself free from these two simple explanations and try to create a strong explanation: delimited subject has no moral responsibility. This is an explanation that Aristotle would have agreed. Because, delimited subject, for Aristotle, is slave (Aristotle defines the slave as the people who live dependantly and who aren't able to determine their existence). Modern readers of Aristotle won't see the reality of that statement when they ignore Aristotlean view of slavery with no doubt. But Aristotle strongly connects to the reality. People, who can not determine their lives and who can not build their substance with their tendencies, can not be the residents of a moral world. You may call them as whether slave or worker, reality won't be changed.
Benzer Tezler
- Arı̇stoteles düşüncesinde hafıza kavramı
The concept of memory in Aristotle thought
ADNAN SHALA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
FelsefeMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP GEMUHLUOĞLU
- Platon ve Aristoteles'te etik-yasa ilişkisi
The relationship between ethics and law in Plato and Aristotle
LEVENT AKDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
FelsefeNecmettin Erbakan ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HACI KAYA
- Aristoteles ahlakının kurucu erdemi olarak Phronesis
Phronesis as founder virtue in Aristotle ethics
TUFAN ÇÖTOK
- Liberal eğitim ve mesleki eğitim karşıtlığı bağlamında üniversite fikri
The idea of university in the context of the opposition in liberal education and vocational education
NESİL AYTEMİR GENÇAY
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAŞİT ÇELİK