Post-late cretaceous rotational evolution of neotethyan sutures around Ankara region
Ankara bölgesi civarında neo-tetıs kenet kuşağının geç kretaseden günümüze rotasyonal evrimi
- Tez No: 442044
- Danışmanlar: PROF. DR. NURETDİN KAYMAKCI, YRD. DOÇ. DR. ATİLLA ARDA ÖZACAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uygulamalı Jeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 224
Özet
İç Anadolu geçmişte iki büyük kıta olan kuzeydeki Lavrasya ve güneydeki Gondvana'nın farklı kıtasal parçalarının birleşmesiyle oluşmuştur. Bu bütünleşik kıtasal bloklar (mikro kıtalar) yaklaşık kuzey-güney yönünde daralma sonucunda Tetis okyanusal litosferininin yitiminden kalan parçalarla çevrelenmiştir. Haymana Havzası ve civarında Noe-Tetis okyanusunun kapanmasıyla kuzeydeki Pontide (Lavrasya'nın parçası) ile güneydeki Toros ve Kırşehir Blokları (Gondvana'nın parçaları) bütünleşmiştir. Bu çalışmanın ana amacı Haymana Havzası ve civarinda paleomanyetik yöntemler kullanarak düşey eksen blok rotasyonlarını belirlemek ve anizotropik manyetik duyarlılık (süseptibilite) vektörlerini de kullanarak bölgenin kinematik evrimini ortaya koymaktır. Bu kapsamda Haymana Havzası ve civarındaki havzalardan; Alcı-Orhaniye, Tuzgölü ve Kırıkkale-Bala havza dolgularından geç Kretase – Piliyosen zaman aralığına ait sistematik örnekleme yapılarak yaklaşık 250 km2 'lik bir alanda toplamda 119 farklı lokasyondan 5000 civarında paleomanyetik amaçlı tortul kaya örneği derlenmiştir. Manyetik temizleme (demanyetizasyon) işlemlerinden önce yaklaşık 3000 örnek üzerinde anizotropik manyetik duyarlılık ölçümleri yapılarak manyetofabrik karakteristikleri ortaya konulmustur. Paleomanyetik sonuçlar bölgenin saat yönünde ve tersi istikamette yer yer 90°'leri geçen aşırı miktarlarda rotasyona maruz kalarak bölgedeki kenet kuşaklarının günümüzdeki geometrilerini kazanmasına neden olmuştur. Genel olarak Haymana Havzası'nın tamamı 90°'lere yakın miktarlarda saatin tersi yönde rotasyona uğrarken, Çankırı Havza'sının güneybatı devamını oluşturan Kırıkkale-Bala ve Tuz Gölü Havza'sının kuzey bölümünden oluşan bölge yaklaşık 30° saat yönünde dönmeye maruz kalmıştır. Bu sonuçlar bölgede yapılan daha önceki paleomanyetizma çalışmalarından oldukça fazla farklılık göstermektedir. Bu çalışma sonucunda ortaya çıkan yeni verilere göre bölge restore edildiğinde Haymana, Tuz Gölü, ve Kırıkale-Bala havzalarının Eosen öncesinde K-G doğrultulu oldukları ortaya çıkmaktadır. Önceki bir çok çalışmanın İzmir-Ankara-Erzincan Kenet Kuşağının yönünün D-B olduğunu farz ettiği dikkate alındığında, bu yeni sonuçlar; literatürde bölge için önerilmiş olan paleocoğrafik haritaların, tektonik evrim senaryoların ve modellerin tekrar gözden geçirilmesini zorunlu kılmaktadır.
Özet (Çeviri)
The central Anatolia comprises various continental fragments belonging to Laurasia at the north and Gondwana at the south. These amalgamated continental fragments (micro continents) delineated by ophiolitic remnants of Tethyan oceanic lithosphere which were consumed due to ~N to S convergence. Around Haymana Basin the closure of the Neotethys Oceans lead to amalgamation of the Pontides (Laurasian affinity) in the north, Tauride and Kırşehir blocks (Gondwana affinity) in the south. The main purpose of this study is to unravel vertical axis rotations in around Haymana Basin using paleomagnetic tools and its deformation history and kinematics using Anisotropy of Magnetic Susceptibility vectors. In this respect, late Cretaceous to Pliocene infill of the Haymana and adjacent basins namely, Alcı-Orhaniye, Tuz Gölü and Kırıkkale-Bala basins in the central Anatolia are systematically sampled and around ~5000 sedimentary paleomagnetic samples for paleomagnetic purposes from 119 different locations within a 250 km diameter area were collected. Before the demagnetization process, nearly 3000 core specimens were measured for anisotropy of magnetic susceptibility (AMS) to reveal their magnetofabric characteristics. The paleomagnetic results show, that the region underwent strong clockwise and counterclockwise rotations -even more than 90° in places- resulting the present geometry of the suture zones. Overall Haymana Basin has rotated more than 90° counterclockwise while its northern and south parts and northern part of the Tuz Gölü Basin rotated approximately 30° clockwise senses, which disagrees with almost all the published paleomagnetic data from the region. The restored orientations, based on the new data indicate that Haymana, Tuz Gölü Basin and the Kırıkkle-Bala Basin which constitutes the SW continuation of the Çankırı Basin were initially oriented in N-S direction prior to Eocene. These results are greatly differing from previously published results from the region which assumes that the İzmir-Ankara-Erzincan Suture Zone was oriented E-W. These imply that almost all of the paleogeographical maps and evolutionary scenarios and models of the region requires major re-thinking and serious revisions.
Benzer Tezler
- Batı pontidlerde kretase ve eosen ada yayı volkanizmalarının paleomanyetik çalışması
A Paleomagnetic study of the cretaceous and eocene rocks of island arc volcanism in western pontides
MUSTAFA SARIBUDAK
Doktora
Türkçe
1987
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUZAFFER SANVER
- Tectono-stratigraphic and thermal evolution of the Haymana Basin, Central Anatolia, Turkey
Haymana havzasının tektono-stratigrafik ve termal evrimi, Orta Anadolu, Türkiye
ERHAN GÜLYÜZ
Doktora
İngilizce
2015
Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiGenel Jeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURETDİN KAYMAKCI
- Post-paleogene stress distribution in the Bartin-Ulus-Safranbolu basins, western pontides, Turkey
Bartın-Ulus-Safranbolu havzalarının paleojen sonrası stres dağılımı, batı pontidler, Türkiye
EMRE BENGÜ
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FUAT BORA ROJAY
- Sakarya zonu'ndaki mesozoyik ve senozoyik yaşlı kayaların paleomağnetik sonuçları
Paleomagnetic results of mesozoic and cenozoic rocks in the Sakarya zone
NURCAN KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Jeofizik Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİHNİ MÜMTAZ HİSARLI
- Determination of pattern, timing and mechanism of the active tectonic deformation in the western flank of the Central Taurides
Orta Torosların batı kanadında aktif tektonik deformasyonun deseninin, zamanlamasının ve mekanizmasının belirlenmesi
TUNAHAN AYKUT
Doktora
İngilizce
2024
Coğrafyaİstanbul Teknik ÜniversitesiKatı Yer Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ YILDIRIM