Üstün yetenekli/zekalı çocuklarda somut ve soyut anlamsal ulamların Türkçe ve İngilizce öntürleri
Prototypes of concrete and abstract semantic categories in Turkish and English in highly able/gifted children
- Tez No: 437269
- Danışmanlar: PROF. DR. SEDA GÜLSÜM GÖKMEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Eğitim ve Öğretim, Linguistics, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Zihin, Öntür Kuramı, ulamlama, kavram, üstün yetenek/zekâ, Mind, Prototype Theory, categorization, concept, high ability/giftedness
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yabancı Dil Öğretimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
Öntür Kuramı (Prototype Theory), dil ve zihin ilişkisini ulamlama (categorization) açısından irdeleyen ve disiplinler arası araştırmalara konu olan oldukça üretken bir kuramdır. İnsan zihninin ulamlama bağlamındaki kavramsal yapısını ve süreçlerini inceleyen kuram, kavramsal dizgelerin, ulamların en tipik yani öntür olan öğelerini belirleyebilmekle biçimlendiğini ortaya koyar. Bilişsel ve ruhbilimsel dilbilim çalışmalarında, kavramların yapılarının zihinden zihne farklılık gösterip göstermediği, bu farklılığın eğitim, yaş, cinsiyet, coğrafi konum, kültür ve dil bağlamında nasıl gerçekleştiği halen bir araştırma konusudur. Bu çalışmada, somut ve soyut anlamsal ulamların 9-12 yaş üstün yetenekli/zekâlı öğrencilerde belli öntürler etrafında konumlanıp konumlanmadıkları, sınıf düzeyi (yaş) ve cinsiyet değişkenleri de dikkate alınarak, Türkçe ve yabancı dil olarak İngilizce bağlamında incelenmektedir. Sormaca yöntemi ile toplanan amaçlı örneklem, alanyazında daha önce yapılmış benzer çalışmalarla karşılaştırılmaktadır (Rosch, 1973 ve 1975; Çengelci, 1996; Seferoğlu, 1999; Önal, 2011; Gökmen, 2010 ve 2013; Li, 2014). Sonuçlar, 9-12 yaş üstün yetenekli/zekâlı öğrencilerde somut ve soyut anlamsal ulamların Türkçe ve İngilizce bağlamında belli öntürler etrafında toplandığını, bu öntürlerden içecek, taşıt, meyve ve renk ulamlarını temsil edenlerin hem Türkçe hem de İngilizce bağlamında benzer olduklarını ortaya koymaktadır. Gelecek çalışmalarda sözlükçedeki zihinsel süreçlerin Öntür Kuramı ve ana dili-yabancı dil bağlamında daha ayrıntılı incelenmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
Prototype Theory has been a very productive and interdisciplinary one, inquiring the language and mind phenomena through categorization. Investigating the conceptual structure and processess of categorization in human mind, the theory reveals that conceptual systems are formed by identifying the prototypical elements. Research studies in cognitive and psychological linguistics have recently focused on the conceptual structures and their variations in individual minds in the context of education, age, gender, geographical location, culture and language variables. This study examines the prototypical structure of concrete and abstract semantic categories in Turkish and in English as a foreign language, in 9-12 age highly able/gifted students, considering age and gender variables, as well. Results of designed samples gathered by survey method are compared to similar studies by Rosch, 1973 & 1975; Çengelci, 1996; Seferoğlu, 1999; Önal, 2011; Gökmen, 2010 & 2013; Li, 2014. Qualitative and quantitative evaluation results reveal that concrete and abstract semantic categories in Turkish and English in highly able/gifted students include prototypical semantic elements within their structure. The prototypes representing drink, vehicle, fruit and colour categories are similar in the context of both Turkish and English. It is suggested that further studies should focus on cognitive processes of mental lexicon in the light of Prototype Theory and L1-L2 distinction.
Benzer Tezler
- Üstün veya özel yetenekli öğrencilerin sosyal bilgiler dersine ilişkin tutumları ile akademik başarıları arasındaki ilişki
Attitudes of gifted or special ability student toward the social studies and their academic achievements
AYKUT UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
CoğrafyaDokuz Eylül ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. İSMAİL BULDAN
- Somut işlemsel dönemdeki üstün ve normal zekâlı çocukların somut düşünme yeteneklerinin incelenmesi ve raven standart ilerleyen matrisler testi' nn 8- 9 yas çocukları üzerinde geçerlilik, güvenilirlik, ön norm çalışması
The validity, reliability and pre-norm study of raven standart progressive matrices (spm) plus test for 8- 9 ages and an examination of the concrete reasoning ability of gifted and normal students
SEVİNÇ TUNALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Eğitim ve Öğretimİstanbul ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SERAP EMİR
- Brigance K&I Screen II ile ilköğretim 1. sınıfta saptanan üstün yetenekli çocuklara ve sınıf arkadaşlarına uygulanan zenginleştirme programının çoklu zekâ alanlarındaki performans düzeylerine etkisi
The effect of enrichment programme applied to gifted/highly superior intelligent children and their classmates determined from primary education 1st class level via Brigance K&I Screen II, on improving their performance levels in multiple intelligence field
HATİCE DARGA
- Üstün zekalı/ yetenekli çocuklarda psikolojik sağlamlık ve sosyal sermaye ilişkisi
Relationship between resilience and social capital in gifted / talented children
ZEHRA UÇAK AZBOY
- Müzik eğitiminin üstün zekalı ve yetenekli öğrencilerin sosyal becerilerinin gelişimine etkisi
The effect of music education on the development of gifted and talented students' social abilities
MELİKE BOLAT
Doktora
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TÜLÜN MALKOÇ