Eski Anadolu Türkçesi dönemi eserlerinden 'Tefsirü'l-Lübâb Tercümesi' üzerine dil incelemesi (giriş-inceleme-metin-sözlük)
A language study about 'Tefsirü'l-Lübâb' translation on the works of the Old Anatolion Turkish period
- Tez No: 434543
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ÖZKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 3248
Özet
Eski Anadolu Türkçesi, Türkçenin XIII-XV. yüzyılları arasında gelişme gösteren dönemidir. Bu dönemde te'lif ve tercüme pek çok eser yazılmıştır, ancak tercüme eserler daha çoktur. Bu dönemde tercüme edilen eserler, adeta birer telif eser niteliği taşımaktadır. Bu dönemde ortaya konan eserlerin de katkısıyla Türkçe pek çok yeni söz varlığı kazanmıştır. Ayrıca te'lif tercüme niteliği taşıyan bu eserlerin yazılması Türkçenin gelişmesine çok büyük katkılar sağlamıştır. Bu tezde, Eski Anadolu Türkçesi dönemi eserlerinden "Tefsirü'l-Lübab Tercümesi üzerinde dil incelemesi yapılmıştır. Tefsirü'l-Lübab Tercümesi, Musa bin Hacı Hüseyin el-İznikî'nin Hazin-i Bağdadî'nin Arapça olarak kaleme aldığı eserinin tercümesidir. Çalışmamızda, eserin kimi varsayımlara göre aynı müellife ait olan Enfesü'l-Cevahir'in ikinci cildi olduğu üzerinde durulmuş ve iki eserin ayrı ayrı eserler olduğu konusundaki tespitlerimiz yer almaktadır. Tezimiz kapsamında ele aldığımız Tefsirü'l-Lübab Tercümesi'nin nüsha araştırılması yapılmış ve tespit edilen tek nüshası üzerinde incelemede bulunulmuştur. Daha sonra ele aldığımız eserin ikinci cildinin çeviri yazımı yapılmış, nüsha tespitleri ile ilgili yaptığımız araştırma sonuçları ortaya konulmuş, metin üzerinde dönemin dil özellikleri tespiti için örnek okumalar yapılmış ve metnin söz varlığının belirlenerek örnekli sözlüğü hazırlanmıştır. İncelemesini yaptığımız Tefsirü'l-Lübab Tercümesi, devrin dil yapısını, kelime hazinesini, anlam dünyasını ve düşünce yapısını çok ince bir çizgiyle bizlere sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Old Anatolian Turkish period is the progressive term of Turkish between 13th and 15th century. During this period, many compilation and translated Works were written, but translated Works are more. Works which had been translated in this term nearly hold the distinction of being compilation. In these works, which are important for the vocabulary of Turkish, ratio of Turkish words is higher than ratio of Arabic words, used for corresponding Islamic concepts. Religious terms belonging to previous era had been used or new terms had been derived by Turkish derivational suffixes attached to Turkish nouns and verbs for corresponding Arabic concepts of Islam. Turkish has gained lots of terms and general vocabulary by this way. In this project, it is aimed at analysing Tefsiru'l-Lubab's Translation which was composed in Old Anatolian Turkish period in terms of language. This work was translated by Musa bin Hacı Huseyin el-İzniki from Hazin-i Bağdadi's Arabic work. It will be ascertained whether the work is the second volume of the same author's work, Enfesü'l-Cevâhir or not and it will be analysed if these two works are the same or not. Copies of Tefsirü'l-Lübab's Translation presents us the structure of language, the thesaurus, world of meanings and frame of mind in the period of Old Anatolian Turkish. In our project, it is aimed at researching and assessing several copies of this work in order to compose historical dictionary of Turkish and establishing the texts corrently.
Benzer Tezler
- Kurd Efendi tefsiri 1b-158a (Giriş-inceleme-metin-dizin-tıpkıbasım)
The tafsir of Qurd Efendi 1b-158a (Introduction-review-text-index-facsimile)
MEHMET AKİF AYVAZ
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK GÜRBÜZ
- Hacı Bektāş-ı Velį'nin eserlerinde söz varlığı
Word presentation in Hacı Bektâş-ı Veli works
FATMA KOÇ
Doktora
Türkçe
2019
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM DEMİREL DÖNMEZ
- 'Kitâb-ı Dede Korkut' ta ekli ve edatlı isim çekimi-işlevsel bir yaklaşım
Declension with prepositions and suffixes in The Book Of Dede Korkut-a functional approach
İLAYDA TEVKÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dilbilimİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİNAN GÜZEL
- Günümüz Türkiye Türkçesine göre Süle Fakîh'in Yûsuf u Zelihâ adlı mesnevisinde arkaik unsurlar
Archaic elements in Süle Fakîh's masnavi named Yûsuf u Zeli̇hâ according to today's Turkish
CUMALİ UTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıBitlis Eren ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT PARLAKPINAR
- Sabayi Mevlid (Giriş-transkripsiyonlu metin-gramatikal dizin)
Sabayi Mevlid (İntroduction-transcriptional text-grammatical index)
FATİH BAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Türk Dili ve EdebiyatıNiğde ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RECEP KARAATLI