Social psychological predictors of bystander intervention in the context of male violence against women
Kadınlara yönelik erkek şiddeti bağlamında tanıkların müdahalesinin sosyal psikolojik yordayıcıları
- Tez No: 800853
- Danışmanlar: PROF. DR. NURAY SAKALLI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: kadınlara yönelik şiddet, seyirci müdahalesi, seyirci öz-yeterliliği, hissedilen kişisel sorumluluk, algılanan akran normları, violence against women, bystander intervention, bystander self-efficacy, feelings of personal responsibility, perceived peer norms
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 145
Özet
Son yıllarda, kadınlara yönelik erkek şiddeti bağlamında olaya tanık olanların müdahalesine (seyirci müdahalesi) yönelik artan bir ilgi söz konusudur. Yapılan çalışmaların çoğu ABD üniversite kampüslerindeki cinsel şiddet vakalarına odaklanmıştır. Türkiye bağlamında bu konuda herhangi bir araştırma bulunmadığından, tanık olanların müdahalesini Türkiye'de incelemek önemlidir. Bu araştırma, seyirci modeli değişkenlerinin (seyirci öz-yeterliliği, hissedilen kişisel sorumluluk), algılanan bağlamsal değişkenlerin (algılanan akran normları ve bildirim yapılan kurumların algılanan etkililiği), seyirci özelliklerinin (cinsiyet ve geçmiş müdahale deneyimleri), üniversite bağlamında gerçekleşen kadınlara yönelik erkek şiddeti olaylarına müdahale etme niyeti üzerindeki rolünü araştırarak bu boşluğu doldurmayı amaçlamıştır. Bu amaca ulaşmak için iki çalışma yürütülmüştür. Öncelikle, seyirci müdahalesini kadına yönelik erkek şiddeti bağlamında incelemek için Türkçe herhangi bir ölçek bulunmadığından, Çalışma 1'de her bir çalışma değişkeni için ölçekler geliştirilmiş ve bunların geçerliliği ve güvenilirliği test edilmiştir. Çalışma 2'de ise çalışmanın hipotezleri test edilmiştir. Seyirci özellikleri, algılanan bağlamsal değişkenler ve seyirci modeli değişkenlerinin seyircilerin müdahale etme niyetleri ile anlamlı şekilde ilişkili olduğu bulunmuştur. Hiyerarşik regresyon analizine göre, seyirci modeli değişkenleri, seyircilerin müdahale etme niyetlerini yordamada algılanan bağlamsal değişkenler ve seyirci özelliklerinin ötesinde anlamlı varyans açıklamaktadır. Nihai modelde, cinsiyet, hissedilen kişisel sorumluluk ve seyirci öz-yeterliliği, tanıkların müdahale etme niyetleri ile anlamlı olarak ilişkili bulunan önemli faktörlerdir. Bulgular, seyirci müdahalesi ve kadınlara yönelik şiddetle ilgili mevcut alanyazın ışığında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Recently, there has been a growing interest in bystander behavior in the context of male violence against women. Most of the prior studies focused on cases of sexual violence on US university campuses. It is important to study bystander intervention in Türkiye since there is no research on the issue in this context. The proposed research aimed to fill this gap by investigating the role of bystander characteristics (gender and past experiences of bystander intervention), perceived contextual variables (perceived peer norms and perceived effectiveness of referrals), and bystander model variables (bystander self-efficacy, feelings of personal responsibility) on bystander's intention to intervene in MVAW cases in the context of universities. To reach this aim, two studies were conducted. Since there were no measures in Turkish for studying bystander intervention, in Study 1, measures for each study variable were developed, and their validity and reliability were tested. In Study 2, the hypotheses of the study were tested. It was found that bystander characteristics, perceived contextual variables, and bystander model variables significantly correlated with bystander intervention. According to the hierarchical regression analysis, the bystander model variables explained significant variance beyond the perceived contextual variables and bystander characteristics in predicting bystander intervention. In the final model, gender, feelings of personal responsibility, and bystander self-efficacy were the crucial factors underlying the relationship with bystanders' intention to intervene. Considering the existing literature on bystander intervention and male violence against women, the findings were discussed.
Benzer Tezler
- Social psychological predictors of violence against women in honor cultures
Namus kültürlerinde kadına yönelik şiddeti yordayan sosyal psikolojik faktörler
SUZAN CEYLAN
Doktora
İngilizce
2016
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAY SAKALLI UĞURLU
- The social psychological predictors of pedestrian behaviors
Yaya davranışlarının sosyal psikolojik belirleyicileri
BAŞAR DEMİR
Doktora
İngilizce
2017
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜRKER ÖZKAN
- A comprehensive model to collective action: Self-stereotyping as a route to sense of deservingness and system justification
Kolektif eylem için kapsamlı bir model: Sistem meşrulaştırma ve değerlilik hissinin bir boyutu olarak öz kalıp yargı
AHMED DAWD
Doktora
İngilizce
2021
PsikolojiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMŞAFAK ÇUKUR
- Hayvanlara yönelik ayrımcılığı gruplar arası düzlemde ele almak: türcülüğün sosyal baskınlık ve sosyal temsiller kuramları bağlamında incelenmesi
Analyzing discrimination against animals at the intergroup level: an investigation of speciesism in the context of social dominance and social representations theory
FATİH KÖSEOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiBursa Uludağ ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM ERSİN KUŞDİL
- Organizational structure of Islamic mysticism: The case of Galibi order
Tasavvufun organizasyonel yapısı: Galibi dergahı örneği
ÖMER RECEP ARAS