Social psychological predictors of violence against women in honor cultures
Namus kültürlerinde kadına yönelik şiddeti yordayan sosyal psikolojik faktörler
- Tez No: 439258
- Danışmanlar: PROF. DR. NURAY SAKALLI UĞURLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 235
Özet
Kadına yönelik şiddete dair en önemli tartışmalardan biri, bu şiddetin bireylerin gözünde nasıl onandığıdır. Bu bakımdan, bu tezin ana amacı bir namus kültürü olan Türkiye'de, namus-temelli neden (NTN), namusa verilen önem (NÖ: kadınlık-namusu, erkeklik-namusu, aile-namusu, sosyal bütünlük), dini yönelim (DY: içsel, dışsal, sorgulayıcı, tutucu) ve cinsiyetin erkek-saldırgan davranışının kabul edilirliği (SDK) ve kadın-kurban davranışının kabul edilirliği (KDK) üzerindeki yordayıcı rolünü korelasyona dayalı ve deneysel yöntemlerle incelemektir. Bunun yanı sıra, tezin ikinci amacı, katılımcıların namusa verdikleri önemin derecesini ölçmeye yarayan bir ölçüm aracı geliştirmektir. İlgili yazın ışığında, (1) namus-temelli koşulda katılımcıların saldırgana yönelik daha olumlu tutumlar (yani şiddeti daha makul bulma) ve kurbana yönelik daha olumsuz tutumlar (yani kurbanı suçlu bulma) sergileyeceği, (2) namusa verilen önemin, dini yönelim ve iki bağımlı değişken (SDK ve KDK) arasında aracı rol oynayacağı, (3) bu dolaylı etkinin özellikle namus koşulundaki katılımcılar için, ayrıca SDK'de erkekler, KDK'de ise kadınlar için daha güçlü olacağı beklenmiştir. Bu hipotezler, namus-temelli ya da finans-temelli bir çatışma üzerine şiddet gösteren bir kocaya ve bu şiddetin kurbanı olan kadına yönelik tutumları değerlendiren bir soru formu, ayrıca birinci çalışmada oluşturulan Namusa verilen Önem Ölçeği ve Müslüman Dini Yönelim Ölçeği dolduran 818 üniversite öğrencisi (581 kadın, 237 erkek, Ort.yaş = 21.30) ile test edilmiştir. Sonuçlar (1) namus koşulundaki katılımcıların, finans koşulundakilere kıyasla daha yüksek SDK ve daha düşük KDK'ye sahip olduklarını, (2) NÖ'nün DY ve KDK arasında tam aracı değişken olduğunu, (3) bu aracı modelde cinsiyetin düzenleyici rolü olduğunu, yani bu ilişkinin erkeklerde kadınlara kıyasla daha güçlü olduğunu göstermiştir. Çalışmanın bulguları ilgili yazına dayandırılarak, ayrıca sınırlılıkları, gelecek araştırmalara dair öneriler ve mevcut yazına olan katkılarıyla beraber tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
A review of literature has demonstrated that one of the most significant discussions on violence against women is how it is condoned in the eye of individuals. Accordingly, the main aim of the current thesis is to examine the role of honor-based reason (HBR, compared to a control variable, financial reason), level of honor-concern (HC: including four dimensions, namely, feminine, masculine, family, and integrity honor codes), religious orientation (RO: including four dimensions, namely, intrinsic, extrinsic, quest, and fundamentalist religious orientations), and gender in predicting the acceptance of male perpetrator behavior (APB), and acceptance of female victim behavior (AVB) in an honor culture, Turkey, through correlational, and experimental methods. Besides, the secondary aim of the thesis is to provide a tool measuring honor concern level of participants. It was mainly expected that (1) in honor-based reason condition perpetrator would elicit more positive attitudes (i.e., being seen as more reasonable), and victim would elicit more negative attitudes (i.e., being seen as more guilty), (2) honor concern would play a mediator role in the relation between religious orientation and two outcome variables, APB, and AVB, and (3) this indirect effect would be especially strong for participants in honor groups; and male participants for APB, and female participants for AVB. The hypotheses were tested with 818 university students (581 female, 237 male; Mage = 21.30) who filled in a questionnaire assessing attitudes toward a violent husband, and a victimized wife, experiencing either an honor-based or a financial conflict; in addition to Honor Concern Scale, which was adapted in the Study I, and Muslim Religious Orientation Scale. Results revealed that (1) participants in honor condition scored higher in APB, and lower in AVB compared to participants in financial conflict condition, (2) HC fully mediated the relation between RO and AVB, and (3) this mediation model was moderated by gender, namely, more powerful for males than females. Results were discussed with reference to relevant literature together with limitations, suggestions for future research, contributions to current literature, and implications.
Benzer Tezler
- Social psychological predictors of bystander intervention in the context of male violence against women
Kadınlara yönelik erkek şiddeti bağlamında tanıkların müdahalesinin sosyal psikolojik yordayıcıları
EZGİ TÜRKÇELİK TÜRKEL
Doktora
İngilizce
2023
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Bilim Dalı
PROF. DR. NURAY SAKALLI
- Şiddete maruz kalan kadınlarda travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası gelişimin yordanması
Prediction of posttraumatic stress symptoms and posttraumatic growth on women who exposed to violence
CEYDA TARHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. ILGIN GÖKLER DANIŞMAN
- Eş şiddetine uğrayan kadınların çocukluk çağı travmaları, baş etme tutumları ve psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between childhood traumas, coping styles andlevels resilience of women exposed to spousal violence
SELDA GÜDEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiTravma ve Afet Çalışmaları Uygulamaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TAMER AKER
- Eşinden şiddet gören ve görmeyen çalışan kadınların çok yönlü eylemli kişilik özelliklerinin, ruh sağlığı sürekliliklerinin ve toplumsal cinsiyet rollerinin incelenmesi
The study of the multi-measure agentic personality traits, mental health continuum and gender roles of working women who are and are not exposed to spousal violence
EBRU ÇANAKÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiYıldız Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FULYA ŞAHİN
- Evli kadınlara yönelik psikolojik şiddetin aile bütünlük duygusu ve evlilik doyumuna etkisi: Konya örneği
The effect of psychological violence against married women on sense of family coherence and marital satisfaction: The case of Konya
EMİNE MADEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sosyal HizmetNecmettin Erbakan ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KÜBRA KÜÇÜKŞEN