Klasik ve bulanık çok kriterli karar verme yöntemleri ve uygulama
Classic and fuzzy multi criteria decision making methods and application
- Tez No: 439292
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MURAT ATAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonometri, Econometrics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ekonometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uygulamalı Yöneylem Araştırması Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
Çok kriterli karar verme yöntemleri, niceliksel ve niteliksel yapılarda olan çok sayıda kriteri optimize ederek karar vericinin en iyi alternatifi seçmesine ya da bu alternatiflerin sıralanmasına imkân veren metodolojik bir araçtır. Çalışmada, günümüzde özellikle gençler arasında yaygınlaşan, insan sağlığını ve toplum huzurunu tehdit eden madde bağımlılığı sorununun öğretim kurumlarındaki yarattığı riski belirlemek amacıyla klasik ve bulanık çok kriterli karar verme yöntemleri kullanılmıştır. Bu kapsamda ilk olarak gençlerde bağımlılık konusunda hazırlanan ve Ankara'nın Keçiören ilçesinde öğretimini sürdürmekte olan öğrencilere uygulanan anket verileri üzerinden gençleri madde bağımlılığına yönelten faktörler ve bu faktörlerin göreli önem ağırlıkları uzman görüşleri doğrultusunda belirlenmiştir. İki aşamalı olarak ele alınan bu çalışmanın ilk aşamasında klasik yöntemlerden Analitik Hiyerarşi Prosesi, Analitik Network Prosesi, TOPSIS ve VIKOR yöntemleri ile ilçedeki okullar karşılaştırmalı olarak değerlendirilerek madde bağımlılığı konusunda risk taşıyan ve öncelikli olarak destek verilmesi gereken gençlerin yoğun olarak bulundukları okullar tespit edilmiştir. İkinci aşamada ise belirsizliği ve karmaşıklığı barındıran verileri modele dâhil edebilen bulanık yöntemlerden olan bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi, bulanık Analitik Network Prosesi, bulanık TOPSIS ve bulanık VIKOR yöntemleri ile analiz tekrarlanmıştır. Elde edilen bu analizler sonucundaki sıralamalar karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiş, yöntemlerin birbirlerine göre üstün ve zayıf yönlerine eleştiri getirilmiştir. Birden fazla klasik ve bulanık mantık tabanlı yöntemin belirli bir kurgu ile madde bağımlılığı sorununda kullanılması ile yöntemlerin risk analizi gerektiren alanlarda uygulanabilirliği gösterilmiştir. Bunlara ilave olarak, subjektif görüşlere dayalı önemli ve hassas kararların verildiği uygulamalarda, yöntemlerin karar vericilere daha etkin ve gerçekçi sonuçlar önerdiği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Multi criteria decision making methods is a methodological tool that allows decision maker to choose the best alternative or sequence of these alternatives by optimizing the quantitative and qualitative criteria. In the study, classical and fuzzy multi criteria decision making methods are used for the purpose of identifying the risks in educational institutions posed by substance abuse, which is particularly widespread among today's teenagers, threatens human health and public welfare. In this context, the factors that affect the substance abuse and relative importance weights of these factors is specified according to expert choices by way of a survey that was prepared on substance abuse among young people is applied to students who are currently studying in Ankara's Keçiören district. In the first phase of the study discussed in two stages, a comparative evaluate of the schools in the district, that have a high density of students who are under the risk of substance abuse and need support in this regard, is identified with using Analytical Hierarchy Process, Analytic Network Process, TOPSIS and VIKOR methods of classical methods. In the second phase of the study, analysis is remade with using fuzzy Analytic Hierarchy Process, fuzzy Analytic Network Process, fuzzy TOPSIS and fuzzy VIKOR methods, include data that have indefiniteness and complication in the model. Obtained results of this analysis are evaluated with the relative to each other, the advantages and disadvantages of methods are criticized. More classical and fuzzy logic based methods used in substance abuse with a particular fiction shows that these methods can be used in areas requiring risk analysis. Additionally, in applications where delivery of important and sensitive decisions based on subjective opinion, methods show that decision makers are proposed more effective and realistic results.
Benzer Tezler
- Klasik ve bulanık çok kriterli karar verme yöntemleri ve uygulama
Classic and fuzzy multi-criteria decision-making methods and applications
YUNUS EMRE ÇOGURCU
- Bulanık çok kriterli karar verme yöntemleri ve uygulama
Fuzzy multi-criteria decision making methods and application
NİLSEN KARAKAŞOĞLU
- Nötrosofik bulanık çok kriterli karar verme teknikleri ve uygulamaları
Neutrosophic multi criteria decision making techniques and applications
İBRAHİM SAKINMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MatematikKırklareli ÜniversitesiMatematik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİHAN TIRMIKÇIOĞLU
- Türk bankacılık sektörünün finansal performansının klasik ve bulanık çok kriterli karar verme yöntemleri ile değerlendirilmesi: BİST'te bir uygulama
Evaluation of the financial performance of the Turkish banking sector with classical and fuzzy multi-criteria decision-making methods: An application in BIST
ÖKKEŞ YILMAZ
Doktora
Türkçe
2020
İşletmeOsmaniye Korkut Ata Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRE YAKUT
- Decision making based on intuitionistic fuzzy sets and neutrosophic sets
Sezgisel bulanık ve nötrosofik kümelere dayalı karar verme
EDA BOLTÜRK
Doktora
İngilizce
2019
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ KAHRAMAN